e

Glosario

Voces do E
[últ. rev.: 21/10/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
én ~ ende adv. pron.
1. 'niso, diso, a respecto diso, del(es), dela(s), iso'
10.28 non o poderei eu fazer / se me Deus én poder non der / contra ela, que eu servi||12.8 Quen omen sabe ben querer / ja máis servid’én sera||14.13 e, se vós end’al cuidades, / ben leu tort’én prenderei||23.36 non [me sera] greu / de morrer, e prazer-mi-á máis én / ca de viver||25.26 e, senhor, máis vos direi én: / ... ||26.8 Mentr’eu ja vivo for, amar-vos-ei, / e pero sei que sempre m’én verra / mal||29.5 sempr’eu punhei en lhi buscar / quant’én soubi maior pesar||29.10 E o pesar vos mostrarei / (que nada non negarei én) / que lhi fiz: ||30.6 porque non á coraçon / de me fazer melhor por én / de quand’én non sabia ren||31.22 non vos falar[ei] én||36.7 non a leixarei a loar, / e pois, quando a vir, rogar- / -lh’-ei por Deus que lhi non pes én||37.15 Nen m’ar conven que én prenda / con outra, nen é guisado||37.28 poi-la mia senhor nembrada / non quer aver outorgado / que melhor’én mia fazenda||42.23 se ar visse que se loass[en] én, / ben mi-o podia desdizer alguen / do que del digo||45.10 Porque o fiz, non me poss’én salvar||46.10 En tal coita me vi, senhor, / que sol non vos ousei falar / én||46.18 e máis temi / de vos pesar én ca morrer / como ora por vós morrerei||46.33 nen outra senhor filharei / que me de vós possa én partir||54.5 morrer con pesar én, / ca oje perco por vós quanto ben / mi Deus deste mundo quisera dar.||55.10 e pero sõ[o] sabedor, / mia senhor, que fiz [i] mal sén / porque vos ora falei én||57.13 E, mia senhor, direi-vos én com’é / o meu, e, por Deus, que vos non pes én!||57.14 E, mia senhor, direi-vos én com’é / o meu, e, por Deus, que vos non pes én!||58.22 e, se m’oj’eu visse morrer, / non me seria én peor||59.9 non / foi nunca soo én pensar / que s’ela quisesse pagar / de saber eu qual ben Amor / a[o] seu preso faz prender||61.15 ca me soub’eu sempre mui ben guardar, / ..., de m’omen fazer / nen a molher a verdad’én saber||61.16 e nunca m’én Deus leixe ben achar||62.10 fara-xe-m’én / perda do corpo e do sén / u vos eu veer non poder||67.6 Nostro Sennor lle ponna i / consello, ... / atal per que lla tolla én||68.14 e creo que dev’a morrer, / se o cuidar, con pesar én||68.22 Mais quen s’én ben guardar quiser||69.12 mais vós en preito sodes én||70.4 de pran cuidades que algun poder / ei eu, sennor, de me vos én quitar?||70.23 E, se vos digo pesar, mia sennor, / non me devedes én culp’a põer||71.14 ca de prender ja sempre assi / de vós ben se vos foss’én mal||72.8 E, sennor, máis vos direi én||74.8 E pero nunca foi én pensado / que podesse eu per ren veer / o que me faz tal cuita aver||74.12 einda vos máis direi én||84.7 e non se pode guardar én||84.21 mais non praz / a Deus de m’én dar o poder||89.6 que o pesar, que ouvesse én, / que toda via mi-o negasse||90.8 e, se vos én pesar, / no’mi-o façades entender||93.21 e pode-la-ia perder, / mia sennor, sol por vos veer / en tal que a vós prouguess’én||98.12 nen ei én sabor||99.7 e Deus non m’én dé o poder / des que m’eu de vós alongar,||104.15 pero que sén cuid’a fazer / por en tan gran vergonha entrar, / de lh’aver [r]en a dizer én / quand’eu ant’os seus olhos for?||105.14 Senhor, ben me fazen soo de me catar, / pero ven-m’én coita grand’; eu vos direi ar,||108.32 Como perdi / e despendi, / vivend’aqui, / meus dias, posso-m’én queixar||115.18 per[o] faremos nós de[l], cuido-m’eu, / jograr se én de vós ajuda ouver||116.3 Cuidava-m’eu, quando non entendia / que mal sén era de vos ben querer, / senhor fremosa, que m’én partiria / atanto que o podess’entender||116.6 mais entend’ora que faç’i mal sén / de vos amar, pero non me part’én||117.10 E, mia sennor, sei eu guardar outr’én||118.2 A ren do mundo que mellor queria / nunca m’én ben quis dar Santa Maria||127.10 E, mia sennor, se m’eu desto temesse / u primeiro de vós falar oi, / guardara-m’én de vós viirdes i||130.23 E dereit’é, ca fui mal consellado, / que lle falei, pero m’ouv’én sabor||134.19 mais tolle-m’én log’aqueste cuidar / vosso bon prez e vosso semellar||135.4 e non lles quer’end’eu falar / con medo de vos pesar én||135.12 e, mentr’eu non perder o sén, / non vos én devedes temer||136.10 ca, se a vir ou lla mostrar alguen, / ben me faç’én d’atanto sabedor||136.21 ben terrei eu que escapará én||137.29 e, mia sennor, al vos ar direi én||138.25 nen vos faz outr’én por