a

Glosario

Voces do A
[últ. rev.: 22/07/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
al1 pron. ident.
1. 'outra cousa; outra persoa'
1.18 e per vó-l’ei e per al non||1.21 pois [que] eu al non ei / nen averei nulha sazon / senon vós||7.26 e dade-m’al i, e ir-m’-ei||10.12 ca nunca pudi aver sabor / de min nen d’al, des que foi sou, / senon dela!||10.26 s[e] end’al fazer quiser, / non o poderei eu fazer / se me Deus én poder non der / contra ela||10.31 que nunca eu soub’amar al / erg[o] ela, que mi faz mal!||14.12 e, se vós end’al cuidades, / ben leu tort’én prenderei||18.6 nunca desejos perderei / nen al nunca desejarei / no mundo senon vós, senhor||18.27 ca nunca tanto viverei / que desej’al||18.28 nen sairei / por al de coita, pois Deus quer||19.10 e non me val / contra vós nen esto nen al||22.12 amo-a endoado, / e nunca end’ouvi al||23.18 ca sei / que ja por al non ei coit’a perder / senon por vós, mia senhor||24.10 ca non ei poder d’al fazer||24.11 ca, se d’al ouvesse poder, / aver-vos-ia desamor||24.22 pois me non val / contra vós serviço nen al / que vos faça||25.6 macar m’end’eu quisesse al non / queria o meu coraçon||28.11 que poder / non ouve de fazer end’al||29.11 que non pud’al ben / querer, poi-la vir, nen amar||34.7 Por [e]sto, ca [non] por al, sofre-lo-ia / quanto xe m’ela quisesse fazer||35.20 ca non poss’eu sabor aver en al, / erg’en cuidar no vosso parecer||36.25 o por que ome a seu poder / serv’e se non trabalha d’al||41.10 e vej’ora ca por meu mal me vio, / mao pecado, ca non foi por al||42.26 mais non á i tal / a que eu veja d’Amor dizer al / senon quant’eu digo||48.16 e al vos direi||49.4 en vós, senhor, e [en] al non||52.15 E, mia senhor, al vos direi / que mi devedes a creer||53.5 e al vos fez que vos ora direi||55.11 ca ben creede que por al / non ousaria eu provar, / mia senhor, de vosco falar||56.18 non sei al deste mundo desejar / senon vós||57.4 mais eu vos direi / log’al que vos nunca cuidei dizer||58.13 E al vos ar quero dizer / que m’aven de vós, mia senhor||59.14 ca nunca lhe per al faz ben||63.11 porque desejo voss’amor / e eu non poss’i fazer al||65.24 e o que m’ende guardar non poder / ja me non pode en al prestar, sennor||68.4 ca, se ll’ela non quer prestar, / al do mundo non ll’á mester||69.4 assi m’ar quit’eu de querer / al ben, enquant’eu vivo for, / senon vós||69.11 por quite me tenn’eu d’aver / vosso ben, ... / nen al en que aja sabor||70.5 Ca vós por al non o ides fazer||74.18 nen o cuido nunc’a prender / del nen d’al, ca non é ja guisado||75.2 e non ei al de vós senon / muito mal||76.5 mais, se o sei, non ar sei ren / por que end’al possa fazer||78.7 nunca me Deus dé ben dela nen d’al!||79.20 servi-la-ei, e non servirei al||80.14 e eu non posso end’al fazer||81.5 ca sempr’eu desejei máis d’al / de viver con ela||83.10 nen cuidedes que al cuidei / de vós, mia sennor, a gãar||84.18 e, se ll’eu podesse al fazer / por aqueste mal que me faz, / al lle faria||84.20 e, se ll’eu podesse al fazer / por aqueste mal que me faz, / al lle faria||85.22 e non por al||86.11 ca por al ben tenn’eu que non / querrian ja sempre viver / por tamanna cuita sofrer / qual sofr’eu no meu coraçon||86.23 ca non sõo eu sabedor / de per mia morte nen per al / perder cuita||87.22 nen atal dona nunc’amei / onde gãar podesse ren / senon gran coita e non al||93.14 ca por al non a perderei||95.23 E guardar-m’-ei de a veer, / pero non desejo muit’al||97.18 pero me nunca punhe en al / senon na mia coita dizer||100.5 pero non poss’i al fazer||100.9 ca non poss’eu coita sofrer / por al, senhor||102.10 pois ja non pos[s]’al fazer i, / faça de min o seu plazer||103.3 e nunca d’al i vou pensando / senon no vosso fremoso parecer||103.10 pero van-me muit’estorvando / os que mi van falando, senhor, en al||106.26 e non mi-o quis[o] Deus por al mostrar / senon por viver eu ja toda via / na coita de quantas El fez maior||107.38 E, Deu-lo sabe, non mi val, / senhor, con mia morte por al / senon porque ei de perder / vós||108.17 ca ja por al nunca me veerá / nulh’ome ir triste nen desconortado||108.22 por aquest’era tod’, e non por al||110.4 [e] sei que contra vós nulha ren me non val, / nen Deus [nen Amor] nen cousimento nen al||110.7 ca non / ei eu ja nunca d’aver per vós deste mund’al||116.12 e fazia dereito, ca non al, / e[n] non cuidar que me veesse mal, / senhor fremosa, d’u [o] non avia||119.11 ca non desejan al nen an / outra coita se esta non||122.4 por me fazer / perder convosc’e non por al||123.3 Eu sõo tan muit’amador / do meu linnagen que non sei / al no mundo querer mellor / d’ũa mia parenta que ei||127.14 e non m’ar quis valer / El contra vós nen quis que m’al valesse||129.18 que poder / non ei de gran cuita perder / per al ja se per vós non for||130.4 e, mal pecado, / al me tolle de que me faz peor||131.2 Nunca bon grad’Amor aja de mí / nen d’al porque me máis leixa viver||132.24 que nunca tal / ouv’outro ome d’amor nen d’al||134.25 nen como pode d’al ben desejar / senon de vós que[n] sol oir falar||137.7 e, se me vós quiserdes fazer al, / Amor e Deus logo me faran mal||137.29 e, mia sennor, al vos ar direi én||140.8 que am’eu máis ca min nen al||144.6 ca sempr’eu dela atendi / desej’e coita, ca non al||153.11 Se ll’al disser, non me dira de non||154.13 Se lle d’al quiser ementar, / sol non ll’én crecerá pesar||155.11 Ben m’oirá se al dizer quiser||156.8 E d’al estou de vós peior: / ...