min sabedor||140.24 Esforçar-m’e sofrer pavor / o mellor consell’é que sei, / e én lle dizer qual tort’ei / e non llo negar||141.10 e, Deus, se vos for én prazer, / sacade-me de seu poder||142.24 mais converra-ll’én a sofrer / com’eu fiz des quando vos vi||147.17 e nunca m’én parti / e cada vez mi foi peor||148.4 non as quer’eu leixar estar quedadas, / mais quer’én duas per força prender||154.14 Se lle d’al quiser ementar, / sol non ll’én crecerá pesar||176.5 que vos vejo por vos preguntar én / e por vos ar dizer log’outra ren||176.20 dizede-me por que vos pesa én||180.9 con medo non se vos queix’én||185.12 e, Nostro Senhor, máis vos én direi||186.30 quanto a vir tanto mi averei én, / ca outro ben non atend’eu d’aver||188.25 que todo quant’aver cuidei / dela, poi-la vi, ei-o én||189.5 querend’ũa dona gran ben / que me fez mal des que a vi, / e faz, e non s’én quer quitar||191.6 ca me fazedes ja perder o sén / e o dormir, sennor, e praz-vos én||194.31 ca morrerei cedo, per bõa fe, / por vós, ca me vej’én de guis’andar||199.25 ca, per pouc’én, seria castigado||199.26 castigar-s’én pelo seu coraçon / qual pera sí non quisesse||201.10 non provarei eu mentre vivo for / de lle fogir, ca non ei én poder||203.3 de a veer non lle pesava én / nen lle pesava dizer-lle «sennor»||203.11 e de meu mal non lle pesava én / e fezera de me matar mellor||204.16 E des que a vi o primeiro dia / non me guardei nen fui én sabedor||207.25 Mais, mal pecado, non ei én poder / e non lhi poss’outra guerra fazer||208.6 Con mia morte me seria gran ben / porque sei ca vos prazeria én||213.16 E quen ben quiser preguntar / por gran coit’a min pregunt’én||214.14 que El me dé mia morte se non der / tal coraçon a vós d’én non pesar||230.21 pod’El én tanto, p[er]o tanto val?||232.7 pesar-lh’-ia máis d’outra ren / d’eu morrer, pois a mí praz én||237.27 e, mia sennor, máis vos direi eu én||238.23 ca, se m’algun ben quisesse fazer, / ja que-que[r] m’én fezera entender / des quant’á que a fillei por sennor!||240.6 mais vee-la-ei pouco, e irei én / con mui gran coita no meu coraçon||244.4 se én dereito queredes fillar, / aque-m’aqui eno vosso poder||252.3 e non tenno mia mort’en ren, / ante me prazeria én||252.9 e a min gran coita m’én ven||253.15 e partir-s’-á én con razon / des quando vos eu non falar||256.4 pois fossedes én sabedor, / doer-vos-iades de mí||259.6 e, mia sennor, pois que vos pesa én, / dizer-vos quer’eu a quen vos tornedes||259.14 e, pois Deus tanto ben vos fez, sennor, / de vos amar non me vos én queixedes||259.16 nen quer Amor que m’én possa quitar||260.12 que me non façades én sabedor||260.17 e máis vos én direi||264.7 Pero sei ben, u non jaz al, / que lles verra én muito mal||264.8 que lles verra én muito mal, / que os non pod’én guardar ren||264.12 Quand’eles viron mia sennor, / muit’ouveron én gran sabor||266.3 e, por Deus, sennor, que vos non pes én||266.31 se vos vós én non quiserdes guardar||268.3 nen ar ei a quen ous’én máis dizer||268.18 e máis non vos én diria||269.12 ca moir’, e praze-m’én / e d’al me praz||274.21 que, pero me Deus ben fazer quiser, / sen ela non me pod’én fazer nada!||275bis.6 ca, de pran, moiro querendo-lle ben, / pero non ll’ous’én dizer nulla ren||276.3 que vos non pes de vos én preguntar / desto que querria de vós saber||277.7 e tenno-m’én das coitas por pagado||277.14 ||282.6 moir’eu, e moiro por alguen, / e nunca vos máis direi én||283.2 Da mia sennor, que tan mal dia vi, / como Deus sabe (e máis non direi én / ora daquesto, ca me non conven)||285.13 No’me sei én d’outra guisa salvar||290.2 Dizen-mi as gentes por que non trobei / á gran sazon e maravillan-s’én||307.15 Porque cuidava, se visse un pesar / de quantos vej’ora de mia sennor, / que morreria én pelo mẽor,||315.12 e non poss’eu muito viver assi / que non moira mui ced’én con pesar||315.18 e empero non me poss’én quitar / nen quitarei, ... / de vos servir, sennor, e vos amar||317.13 e as gentes, que me veen andar / assi coitado, van én posfaçar / e dizen: «Muit’anda namorado»||322. Pois m’assi vi, u vos vejo, moir’én / u vos non vir, dizede-m’ũa ren / ... ||323.18 mais porque sei eu ja o mal / que ven end’a quen s’én va’i||329.10 e destas coitas non sei eu muit’én||330.9 Quero-vos én mostrar / como serei guardada, se non, venha-me mal||330.13 «Sen[h]or minha, tan gran pesar ei én, / porque filhastes orden, que morrerei por én»||331.5 pero, senhor, non m’én quer’eu quitar / de vos servir e