||156.13 e á mui gran sazon, / mia senhor fremosa, que non / ouve de min nen d’al sabor / quando vos non pudi veer||156.26 pero d’al vos preguntarei||159.11 mais ar dizede-me vós al: / sennor fremosa, que farei?||159.22 eu, que non sei al ben querer, / querria-me de vós saber||161.3 ca me non ei d’al no mundo a pagar||163.3 pois eu non sei al ben querer / no mundo nen ei d’al sabor?||163.4 pois eu non sei al ben querer / no mundo nen ei d’al sabor?||167.18 que foi trist’, á i gran sazon, / polo seu ben, ca non por al||170.5 direi-lles eu a verdade e non al||172.17 E nunca me Deus quis guisar / en quanto cuidado prendi, / u cuidei al, en cuidar i / en como podess’acabar / do que querria nulla ren||174.9 E os amigos en que m’atrevia, / de que me tenn’en al por ajudado, / non llo dizen||175.31 enton / demo xo lev’o que ll’al nembrará!||179.21 non mi-a dá nen al que ll’eu pedi||182.25 ben sei / ca nunca pesar prenderei / nen gran coita d’amor nen d’al||188.8 non por al senon polo seu / bon parecer da mia sennor||188.20 fez-mi-a veer por mal de min, / ca non por al||188.29 ca nunca dela cuidei al / aver, ... / erg’esta coita que me ven||189.12 e per ren / mia sennor non se dol de min, / e al me faz||189.18 e desejo sempre máis d’al / de llo dizer||191.12 qual eu ja nunca poderei mostrar / mentre viver, pero non punn’en al||192.16 ca todo me fal / quanto lle coid’a dizer, e dig’al||197.19 tolle-mi o corpo que ja nunca dia / éste, nen noite, que aja sabor / de min nen d’al||197.26 ca non ouve sabor / de min nen d’al||201.7 E, mia sennor, al vos quero dizer / de que sejades ende sabedor||209.10 e digo-vo-l’ant’eu, / que pois me non faredes al||211.10 que por ela, e non por al, / me veerian morte prender||215.2 Quen vos foi dizer, mia sennor, / que eu desejava máis al / ca vós mentiu-vos||216.12 e al mi ar conven / de lle rogar||217.13 non sei oj’eu al / con que vos eu ouse rogar por mí||222.9 e meu sén ést’atal / de vos rogar por est’e non por al||223.8 Se vos eu amo máis d’outra moller / nen ca outr’om’e máis ca min nen al, / rog’eu a Deus, ... / que El me dé vosso ben se quiser||224.5 E fez-mi o voss’amor tan muito mal / que nunca vi prazer de min nen d’al||233.9 que ja non posso, assi Deus mi perdon, / d’al aver ben nen mal se dela non||235.19 ca nunca Deus quer que eu cuid’en al||237.10 mais non poss’al fazer||239.3 que non vissen prazer de sí nen d’al||240.19 mais sei al por én||241.23 ar coid’al||244.6 Pois vos de min non queixades por al / senon porque vos quero mui gran ben||246.4 e cuid’eu que mui ben / estou de vós, sennor, por ũa ren / que vos ora direi, ca non por al||253.6 e partido serei log’i / d’aver sabor d’al nen de mí||254.9 poi-lo El faz por xe me mal fazer / e por al non||255.10 ora rogar-vos-ei, / sennor, por Deus, por est’e por al non||255.15 non vos ous’eu por min falar en al||256.12 Com’é quite meu coraçon / senon en vós d’en al cuidar||256.14 se vo-l’eu ousasse mostrar, / por mesur’e por al non||258.10 mais no’me perdon / Deus se ja poss’al fazer i||258.16 pero non poss’i fazer al / que vos non aja de fazer, / [do ben que vos quero, saber]||259.2 Sennor fremosa, pois pesar avedes / de que vos amo máis ca min nen al, / direi-vos gran verdad’, ...||261.9 E, mia sennor, non devi’a perder / eu contra vós por vos querer mellor / ca min nen al||261.9 nen aver d’al sabor / senon de vós e de poder guarir||269.13 e praze-m’én / e d’al me praz||269.16 pero convosc’en al / nunca falei||269.19 ainda vos al direi que ll’aven||271.4 que me valvera máis non os aver / nen veer nunca mia sennor nen al||272.6 e fiz seu mal e do meu coraçon / por me vengar deles e por al non||275.12 e non sei al per que sén non perdesse / que máis ouvesse e cedo non morresse||276.5 se me fazedes por al, sennor, mal / senon porque vos amo máis ca min nen al||276.6 se me fazedes por al, sennor, mal / senon porque vos amo máis ca min nen al||284.15 pois algun ome máis ama moller / ca sí nen al||287.15 ca vos non jaz i mal / nen vos rog’eu que me digades al||291.14 ouvi tan gran sabor / que nunca m’al pode nembrar||293.14 que vós en al façades o melhor||299.10 ca mi-o non quer por al, eu ben o sei||308.6 poi-la non vejo, me ven / tanto mal que non sei quen / mi-o tolla, pero mi al den||311.8 con tanto ben desejand’al||314.4 e non lle peço al||316.15 ca per al ja eu esto ben o sei||316.20 que non poderei / aquesta coita, que m’en coita ten, / perder por al se me cedo non ven / mia mort’, ...