vos chamar «senhor»||333.4 – Vedes, amig’, o que vos farei én||333.7 – Senhor fremosa, máis vos én direi||333.10 – Ja vos dixi quanto vos én farei||334.5 ar maravilhan-s’én / de mi fazerdes sempre mal / e nunca mi fazerdes ben||337.14 e poderia én perder / as coitas que a min Deus faz sofrer||338.5 moiro por vós, a que praze muit’én / de que moir’eu||338.20 E praz-mi muit’én morrer des aqui / por vós||338.26 E ben vos juro, senhor, que m’é ben / con [a] mia morte, pois a vós praz én||350.6 demais, ei a jurar / que non ei coit’a quen me én preguntar||356.8 E non pode per mí saber meu mal / sen devinna-lo, nen ei én pavor||358.16 pero m’a min pesaria muit’én||360.7 non catan Deus nen ar catan mesura / nen catan min, a quen pesa muit’én||360.20 mais non ajan én cura, / ca ja per min non saberan máis én||360.21 mais non ajan én cura, / ca ja per min non saberan máis én||374.23 quen a donzela vir ficará én / com’eu fiquei: de gran coita coitado||376.14 daqueste ben cuid’eu de min / que me non tolhades vós én / nada||377.6 non sei / se me praza porque vos quero ben, / se mi ar pes én por quanto mal me ven||377.20 Pero, sen[h]or, pois m’escolher conven, / escolh’eu d’ambas que mi praza én||384.24 a min én culpa non deven poer||384.30 maravilho-m’én, / pois vos morreo, como [vós] non morredes||387.4 e vós non dades por én ren / nen vos queredes én doer||391.4 e averian én sabor||395.8 E esta coita’n que eu viv’assi / nunca én parte soube mia sen[n]or||396.14 Mentr’eu d’aquesto ouvess’o pode / ... / nunca én ja os ollos partiria||403.4 e pesar-mi-á én, ... / de me partir de vós per nulla ren / e ir morar allur sen vosso ben||406.3 que saben ca vos quer’eu mui gran ben, / pois én nunca per mí souberon ren||415.2 non vejo eu ben qual pod’én semellar / al rei de Castela e de Leon / se[non] ũa qual vos direi: o mar||421.14 pero se maravillan én / os que non saben meu coraçon ben / por que a peço||422.15 a vós dev’én mui bon grad’a põer||430.5 e por tod’esto non / ouso pensar sol de me queixar én||446.16 pero ven-m’én mal por esta razon||456.16 A velha é[n] diss’atal||460.7 E queremos riir / eu e Gonçalo Mar[t]ĩiz, que é / ome muit’aposto, per bõa fe, / e ar quere-lo-emos én cousir||461.26 u quer que mão metestes, guarecendo én saistes||464.15 mui ben seede fis / que nunca eu sen cuidado / én viverei||465.14 «Moir’eu e moiro por alguen, / e nunca vos direi máis én»||466. ced[o] é mui gu[i]sado||468.27 ca non foi tal que, se migo falhasse, / que én eu mui ben non [o] castigasse||476.13 daquestes dous, o que [vos] én meos val / vos fara gran mengua se o perdedes||476.21 e, se vos d[aqu]estes dous end’ũu fal, / que por minguado que vos én terredes!||481.9 E tenho que nos non veo mentir, / pelos sinaes que nos el diss’é[n]||483.12 pois que se de quant’el foi lazerar / serve Don Pedro e non lhi dá én grado||485.9 pesar-mi-á én se vos pois a ben sal / ante o diaboo||506.7 pois de vós non ei nen un ben, / de vos amar non vos pes én, / senhor||507.5 e non mi valha Deus nen al / se eu trobo por m’én pagar||507.8 E essa que vos vai dizer / que trobo porque me pag’én / e non por vós, que quero ben, / mente||510.3 Pois que vos Deus fez, mia senhor, / fazer do ben sempr’o melhor / e vos én fez tan sabedor, / ũa verdade vos direi||512.3 vedes quen é, e seed’én nembrada||537.5 e máis vos direi én||538.4 que vos en grave dia vi, / e én mui grav’é voss’amor||540.8 Tanto me coita e trax mal Amor / que me mata, seed’én sabedor||544.7 Deus foss’én loado||545.11 E, pois que vos non doedes / de min e sol non avedes / én coidado, / en grave dia fui nado||549.20 mais dar-mi-á, cuid’én, / dela ben e bon galardon||550.12 terria-m’én, senhor, toda via / por tan ben-andante||550.20 terria-m’én, [e] razon faria, / por tan ben-andante||554.13 pois end’eu nada non ouv’én, / des que vos non vi, senon mal||555.7 E, pois do mal que én levei / muit’á vós sodes sabedor||559.13 por quanto mal ei levado / por vós, aja én por grado / veer-vos, siquer ja-quanto||560.5 e queria-m’én de grado quitar||560.10 e do pesar que vos eu vej’aver, / par Deus, senhor, a min pesa muit’én||564.25 Non vos ten prol / esso que dizedes nen / mi praz de o oir sol, / ant’ei noj’e pesar én||576.15 non se podia guardar de morte, / tant’averia én coita forte||580.10 por én sei, se én cuidasse, / que ant’el [queria morrer / ca mi sol un pesar fazer]||591.3 – Amiga, faço-me maravilhada / como pode meu amigo viver / u os meus olhos non pod’én veer||591.14 se non, eu quer’én ficar por culpada||594.10 – Si, senhor, e máis direi én: / ... ||603.2 Vi-vos, madre, con meu amig’aqui / oje falar e ouv’én gran prazer||603.20 E, pero m’eu da fala non sei ren, / de quant’eu vi, madr’, ei gran prazer én||608.3 ca tanto paresc’eu ben / que desto mal grad’ajades vós én / e Deus bon grado||608.15 e, meu amigo, máis vos én direi||615.14 por én ja morrerá, / [e] a min pesa muit’én||618.7 De vos én pesar é mui gran razon||618.13 De vos én pesar dereito per-é||638.14 o pesar é que vós tomades én, / ond’a min, senhor, quanto mal m’én ven||638.15 o pesar é que vós tomades én, / ond’a min, senhor, quanto mal m’én ven||641.22 E fiz pesar a quen mi-o non faria, / e tornou-s’én sobre mí a folia||649.5 Ouv’én por vós tal coita eno meu coraçon / que nunca vos cuidar’a veer nulha sazon||684.9 Se vos foss’eu por tal dona perder / que me vencess’oj’en parecer ben / ou en al que-quer, prazer-m’-ia én||686.20 E, pois vos eu tornar qual vos achei, / pesar-mi-á én, mais pero vingar-m’-ei||692.9 e fazen-s’ora sabedores én||695.10 non sabedes vós én nada / de quan muito mal, amigo, / [sofro se falardes migo]||700.17 E mandó-o migo falar / ... / e venho-mi-vos én loar||717.16 mais ve[e]redes, amigo, / pois, que vos dig’én verdade||722.19 mais non se pode de mui gran pesar / guardar seno[n] que[n] x’én del quer guardar||722.24 mais el me mata porque quer morrer / por mí de pran e, ... / non pod’én ja o coraçon quitar||724.6 leix’a coidar eno mal que lhi én ven / e coida sempre [en] meu bõo parecer||738.25 E sempre m’én mal acharei / porque lh’enton non perdoei||754.15 De mia mort’ei mui gran pavor, / mia madre, se cedo non ven, / e al non dovidedes én||769.3 Fostes, amig’, oje vencer / na voda en bafordar ben / todo-los outros, e praz-m’én||784.10 Cabeça de can perdudo / é, pois non á lealdad’e / con outra fala én Guilhade||786.9 Porque ouv’el [de mí] queixume, os meus / olhos choraron muito con pesar / que eu ouv’én||786.15 ouv’én tal coita no meu coraçon / que nunca dormi||786.20 E quen esto non souber entender / nunca én máis per mí pode saber||788.3 Conselhou mí ũa mia [a]miga / que quisess’eu a meu amigo mal, / e ar dix’eu, pois m’én parti, atal: / ... ||789.3 ca mi pesava én, / vedes, amiga, o que aprendi: / ... ||804.10 ca poucos son que sábian entender / quantos bẽes en vós á, nen amor / sábi[an] aver én||807.5 ũa dona que eu vi noutro dia, / e non ous’én máis daquesto dizer||812.3 e maravillo-m’én / e non o pude nen posso creer||814.10 e maravilh’é-m’én / como non moir’, e morrer devia||815.6 punharei ja de vos non querer ben / e pesar-mi-á én máis que outra ren||818.8 pesar-mi-á [én] muito por ũa ren||832.8 Non mi tardedes com’outra vegada / mi tardastes, [ca] muit’ei én gran medo||843.6 E, quant’é esto, pass’agor’assi, / mais outra vez non engueedes én||847.3 e a vós non prougu’én||849.15 E, como s’én dona quer assanhar, / non vos dira que tolher pod’a min||849.28 guarir / poderia per sol non s’én queixar||854.14 e pero que sei que lh’ést[e] mui greu, / ..., / se morto non, nunca m’én partirei||865.6 ca de tal guisa se foi a perder / que non podemos én novas aver||867b.10 e quen tristur’ou malandança / quer non lhe dé Deus al, pois s’én pagar||881.6 cuido log’i / que non queria non vos querer ben / máis quand’er cuido no mal que m’én ven / por vós||887.33 «se s’én non quer enfadar, / na cima gualardon prende»||890.4 Vejo mia morte, que mi á de matar, / en vós e non vos ous’én ren dizer||891.14 [Q]ue a torto foi ferida, / nunca én seja guarida, / ca non ama||891.17 [Q]ue a torto foi mallada, / nunca én seja vingada, / ca non ama||897.30 Mais, en tal mundo, por que vai morar / ome de prez que s’én pod’alongar?||898.25 per queixar om’a gran coita que á, / ja que lezer semella que ll’én ven||898.31 e o que sén ouver, / pois-lo souber, nunca m’én cousirá||902.10 E foi-mi-o Deus ora guisar, / senhor, e máis vos én direi||905.25 ca Deus non mi perdon / se m’én non quisera quitar||910.10 mais sei que mi verra én mal||914.22 pero máis én querria aver||915.7 Nen un conselho én me sal / contra vós||921.5 De tardar máis ca suia, / madr’, ei én ben mui gran medo||927.13 ca onde eu cuidei aver ben / por servir nunca ouve én ren||932.7 – Non vos leixedes én por mí, / filha, que lhi non faledes / se vós én sabor avedes||932.9 – Non vos leixedes én por mí, / filha, que lhi non faledes / se vós én sabor avedes||942.5 Se veess’én, ja lh’eu