||317.5 que este mund’é ja tornad’en al / que todo prez teen ora por mal||320.3 mais quero-ll’al rogar||320.4 e, pois souber / que ll’al rogo, al me dara log’i||320.4 e, pois souber / que ll’al rogo, al me dara log’i||320.8 ca muit’á que lle por al roguei / de vós, sennor||320.13 Pois assi é que m’El sempre deu al, / e al desej’eu no meu coraçon, / rogar-ll’-ei est’, ...||320.14 Pois assi é que m’El sempre deu al, / e al desej’eu no meu coraçon, / rogar-ll’-ei est’, ...||323.16 E esto sei ben per min, / ca vo-lo non digo por al||326.5 é ja assi, amigos meus: / que non ei eu end’al fazer / enquant’ela poder viver||330.12 tragerei eu os [panos, mais no coraçon al]».||331.17 pois m’esto dizen, dizen-m’assi al: / ... ||331.23 mais farei-m’eu al||332.7 [E] por tal moir’e direi-vos eu al||333.6 pesa-m’ende, mais non farei i al||333.20 cuid’eu que é mal / de máis, amigo, demandardes-mi al||335.10 e eu por vos[s]o rogo, e por al non, / farei-lh’eu ben||336.12 mais mentirei e firmarei log’al||338.9 e ben vos juro que á gran sazon / que rog’a Deus por mort’, e por al non||346.10 pois me levo, sol non é en preito / que cuid’en al||347.15 mais ei a temer al||349.11 non a vej’e non vej’eu al / no mund’ond’eu veja prazer||351.3 pero direi-vos al||352.5 se de mia sennor non ei ben, / nunca me pode toller al / mal nen gran coita, senon mal / de morte||353.3 pero direi-vos al||355.3 ca receei saberen-mi-o máis d’al||356.10 e digo que cuid’al||359.10 e d[i]go-lhes eu al||359.15 E en al deverian a falar, / que seria máis sa prol||361.7 mas non pud’eu i al, / mia sennor, se Deus me valla, fazer||362.15 nen ar cuidei depois d’amor / a sofrer seu ben nen seu mal, / nen de vós nen de Deus nen d’al||365.2 Quant’á, senhor, que m’eu quitei / de vós, tant’á que d’al prazer / non vi||374.13 [e] al me fez peior||374.18 al m’er aven de que me ven peior||375.2 e al / sei eu de vós||376.4 polo grand’amor / que vos sempr’ouvi al m’end’aven||377.8 Por quanto ben, por vos eu non mentir, / Deus en vós pôs vos am’eu máis que al||382.8 Al vos er quero dizer que faredes||383.8 D’al and’ora máis nojado||383.24 d’al and’ora máis nojoso||384.14 e vós al de min saber non queirades||393.22 digo est’e nunca direi al||398.11 ca logo m’eu en al escolleria||399.14 e direi-vos al||400.10 mas quero-mi al dizer||400.16 mas al me vos direi||403.9 e non avera i al, pois eu for, / que non aja gran pesar a prender / de me partir de vós per nulla ren||407.26 e meu coraçon / ja non sab’al fazer senon cuidar / en mia sennor||408.16 mais que farei, / ca por vós moir’e non ei d’al sabor?||409.27 e, se m’ela d’Am[or] / quer defender, por fazer a[l mellor], / tan gran mesura non pode [fazer!]||413.9 e porque non / cato por al, nen seria razon||413.15 e por qual / vos fezo Nostro Sennor, e por al||416.8 pero vos amo máis ca min nen al||420.19 ca de pran al non sei / que me possa toller coita d’amor||422.6 que por al non mi-o podia fazer / senon per vós||422.18 ca non me dé Deus de vós ben, sennor, / que me pod’amparar de seu pavor, / se oj’eu sei al por que o temer||424.4 sei que nunca posso prender prazer / dela nen d’al||425.7 E al ouv’eu vosc’a falar, / senhor, sempr’u vosco falei||428.6 u a non vir prazer< / de mí nen d’al nunca cuid’a veer||433.4 pois de vós non ei ben / nen atendo d’al||435.17 ca per al non guarecerei||435.20 E non tennades que vo-lo dig’eu / por al senon por ben voss’e por meu||436.16 que sempr’amarei, / mentr’eu for vivo, máis ca min nen al||438.5 pois eu non quero min nen al / atan gran ben come vós, mia sennor||438.11 pois eu non sei eno mund’al querer / atan gran ben come vós, mia sennor||438.17 pois eu non quis no mund’al nen querrei / atan gran ben come vós, mia sennor||439.10 con pesar digo, non con al||446.7 ca non catei por al des que a vi / senon por ela||446.9 pero end’al non ei / senon aquest’e aven-m’end’assi||448.10 e, se al digo, faz-m’esto por én||448.11 ou, se cuido sol de lh’end’al dizer, / ven log’e [faz-m’en mia senhor cuidar,||456.17 «Daquesto foi, que non d’al, / de que comestes mui mal»||476.12 e sobr’esto vos digo eu ora al||482.17 con medo de morrer e con al non||484.19 e direi-vos al que lhi fez leixar||487.15 E ainda vos conselharei al / porque vos amo [mui] de coraçon||491.18 e el á tal sabor de os leer / que nunca noite nen dia al faz||491.29 E, con tod’esto, ainda faz al / con o[s] livros que ten, per bõa fe||491.35 assi [a] vai per foder encantar / que, fodendo, lhi faz ben semelhar / que é geada ou nev’e non al||497.11 e, pois que al / de mal nunca Deus en vós quis poer, / por Deus, senhor, non querades fazer / en min agora que vos esté mal||503.9 sei per gran ben / lhi querer máis ca min nen al||507.4 e non mi valha Deus nen al / se eu trobo por m’én pagar||509.6 grav’ést’a mí, mais non poss’al fazer||509.8 Grave vos é, ben vej’eu que é assi, / de que vos amo máis ca min nen al||511.9 porque mi fazedes mal / e de vós non ar ei al, / mia morte tenho na mão||513.14 E pero longe do logar / esto[u], que non poss’al fazer, / Deus non mi dé o seu ben-fazer||513.19 c’a vezes ten en al o seu, / e sempre sigo ten o meu||514.2 Sempr’eu, mia senhor, desejei / máis que al||518.7 ca non atend’eu de vós al / nen er passa per coraçon||521.6 des que a non vi non er vi pesar / d’al, ca nunca me d’al pudi nembrar||521.6 des que a non vi non er vi pesar / d’al, ca nunca me d’al pudi nembrar||523.3 que non vejo de mí nen d’al prazer, / nen veerei ja||523.8 que non vejo prazer de min nen d’al, / nen veerei ja||523.13 pois que non / vejo de mí nen d’al, nulha sazon, / prazer, nen veerei ja||526.12 mais non poss’al fazer||529.4 ca ben creede que outro prazer / nunca [d’al] veran estes olhos meus / senon se mi vós fezessedes ben||529.10 e dos meus olhos podedes creer / que outro prazer nunca d’al veran||529.16 mais [dos] meus olhos vos poss’eu dizer / que non veerán prazer d’al nen de min||537.21 ca non á, tra-lo seu ben, al||547.17 E, pois que eu, senhor, sofri / e sofro por vós tanto mal / e que de vós non atend’al, / en que grave dia naci||548.19 querendo-lh’eu melhor / ca min nen al||552.9 nen ar atendo ja máis de vós al||553.16 E, senhor, coita e al non / me forçou de vos ir falar||561.26 e, pois que o quer fazer, / non poss’eu fazer i al||573.16 ca por al non vo-lo digo||581.10 e por este p[re]it[o] e non por al||591.28 e quen end’al diz non diz nada||593.2 ca non poss’al / fazer, ca seria meu mal / e vosso||599.13 Mia morte quisestes, madr’, e non al, / quand’aguisastes que per nulha ren / eu non viss’o meu amig’e meu ben||605.3 mais vedes que / mi-o tolhe daquest’, e non al||624.8 u me podia nunca máis ben dar / (non ja en al, desto son sabedor)||630.3 non tenhades que o per al digo||630.9 e sei-me eu al, / pois que me vissen||632.3 A mia senhor fezo Deus por meu mal / tan fremosa, tan de bon sén, atal / que semelha que nunca en al cuidou||632.5 sei eu que a fez El, e non por al||637.7 pero que al / ouço i eu a muitos dizer||637.16 pero vej’eu muitos de pran / que dizen que quanto mal an / que d’Amor lhes ven e d’al non||638.13 vedes o que mi é máis grave que al||640.13 e nunca lhi por é[n] quis fazer al||642.4 Que farei agor’, amigo, / pois que non queredes migo / viver, / ca non poss’eu al ben querer?||658.8 Por quanta coita el por mí levou / non lhi poss’al fazer||667.8 Por al vos non mandaria / ve[e]-lo||667.20 mandei-vo-lo veer enton / por aquesto, que por al non, / filha, par Santa Maria||668.7 Vira-vos eu, non fezera end’al, / poi-lo roguei, mais estar-m’-ia mal||680.8 Quando se foi noutro dia, que non / pud’al fazer, dixi-lh’eu, ... / ..., que nunca falar / podia mig’, ...||680.22 e non sacou ende morte nen al||689.14 Máis me fiava per el ca per min / nen ca per ren que no mundo viss’al||690.16 fazed’aquest’, e depois fara-s’al||690.21 por vos veer, amig’, e por al non||696.15 pois per al non pode guarir||697.14 e por quanta coita por mí levou / farei-lh’eu est’e quanto m’al rogar||698.6 «Se vos i, meu amigo, pesar fiz, / non foi por al senon porque me quix»||698.7 Por baralhar con el, e por al non, / falei con outr’en tal que o provasse||699.4 direi-vos quant’á que sabor / non ar ouve d’al nen de mí, / per boa fe, meu amigo||702.5 – Madre, creer-vos-ei eu d’al / e non desto, per bõa fe||709.4 e á de mí gran despeito / porque non pode falar comigo / e non por al||709.10 porque non pode falar comigo / e non por al||709.16 porque non pode falar comigo / e non por al||711.19 e, se eu end’al soubesse, / que nunca lhi ben quisesse||713.7 ca nunca de mí pud’entender al||716.12 [E] por aquel Deus que vos fez nacer, / leixade-me, que non poss’al fazer||721.7 nen ven por al meu amigo / senon por falar comigo||721.11 Enviou-mi seu mandado / dizer, qual eu creo ben, / ca non ven por al coitado||722.11 nen encobrir / que lhis eu non fale en al pera oir / en mí falar||722.14 e nunca el maior / pesar oio, mais non pôd’al fazer||738.15 poi-lo non fazia por al||741.5 e, pois al non deseja se vós non, / ben seria de lhi fazerdes ben||741.10 e ora ja non pod’aver prazer / de sí nen d’al se lhi per vós