perdoaria||942.11 Ben vos dig’, amiga, én verdade||943.16 mais foi i tan coitado que mester / non m’én fora, pois que o vi, per ren||947.9 e dizen que non vejo ben, senhor, / e verdad’é, seed’én sabedor||951.4 e máis vos én direi||952.3 non moiro nen ei én sabor / nen morrerei, a meu poder||958.14 [E] estas coitas grandes que sofri / por vós, se mi vos én venho queixar, / ..., / non mi dizedes o que faça i||959.9 E mia vida non a devo chamar / vida, mais mort’a que én eu passei / sen mia senhor||962.18 Se a podess’eu filhar, / terria-m’én por ben-andante||963.17 ca prol non vos ten, / d’amardes min, pois mi non é én ben||971.8 – Afonso Anes, se vos én pesar, / tornade-vos a vosso fiador||978.20 E de bon grado ja m’eu partiria / de vós, Amor, se ouvess’én lezer||982. Vel que ousass’én preguntar, / ..., / por que me fez en sí cuidar||984.22 e ora, mal que pes a mia sennor, / ben me fara, e mal grad’aja én||990.25 façamos atal oraçon: / que Deus, que prês mort’e paixon, / o salve, que én poder á||992.15 prasmada vos én veeredes / se moiro en vossa prijon||996.20 Mais de tod’esto non lle dig’eu ren / nen llo direi, ca lle pesará én||998.4 veed’, amigos, como m’én parti||998.7 e máis vos én direi||998.10 veed’, amigos, que ben m’én guardei||998.15 e, amigos, non me soub’én guardar / per outra ren se per aquesta non||1010.14 Se vos prouguer, venha falar aqui / con mig’, ai madre, pois én sabor á||1017.19 E mal [l]h’én venh’a quen non outrogar / antre vós ambos o que eu mandar!||1020.2 – Preguntade, senhor, ca m’[é] én ben||1020.8 – Preguntade, ca ei én gran sabor||1020.16 – Nunca vos én, senhor, ren negarei||1021.20 Se é per mí, que vos non faço ben, / dizede-mi-o e ja-que farei én||1022.3 e ora ven e praz én muit’a mí||1025.3 Queixos’andades, amigo, d’Amor / e de mí, que vos non posso fazer / ben, ca non ei sen meu dan’én poder||1031.2 Amigo, veestes-m’un di’aqui / rogar d’un preit’, e non vos fig’én ren||1042.16 mais ben vos jur’e digo-vos assi, / se Deus mi leix’én fazer o melhor||1052.2 Ir-vos queredes e non ei poder, / par Deus, amigo, de vos én tolher||1062.16 e vós, fremosa mia senhor, / nos vos queredes én doer||1066.10 ca eu ben sei que vós poder avedes / de mi fazerdes, se quiserdes, ben, / Amor, ou mal, quando vos prouguer én||1068.2 A dona que eu am’e tenho por senhor / amostrade-mi-a, Deus, se vos én prazer for||1074.37 – Don Bernaldo, quero-vos conselhar / ben e creede-m’én se vos prouguer||1075.14 Preguntan-m’en puridade / que lhis diga én verdade||1076.15 en cuidar non me partiria én / se poderia o melhor cuidar||1081.10 non ei poder de m’én guardar||1082.13 E non vos ous’én máis dizer||1084.13 Ouv’én tal coita, qual vos eu direi||1097.15 se, meus amigos, podess’én põer / que fosse seu||1098.5 ca vos non quer’eu máis desto rogar, / meu Senhor Deus, se vos én prazer for: / que mi-a façades aver por senhor||1109.20 E d’amor sei que nulh’omen non ten / én maior coita ca mi por vós ven||1113.19 ca, se lhi prouguess’én, / non mi verria quanto mal mi ven||1114.15 Por esto non poss’eu razon achar / como a veja nen sei que fazer, / e valer-m’-ia mui máis én morrer||1136.2 – Vejo-vos, filha, tan de coraçon / chorar tan muito que ei én pesar||1187.8 Ca [a] vós ben vos devi’a nembrar / én qual coita vos eu ja por mí vi||1197.18 e máis vos én direi||1198.16 pero direi-vos quant’aprendi én||1210.8 O que mi Deus non ouver’a mostrar / vee-lo-ei, madre, se vos prouguer én||1211.4 e direi-vo-lo mandado qual é, / que nulha ren non vos én negarei||1216.3 Des quando vos fostes d’aqui, / meu amigo, sen meu prazer, / ouv’én tan gran coita des i / qual vos ora quero dizer||1224.9 E ben vos per-vingaredes / de mí se eu con alguen / falei por vos pesar én||1229.10 e ide-lhi dizer / que lhi non pes, ca nunca lh’én verra / mal||1231.15 e vós vos acharedes én peior||1232.4 – Par Deus, amiga, podedes saber / como podesse mandad’enviar / a meu amigo, que non á poder / de falar mig’e morr’én con pesar?