non ven||742.2 que ben non quer al / senon a mí||743.1 O meu amigo non á de mí al / senon gran coita, que lhi nunca fal||743.16 pero, amiga, a min quer melhor / ca sí nen a||744.8 ca noutro dia vos achei / falar no voss’e non en al / con outra||746.3 Amigos, nunca mereceu / omen, com’eu mereci, mal, / en meu cuidar, ca non en al||747.9 e diz ca morre desto, ca d’al non||749.16 gradesc’a Deus muit’, e gradesco-lh’al||751.9 – Leixemos ess’e falemos en al||754.15 e al non dovidedes én||762.10 mais el demanda-mi al||773.7 mais eles cuido que a[l] lhis demandan||773.9 O meu seria perdudo co[n] migo / por sempr’, amigas, se mi pediss’al||776.8 – Que prol ten el ou que talan lhe dá / de vos servir e amar máis que al / sen ben que aja de vós senon mal?||783.6 e sol non falan en amor / e al fazen, de que m’ar é peor||783.9 ar direi-vos al||791.7 Se m’assanhar, non façades i al / e sofrede a sanha no coraçon||798.16 [e] de meu amigo ben sei / que non sab[e] al ben querer / senon mí||806.2 Ũa don’á que eu quero gran ben / por mal de mí, par Deus, que non por al||810.8 Mui fremosa, que eu por meu mal vi / sempr’, e mias coitas, por Deus, ca non al||811.15 mais, por Deus, e non por al, / que os vossos taes fez, / non vos pes||812.25 e faz gran traicion / o que ben á se o seu coraçon / en al pon nunca senon en guardar / sempr’aquel ben||817.5 chorar muit[o] e nunca fazer al / senon cuidar como mi faz Deus mal||818.7 E que me non pesass’a mí por al, / pesar-mi-á [én] muito por ũa ren||821.16 E cuid’eu ben del que se non partisse / de trobar por mí sen mort’ou sen al||821.17 mais por esto sei eu que non ést’al||833.9 e tan grand’afan / leixades mí e[n]o meu coraçon / que mi non jaz i al se morte non||836.4 Mais, quand’aquesto cuid’, ar cuid’eu al||842.2 que eu sempr’amei, / des que o vi, mui máis ca min nen al||842.5 mais eu, sandia, quando m’acordei, / non soub’eu al en que me del vengar||851.5 sen poder / que eu aja d’end’al fazer||852.2 e nunca al pedi||862.9 e eu nunca ende creerei al||865.14 e d’al avemos maiores coidados||867b.10 e quen tristur’ou malandança / quer non lhe dé Deus al||870.13 Por Deus, ai amigas, mentr’al non fazemos, / so aqueste ramo frolido bailemos||871.5 e a senhor por que mi assi matades / al cuida, ca non no vosso cuidar||875.8 Mentr’eu con ela falava en al, / eu nunca molher tan ben vi falar||879.20 pois na cort’omen non livra por al / ren se de dar non se trabalh’e d’al||881.16 por vós é, non por al||886.13 ca ja quit’é, / u a non vir, d’en al cuidar / nen de pagar-se d’outra ren||889.18 que non cuid’al senon en a servir / e no seu ben se mi-o Deus dar quiser||907.3 nen eu dela non atend’al||907.9 e de tod’esto al xi mi faz||910.7 Quisera-m’eu que vissen al / e non vissen vós estes meus / olhos||912.7 Pero que oje no mund’al / [qu]e tanto deseje non á||912.14 Se a non vir, non averei / [nunca] de min nen d’al sabor||914.6 bon dia nacera, senhor, / se apos tod’aqueste mal / eu atendesse de vós al||914.25 ca de vós non atend’eu al / que mi façades senon mal||915.19 Nen tenho i al, que seja sén, / que faça, pois vos eu falar / non ous’ir, senhor||924.5 sei-m’eu aquesto e al sei de mí||924.19 pero que nunca del’al entendi / senon gran sanha||929.7 Quen quer que vos d’end’al diga / non lho queirades creer||936.14 E and’end’eu mui coitada, / como quer que vos al diga||937.10 e vedes al que mi disse||941.15 mais, pois end’al ja non pode seer, / se viver, viverei, per bõa fe||944.3 e eu non tenho i al senon morrer||944.10 e eu non tenho i al se morrer non||944.13 Servi-a sempr’e non catei por al / des que a vi||946.6 mais non poss’al fazer||947.14 e, mia senhor, quero-vos dizer al||949.10 e, mia senhor, quer[o]-vos al dizer||951.16 pero, senhor, quero-vos al dizer||957.10 e por én / quero de vós que mi digades al||959.17 E os dias que me sen mia senhor / Deus fez viver passei-os eu tan mal / que nunca vi prazer de min nen d’al||961.18 [E] sa bondad’e seu bon parecer / mi faz a mí mia senhor tant’amar / ... / que non poss’eu, per ren, i al fazer||969.13 mais non sei tal que ‘stevesse / que en al cuidar podesse / senon todo en amor||974.6 non me vos pod’al apoer / que seja con verdade||974.8 nen ar é d’al despagada||991.11 e nunca se d’al trabalhou||1013.10 mais guisade cedo por Deus / que vos veja, non façades end’al||1015.4 e digo-lhis eu al||1018.10 e, se end’al fezer, / farei que en tal [coita o tenha / por mí Amor||1022.10 e quero-vos eu dizer al||1028.14 e al vos eu direi||1031.5 faze-lo quer’e non farei end’al||1034.10 mais venh’ora que mi digades al||1036.2 e quero-vos dizer al||1036.5 se lhi filhardes sas dõas ou al, / que diredes por lhi non fazer ben?||1039.11 mais diz que fale con mig’e por én / mentre viver non mi quer al pedir||1039.16 pero diz el que non quer al de min / senon falar mig’, ...||1043.8 e pesa-lh’end’e non pod’al fazer, / senon que mi quer mentira põer||1043.14 e non teme Deus nen al||1043.15 E ben sei de quen tan gran sabor á / de mentir, e non teme Deus nen al, / que mi assaca tal mentira e al||1049.5 e vos quiser, amigo, faz[er d]’al entendente, / dizede-lhi que mente e dizede-lhi que mente!||1050.16 Sei que vos disseron, per bõa fe, / que falei con outr’om’e non foi al, / senon que vo-lo disseron por mal||1055.5 mais a min, mia senhor, aven end’a[l]||1055.10 tan muito ben ouví de vós dizer, / per bõa fe, que non pud’al fazer / que non ouvess’a viir a logar / u vos eu visse log’, ...||1056.6 que mi valera mui máis non veer / eu vós nen al quando vos fui veer||1057.6 sei eu mui ben / que non poden os meus olhos veer, / ..., d’al veer prazer||1057.9 e, pero m’end’eu nunca atend’al, / tal ventura mi quis a min Deus dar||1057.16 non / atend’end’al, creed’esto, por Deus||1057.19 [E], pois que al non desejan veer, / Deus vós lhis mostre ced’a seu prazer||1059.9 e, pois de vós nunca pud’aver al, / razon seria ja, ... / de mi fazerdes aver algun ben / ...de vós, senhor||1060.3 ouvi tan gran pesar / que nunca mi Deus d’al prazer quis dar||1060.7 Senhor fremosa, direi-vos eu al / e creed’esto, meu lum’e meu ben||1063.21 essa me soube de guisa guisar / que non ouvess’eu ben d’Amor nen d’al||1065.4 ca tant’ei de vós gran pavor / que nunca tan grand’ouvi d’al||1067.6 pois que vos non ouso por al rogar||1069.5 al cuid’eu de vós e d’Amor||1082.6 que vos non pes de vos amar, / ca non sei al tan muit’amar||1082.8 e non vos rogar ei / por al||1083.16 e por meu mal mi-a fezo Deus veer / enton daquestes meus, ca non por al||1086.8 E sabe Deus e Santa Maria / ca non am’eu tant’al no coraçon / quant’amo vós||1087.6 se al disser alguen< / con verdade non vos pod’al dizer||1087.7 al disser alguen< / con verdade non vos pod’al dizer||1087.22 E o que al disser por dizer mal / de vós, senhor, do que disser nen d’al, / cofonda Deus quen lho nunca creer||1087.23 E o que al disser por dizer mal / de vós, senhor, do que disser nen d’al, / cofonda Deus quen lho nunca creer||1096.29 E non sei al per que s’Amor vingasse||1098.10 e por esto vos rog’e non por al||1098.16 mais por tanto vos rog’e por al non||1099.15 e non por al senon porque a vi / aquesta vez que con ela falei||1107.10 E tod’esto mi aven / por vos veer, senhor, e non por al||1108.14 E por aquesto ja ben fis estou / d’aver gran coita no mund’e non al||1109.10 pero, senhor, nunca en al cuidei||1109.16 pero non cuid’[en] al des que vos vi||1111.8 ca muitos vej’a que ouço dizer / que d’Amor viven coitados, non d’al||1116.6 e quitar-m’-ia de lh’al demandar||1116.10 e tanto mi fezess’oj’e non al||1118.17 E al do conde falemos||1127.4 que tanto mal sofr’este meu / por vós, de pran, ca por al non!||1132.4 per boa fe, meu amigo, foi por al||1138.4 e ar quero-vos d’al desenganar||1138.15 e, mia irmana, direi-vos log’al||1140.5 E, pois dizedes ca poder non avedes d’al tant’amar / come min, ai meu amigo, dizede, se Deus vos ampar||1140.9 E, pois vos eu ouço dizer ca non amades tan muit’al / come mí, dized’, amigo||1144.7 E al á i de que vos non guardades||1157.12 Por esto lhi quer’eu mal, / mia filha, e non por al||1194.2 Ai meu amigo, avedes vós per mí / afan e coit’e desej’e non al||1195.15 ũa me faz, senhor, de vós sen al, / outra de sí e de quant’al ouver||1196.6 des que vos vós d’aqui fostes, mais vedes que perdi al||1199.10 nunca del aja der[e]ito nen d’al||1227.19 Non avedes d’al cuidado||1229.16 ca non sei molher / que se del[e] possa partir per al / senon per esto que m’end’eu farei||1229.20 ben sei / que nunca pode per mí saber al||1237.37 pois ten cabo sí / molher rafec’e se non paga d’al||1237.50 ca o que ouro serv[e] e non al / diz, a[va]rento semelha des i||1239.19 – Amiga, non lhi pud’eu fazer al||1244.3 ca de pran ouvestes toda sazon / a fazer quant’eu quisesse e al non||1247.22 mais en tal feito muit’á mester al||1250.17 [pero] m’end’eu queira fazer al, / o demo lev’o poder que end’ei||1256.16 – Ai senhor, por al vos rog’eu!