||1232.24 mais á mester de lho fazer el ben / creent’, e vós non o ceardes én||1233.10 e fui ala e achei-o jazer / sen fala ja, e ouv’én gran pesar||1245.13 Por sempre sodes de mí partido / e non vos á prol de seer viido / à mia mesura, e gran mal m’é én||1246.9 e, se vos én pesar, / que non façades ao voss’assi||1246.24 per bõa fe, que mi non prazera, / pero d’el morrer non mi praza én||1247.8 ca noutro dia chegastes aqui / atal sazon que ouv’én tal pavor / que, ... / non quisera que veessedes i||1248.5 e, se vos prouguer én, / vós catad’i o que devo fazer||1252.3 Foi-s’o namorado, / madr’, e non o vejo / e viv’én coitado||1260.9 E ando maravilhada / porque tanto tarda, se é / viv’e sab’én, per bõa fe, / ca viv’oj’eu tan coitada||1266.6 mais eu soo aleivosa / se s’ele foi polo seu ben, / ca sei que mal [l]hi verra én||1273.10 e máis vos én direi||1273.16 e máis vos direi én||1274.6 ca ja lhi diss’eu que se partiss’én / e, se á coita, que a sofra ben||1274.25 – Se morrer, moira, ca non dou eu ren / d’assi morrer, ante mi praz muit’én||1315.3 – Direi-vo-lo eu, senhora, pois m’én tan ben preguntastes||1329.10 e, como s’én Joan’Eanes dol, / ja de vós perdeu vergonha e medo||1332.39 e de com’é mia fazend’apostada / vós, Don Estevan, sodes én ben fiz||1337.24 mais tanto avemos de noite a seer / que é meiada ou mui preto én!||1345.13 ca me querra matar se m’én partir / esta gran coita que me nunca fal||1358.5 e pesa-m’én e é-m’i mal, / que lh’escarniron seu brial||1365.15 Podedes én bafordar / e o tavlado britar||1368.6 e é perjurada, / ca non fez én nada / e baratou mal||1385.21 ca vo-lo iran so o manto cortar / de guisa que vos sempr’én doeredes||1387.9 E, pois a dona Caralhote viu / antre sas mãos, ouv’én gran sabor||1393.9 E pero mui boo maestr’achou i / qual no mund’outro non pôd’én saber / de castoar pedras e de fazer / mui bon lavor de caston outrossi||1398.9 e máis vos én diria||1407.14 ca x’é el ome que x’á poder tal / ben come vós, ... / de vos dar én pelo vas’a bever||1421.9 – Joan d’Avoin, oi-vos ora loar / vosso trobar e muito m’én rii||1422.13 E direi-vos eu quant’én vimos nós||1422.16 e máis vos én direi: / ...||1434.8 E oi noutro dia én queixar / ũas coteifas e outras cochõas||1434.15 ca manda’l-rei, porque á én despeito, / que troben os melhores trobadores / polas máis altas donas e melhores||1437.5 Por quanto xi quer, e ben as / compra én duas pequenas||1437.8 E venden cen truitas vivas, / compra én duas cativas||1437.11 E, u as venden bolindo, / vai-s’én con duas riindo||1439.15 e pois, quando s’erger non podian én, / tirar[on] mui ben as pernas cara sí||1443.2 Pedr’Amigo duas sobervias faz / ao trobar e queixa-se muit’én / o trobar||1443.14 desto se queixa mui mal o trobar, / ca ten comig[o] én toda razon||1447.20 com’é razon, pesa-lhes én / e razoan-no ben por mal||1453.15 Meu coraçon non se partiu, / pois vos viu, de vos muit’amar, / e vós tomastes én pesar||1467.20 mais está-xe en sa perfia / én pojando cada dia, / ca el non se desempara||1470b.12 assi morr[er]ei, pecador, / e, senhor, muito me praz én!||1501.3 quero-vos én conselhar ũa ren||1501.4 aqui fazed’esso que én sabedes, / ca aqui teen-vos por sabedor / de trobar||1509.24 mais lev’o demo quant’én tragia!||1514.8 – Joan Garcia, se vos én pesar / de que me queix’, [é] en vosso poder / o melhor que podedes i fazer||1514.25 mais outr[o], a que [meu] mester fezer / que m’én entenda, mui ben [mi] fara||1515.21 ja máis nunca teu cantar oirei / que én non ria mui de coraçon||1515.24 mais, pois t’én quitas tu, D[e]us ti perdon||1516.12 poderia mui ben sair / de todo, por se quitar én||1517.14 O demo lev’o que m’én dá!||1524.18 e máis vos én diria||1534.2 Jograr, tres cousas avedes mester / pera cantar de que se paguen én||1538.10 mais por que non fiz (é-m’én mal) / un filho vosso natural, / que achasse conselh’en vós?||1540.10 E non vos leixarei entrar, / como quer que m’avenha én||1543.10 ei-a d’aver enquant’a viver ei, / ou à mia mort’, ou que mi faran én?||1545.11 que me sacará de meu sén / e que verremos a máis én||1546.2 Ja eu non ei por quen trobar / e ja non ei én coraçon||1547.3 fezera-vos én pesar u diria, / ..., / que vissedes vós que mal baratastes||1549.20 e por én / assi and’eu, que vergonça ei [én] / de lho dizer eu||1552.21 ca demo lev’a prol que xi lh’én ata||1559.9 que el muitas vezes disse / per essa per que o come / quantas én nunca diss’ome||1560.15 e anda én guisado / quen sempr’o seu guardou||1570.7 e non soubestes entender / o mui gran mal que vos sempr’én verra||1583.23 – Pero d’Ambroa, vós máis [non] podedes / saber de min do que vos ja dix’én||1589.8 Ca me fazen én sabedor / de vós que avedes bon sén / de foder e de todo ben||1594.28 que mui ben pod’en eles fazer son / todo ome que én seja sa[bedor]||1598.3 que me non partiss’én de vós assi / como me parti ja, mão vazia||1598.19 e máis vos én direi||1609.4 acho-me mal e quero-m’én quitar||1609.16 Mais quen lhi cuida nunca ren a dar / assi s’ach’én com[e] eu ou peior!||1616.10 e quero eu morrer por ela, / ca me non poss’én guardar||1625.10 e que compre de vos én máis dizer?||1628.7 mais, d’el seer peior, de pran, / do que é, ja non á én poder||1637.28 ca todo sofrerá / a madeira, e seer’ali én melhor||1646.8 Ainda vos én máis direi / eu, que ũu dia i dormi||1654.4 assi veo de perdon carregada / que non podia con el én erger||1654.11 mais ela non á maeta ferrada / en que o guarde, nen a pod’aver, / ca, pois o cadead’én foi perder, / sempr’a maeta andou descadẽada||1663.22 E sera én máis sabedor, / por estas artes aprender||1664.29 e, se s’én queixar, / atan muito a servirei||1665.4 mais non o creo, per bõa fe, / ca mi fui eu a verdad’én saber||1668.16 pois vos én Deus deu tamanho poder||1675.5 «Quant’én sei, / Maria Perez, eu vo-lo direi»||1675.13 e máis vos én direi||1680.4 e, pero se mi creess’én / de tres cousas que ben direi, / podia per i con el-rei / e con outros ben guarecer
8.14 e que melhor ben querria, / e m’end’ora pagaria!||10.26 ca sõ[o] tan en seu poder / que, s[e] end’al fazer quiser, / non o poderei eu fazer||14.12 e, se vós end’al cuidades, / ben leu tort’én prenderei||22.12 amo-a endoado, / e nunca end’ouvi al||24.8 e pesa-vos de vos amar / eu, e non m’ei end’a quitar / entanto com’eu vi[vo] for||25.6 macar m’end’eu quisesse al non / queria o meu coraçon||28.11 que poder / non ouve de fazer end’al||41.8 Eu me cuidei, quando m’ela guario, / que nunca m’ende máis veesse mal||43.3 E non me dev’end’a queixar / erg’a mí, ca eu mi-o busquei||58.9 mais sei-m’end’eu pouco doer||61.18 e nunca m’én Deus leixe ben achar / se m’ora oj’eu non quisesse matar / que máis daquesto end’ela fazer!||61.20 E vedes que me faz assi quitar / de máis daquesto end’ela fazer||65.23 e o que m’ende guardar non poder / ja me non pode en al prestar, sennor||66.15 ca de pran, se m’end’ouvesse a quitar / nulla cousa sen morte, mia sennor||66.17 quitar-m’end’-ia o mui gran sabor / que vos vejo aver de m’alongar / de vós mui máis ca outr’ome por én||66.31 ca me sera, mia sennor, máis mester / de veer-vos, se end’a vós prouguer||68.26 se lle Deus der, / que atal fez, end’o poder||70.21 veer-m’-edes cedo por vós morrer, / ca ja m’end’eu vejo de guis’andar||70.26 non vos fui dela falar / nen me soub’ende soo trameter||71.23 E Deus nunca me neun ben / dé se ende a vós non prouguer||73.15 E ja m’end’eu ben sõo sabedor, / macar mi-o vós non queirades dizer||75.6 todo vo-l’eu cuid’a sofrer / se m’end’a morte non toller||76.5 non ar sei ren / por que end’al possa fazer / enquant’eu no mundo viver||80.14 ca vos pesa de vos amar, / e eu non posso end’al fazer||81.2 De quant’eu sempre desejei / de mia sennor non end’ei ren||83.4 mais salvar-m’-ei, / que non cuidei end’acabar / máis do que vos quero dizer||83.21 e os que esto van fazer / Deu-los leix’ende mal achar||93.3 e do que end’estou peor / é d’ũa ren que vos direi||94.11 ca ‘ssi estarei dela mellor, / e dela tant’end’averei||107.35 e quer’end’eu desenganar / vós e quantos no mundo sei||118.3 mais quant’end’eu no coraçon temia / ei!||118.9 quant’end’eu receava / ei!||119.13 E estou end’eu mui peor, / que coid’i a perder o sén||126.10 e non os poss’end’eu tolher / nen o coraçon de cuidar / en vós||130.7 assi me ten end’Amor obridado||135.3 e non lles quer’end’eu falar / con medo de vos pesar én||136.17 nen que m’end’eu tenna por devedor||136.20 E, pois-la vir, se poder sí guardar / de ll’aviir com’end’a min aven||138.26 nen me val ren de queixar-m’end’assi||148.22 ante farei meu linhagen melhor / (o que end’é de Gueda máis baixado)||159.2 Ir-vos queredes, mia sennor, / e fic’end’eu con gran pesar||167.15 e nunca end’atenderei / con que folgu’o meu coraçon||179.29 e máis vos end’ora diria||181.13 e do que moiro gran prazer end’ei||186.19 ca lhis averra ende coma a min||201.8 E, mia sennor, al vos quero dizer / de que sejades ende sabedor||203.31 e choro muit’e ei-m’end’a partir, / e non vou i nen sei pera u ir||233.10 e, pois end’ei mal, posso dizer ben / que a min avẽo en guisa tal / [que vi todo meu ben por gran meu mal]||240.5 e sei que non / ll’ousarei end’eu dizer nulla ren||243.7 os dias que a servi gaannei, / e tantos ouv’end’a prazer de mí||252.19 E nunca m’end’eu partirei, / ca non quer o meu coraçon / nen Deus||252.25 E non me poss’end’eu quitar / de lle fazer este pesar||254.10 quero-vos eu dizer, / se eu poder, o que ll’end’averra||263.21 mais por verdade o dizer / como quen end’é sabedor||263.24 e tenn’end’esta por maior||271.5 [e] non mi á prol de queixar-m’end’assi||277.16 E en seu ben per mí seer loado / non á mester de ende máis dizer||277.21 e ben dira per mí / que ben dev’end’a Deus a dar bon grado / de quantas coitas por ela sofri||280.5 e morte m’é de m’end’assi queixar, / tan grave dia, sennor, que vos vi!