||1263.26 ca non sei al tan muit’amar||1264.6 doede-vos vós do meu mal, / que por vós lev’e non por al||1281.6 e nunca lh’al fezesse||1282.9 pero al mi tenho eu no coraçon||1321.10 «Poi-lo non tenh’en al, / se mi-a poserdes, porrei-vo-la tal / que a sençades [ben] atá o cuu»||1326.22 E, pois en al es mans’e mesurado, / non entences||1337.19 “Al tenho de fazer”||1338.18 Pois sodes tan ben casado, / non devedes i al dizer||1344.4 al m’er fez con sa perfia||1345.9 ca ést’est’oje quanto ben eu ei, / nen me digades, amigos, i al||1348.12 mal ficará aquest’outr’en Todela, / que al non á [a] que olhos alçar||1350.7 [E] ainda d’al o fez mui melhor, / que lhi devemos máis a gradecer||1369.6 e dei-lhos eu per preit’atal / que mi-os ar desse / ond’al non fezess||1375.4 busquen per al servir sas senhores||1386.4 e quen end’al disser dira nemiga||1388.10 ar direi-vos al||1391.16 pois que por al non vos ouso rogar||1392.12 e direi-vos al||1401.25 [e] farei esso, se Deus mi perdon, / pois lhi per al non posso guarecer||1407.18 aind’al diz peior / un verv’antigo, con sanha que á||1408.5 e o que lhi preguntan, respond’al||1408.13 pero é mans’u dev’a fazer al||1413.14 Pediu-as a preito tal / d’i jazer [e] non fez al||1420.16 – Lourenço, serias mui sabedor / se me vencesses de trobar nen d’al||1425.5 E al i devedes a gradecer||1430.20 mais ar quer’ora de vós saber al||1435.24 al é de fazer||1447.17 e fazen al, que vos direi, / que é mui peior que o al||1453.3 e quero-vos eu dizer al||1461.5 e, amigos, direi-vos al||1473.23 «Fazede vós qual / carta quiserdes sobre min, pois d’al / non poss’aver aquel omen pagado»||1478.5 e conselho-vos que catedes al / que cobrades||1479.14 e direi-vos al||1490.6 e desta casa non mi mingua al / senon madeira nova que queria||1496.3 non lhi dé Deus al / erg’estes corvos per que s’el fia||1498.18 E direi-vos al||1519.4 gran sazon á que m’est’aven / e nunca i ja farei al||1528.19 e direi-vos eu al||1530.26 e al faz ben, como diz seu marido||1531.22 – Don Vaasco, dizer-vos quer’eu al / daqueste preito que eu aprendi||1557.14 Ali u comigo falou / do casamento seu e d’al||1570.23 todas taes son / que, pois viren que non amades al / senon elas, logo vos faran tal / qual fez a min ũa||1578.20 Dizen que lh’a el máis val / esto que diz, ca non á al||1586.19 ainda vos d’al farei mui melhor||1595.6 e dix’eu que cuidavades en al||1597.22 e sabed’or’[al]||1603.8 ca, se per seu grado fos[s]’, al seeria||1603.12 mais, u estava coidando en al, / deu-mi u[n] gra[n] peid’...||1615.11 quer’e[u] vos ja esto dar, / ca non tenho al tan aginha||1624.15 e non creades quen vos al dis[s]er||1633.24 e, como quer que vos end’eu al diga, / nunca mi-a ome viu [e]na pousada||1652.5 mais esto non poss’eu creer, / mais creo-mi al, per bõa fe||1652.23 E direi-vos del outra ren / e non acharedes end’al||1656.1 Mentre m’agora d’al non digo [nada], / d’un meu amigo vos quero dizer||1657.19 mais al vos quer’eu del dizer||1662.5 pero d’al non sodes tan trobador||1664.14 mais se ja / per al non o pod’entender, / este pesar dizer-lho á||1671.12 e dixi-lh’eu log’enton al||1672.5 e al oi, de que ei gran pesar||1681.11 quen pregunta por ũa soldadeira / e non pregunta por al máis guisado
2. 'o restante, o demais'
Vai precedido do artigo ou do indefinido todo
1.14 e des que m’eu a vós cheguei, / Amor, de tod’al fui quitar / senon, de vos servir||33.9 e de tod’o al do mundo foi leixado||91.2 Con vossa coita, mia sennor, / ja de tod’al cuita perdi||103.24 de tod’al do mund’ei eu perdudo sabor.||200.7 e nunca me Deus valla, poi-la vi, / se me non fez tod’al escaecer||263.14 e quen tal coita no[n] ouver / o al non ll’é coita, de pran||278.10 ca de pran a fez parecer mellor / de quantas outras eno mundo son, / e mui máis mansa, e máis con razon / falar e riir, e tod’al fazer||376.5 u vej’est’ar cuido no al / per que sempr’ouvi por vós mal,||456.24 «Faça-xo quen faz o al»||535.13 E, porque o al non é ren / senon o ben que vos Deus deu, / querede-vos doer do meu / mal e dos meus olhos||599.20 E, se eu, madr’, esto poss’acabar, / o al passe como poder passar||965.14 mudan-s’os tempos e muda-s’o al||1447.18 e fazen al, que vos direi, / que é mui peior que o al||1448.18 A corda foi en pedaços / e o máis do al perdudo||1476.22 E, pois mercarde-lo al, logo cedo / vo[s] amostr’a roupa que vos dara||1586.14 ca non á de falescer, / se retalhardes, quen vos compr’o al||1666.5 e dar-lhis-á / do al que na cozinh’ouver

al nada 'ningunha outra cousa, nada'. Cf. al ren
708.16 Pois non desejei al nada / senon vós desta vegada||981.13 nen desejei al nada / senon vosso ben
al que-quer 'outra cousa calquera'
141.12 sacade-me de seu poder / e pois fazede-mi al que-quer||254.6 negar-lo-ei, e direi-ll’al que-quer||684.9 Se vos foss’eu por tal dona perder / que me vencess’oj’en parecer ben / ou en al que-quer, prazer-m’-ia én
al ren ~ ren al 'ningunha outra cousa, nada'. Cf. al nada
72.21 e non catades i / mesura nen Deus nen al ren||84.23 E, pois me Deus poder non dá / de me per al ren defender, / est’averei a fazer ja||209.14 Podedes-vos nembrar de min / depois mia morte sen al ren||253.14 E partir-s’-á meu coraçon / de nunca d’al ren se pagar||879.19-20 pois na cort’omen non livra por al / ren se de dar non se trabalh’e d’al||1055.14 e voss’amor / fez-me-vos per tal guisa desejar / que non desej’al ren senon morrer
431.14 nen sei de mí ren al / senon atanto que eu sofr’, atal / coita d’amor qual vos eu direi ja
quant’al ~ quanto al ~ al quanto 'todo aquilo que, todo canto'
O relativo quanto co indefinido al (quant’al, quanto ... al) forma unha locución cuantificadora relativa

89.24 E coid’eu que lle perdõasse / se quisess’ela perdoar / a min, e non quant’al achasse / que ll’eu fige senon cuidar||134.13 este cuidado me faz destorvar / de quant’al cuid’...||215.7 e, se non, nunca estes meus / ollos vejan niun prazer / de quant’al desejan veer||215.9 E veja eu de vós, sennor, / e de quant’al amo, pesar||267.21 mas tan mal dia ante non perdi / os ollos e quant’al no mund’avia||345.6 Nunca vistes, amiga, quant’al amigo visse||416.20 que eu muit’am’e amarei / máis de quant’al vejo nen veerei||447.5 perdi o sén que eu aver / soia e ja perdud’ei, / de quant’al avia, sabor||1045.20 E ben sei eu [que] des que el veer / averei dõas e quant’al quiser||1195.16 ũa me faz, senhor, de vós sen al, / outra de sí e de quant’al ouver||1327.8 rogo eu a Deus que sejades privado / do bispado e de quant’al avedes
227.6 e por aquela logo me parti / de quant’eu al no mundo desejava||1072.7 nunc’ar fui led’e, cuidando, perdi / desejos de quant’[eu] al fui amar
20.16 e perdud’ei gasalhad’e sabor / de quanto al no mundo soia amar
784.18 a toda-lo el diria, / e al quanto lh’eu dissesse

al ... al 'unha cousa ... outra cousa'
443.6 [a]i Senterigo, ai Sentirigo, /  al é Alfanx’e al Seserigo!||444.6 non vej’eu aqui trobador, par Deus, / que m’oj’entenda o por que digo /  al é Alfanx’e al Seserigo||1682.7 diss’assi Pedro Gar[c]ia, segun[do eu] creo, / que al ést’a candea e al ést’o candeo

sen al loc. adv. af. 'con certeza, certamente'
1192.8 Bon dia vejo, / pois vos vej’aqui, meu amigo, meu, a la fe, sen al

Cos verbos aver e jazer forma frases adverbiais formularias equivalentes a ‘certamente, sen ningunha dúbida’
e al non á ja i
733.8 Rogades-me vós mui de coraçon / que fale vosc’, e al non á ja i
(e) non á ja i al
495.24 E certo podedes saber / que, pero s’o meu tempo sal / per morte, non á ja i al, / que me non quer’end’eu doer
460.19 mandade log’est’, e non á ja i al: / ...
ja i al non á
941.7 Des u vos vós fordes, ja i al non á, / por Deus, amigo, mais eu que farei?
non á i al
105.9 Mia mort’e mia coita sodes, non á i al||217.24 e muit’estou mal, / ca, se mi assi vossa mesura fal, / non á i al, sennor, senon morrer||245.15 que sei mui ben que, se m’ela non val, / que morrerei cedo, non á i al
non avera i al
1635.9 Cantar quer’eu, non avera i al, / dos d’Arago[n] e dos de Catalonha
u al non á
25.11 que me vos faran ben querer / mentr’eu viver, u al non á||170.23 E, se a eles viren, creerán / ca lles dig’eu verdade, u al non á||685.10 ca, se vos fordes e vos eu non vir, / non viverei, amig’, u al non á||1017.2 Entend’eu, amiga, per bõa fe, / que avedes queixum’, u al non á, / de voss’amigo||1231.21 e, pois eu esto sei, u al non á, / mando-me-lh’eu falar con quantas vir
u al non averá
358.27 pero que me matasse / o seu amor (que xe me matará, / e o sei, ced’, u al non avera)
u al non jaz
55.15 ca sei eu ben, u al non jaz, / ca Deus vos fez tanto valer / que nunca devedes fazer / en nulha cousa se ben non;
u non á al
104.34 Todo o mund’eu leixarei / e perder-m’-ei, u non á al, / se m’ela de sí alongar
u non jaz al
31.10 pois desto sõ[o] sabedor / segurament’, u non jaz al||168.1 Ai mia sennor, u non jaz al, / averei mui ced’a morrer||264.6 Pero sei ben, u non jaz al, / que lles verra én muito mal||266.19 tanto me vej’en mui gran coit’andar / que morrerei por vós, u non jaz al||418.16 ca mui ben sõo sabedor / que morrerei, u non jaz al||801.9 Que trist’oje que eu sejo, / e, par Deus, que pod’e val, / morrerá, u non jaz al!||929.15 Se eu por amig’ouvesse / vós, a que eu por meu mal / fiz pesar, u non jaz al, / pero me de vós veesse, / a vós eu nunca [faria / pesar nen vo-lo diria]||1017.7 E, amiga, de pran, u non jaz al, / este preito deve-se de fazer||1021.10 mais ũa destas é, u non ja[z] al||1035.1 Diz meu amigo que, u non jaz al, / morre||1099.5 tan muito levar d’afan e de mal / que morrerei [por én], u non jaz al||1210.16 ca morr’el, e moir’eu, u non jaz al, / se o non vir
u non ouvess’al
1368.3 A dona fremosa do Soveral / á de mí dinheiros per preit’atal / que veess’a mí, u non ouvess’al, / un dia talhado a cas Don Cor[r]al
u non pod’aver al ~ u non pode aver al 'certamente, sen dúbida'
597.13 Morrerá desta, u non pod’aver al, / que toma en sí tamanho pesar / que se non pode de morte guardar||599.16 mais, se eu posso, u non pod’aver al, / que o veja e lhi possa falar, / ...guisar-lho-ei
724.3 e morrerá, u non pode aver al