||310.22 E deferença dev’end’a fillar / tod’ome que dona fremosa vir / de min||318.4 pois end’agora tan gran coita ei / como se dela ben cuidass’aver||319.8 de que m’eu podera quitar / se m’ende soubesse guardar||323.8 E, se m’ende ‘lguen pedir / a conselho, per bõa fe, / direi-lh’eu quan gran coita é||323.18 mais porque sei eu ja o mal / que ven end’a quen s’én va’i||326.5 é ja assi, amigos meus: / que non ei eu end’al fazer / enquant’ela poder viver||333.6 se vos por mí, meu amigo, ven mal, / pesa-m’ende, mais non farei i al||334.8 ca vós ouç’ende cousecer / de mi fazerdes tanto mal / a muitos||339.19 e, pois que m’end’eu for / daqueste mundo, ... / ..., querrei-me del riir||340.5 ca, de pran, assi me ten en poder / que non poss’end’o coraçon partir:||346.16 ne[n] ést’ome nado / que o soubess’e que non fosse ende / maravillado de como vivo||355.4 e os que cuidan máis end’a saber, / praz-me muito porque non saben ren / de que moiro||358.29 ca nunca foi quen tal coita levasse / com’eu levo nen foi quen s’end’osmasse||361.4 e, per como m’end’eu depois achei, / ben entendi, fremosa mia sennor, / ca vos nunca poderia maior / pesar dizer||361.10 mas, per com’eu depois m’end’achei mal, / ben entendi, fremosa mia sennor, / [ca vos nunca poderia maior] / pesar dizer||361.15 e mal dia naci / porque vos fui dizer tan gran pesar / e porque m’end’eu non pude guardar||364.9 que ben s’end’El soube guisar / u me fez tal dona veer||376.4 polo grand’amor / que vos sempr’ouvi al m’end’aven||382.24 leade todo e fazed’end’un feixe||393.4 e quer’eu dizer / quanto x’ende pois saberan||408.10 ca vós dizedes dest’amor atal / que nunca vos ende senon mal ven||412.28 Moiro mui ben se end’é sabedor / ela||417.13 E sempr’end’eu, sennor, ouvi pavor / des que vos vi||431.6 tan grande que me faz perder o sén, / e mia sennor sol non sab’ende ren||433.19 Mais non me poss’ende, sennor, partir / quant’ei poder de mia morte fogir||435.14 E, se eu moiro por vós, mui ben sei / que vos acharedes ende pois mal||438.9 Ben me podedes vós leixar morrer, / ..., come sennor que á / end’o [poder]||446.3 pero direi-vo-lo que m’end’aven / e o poder en que me ten Amor||446.9 pero end’al non ei / senon aquest’e aven-m’end’assi||446.10 pero end’al non ei / senon aquest’e aven-m’end’assi||448.11 ou, se cuido sol de lh’end’al dizer, / ven log’e [faz-m’en mia senhor cuidar,||476.20 e, se vos d[aqu]estes dous end’ũu fal, / que por minguado que vos én terredes!||481.11 e non ten / por d[er]eito de s’end’el encobrir||483.16 e non quis ende dar / ũu s[ol]do pera sa alma quitar / sequer do que lhi avia emprestado||487.14 pero vos el-rei queira des i / ben vingar, non á end[e] o poder||491.8 E ainda vos end’eu máis direi: / macar na lei muitas [vezes non quer]||493.7 mais empero era-x’el tan braceiro / que ouv’end’ela de ficar colpada||493.10 e pesa-m’ende porque essa ida, / de prez que ouve máis, ... / venceu ela||493.14 mais [pel]o cavaleiro, / per sas armas e per com’er’arteiro, / ja sempre end’ela seera sinalada||495.2 Praz-mi a mí, senhor, de morrer / e praz-m’ende por vosso mal||495.25 que me non quer’end’eu doer / porque a vós farei maior / mingua que fez Nostro Senhor / de vassal’a senhor prender||499.11 E, como quer que eu maior / pesar non podesse veer / do que enton verei, prazer / ei ende||502.9 Mais, tanto que me d’ant’ela quitei, / do que ante cuidava me nembrei, / que nulha cousa ende non minguei||507.15 que sempr’amei / máis o gran sabor que m’end’ei||518.19 ca Deus vos deu end’o poder / e coraçon de mi-o fazer||526.15 ca sabe Deus que, se m’end’eu quitar / podera des quant’á que vos servi, / mui de grado o fezera log’i||529.14 E, se vos vir, pois que ja moir’assi, / non devedes ende pesar aver||532.2 e Deus me dess’end’o poder / que vos eu podesse contar / o gran mal que mi faz sofrer / esse vosso bon parecer||533.5 rog’eu a Deus, que end’á o poder, / que mi-a leixe, se lhi prouguer, veer / cedo||543.4 par Deus, non poss’oj’en min escolher / end’a maior||543.9 que non poss’oj’osmar / end’a maior, tantas foron sen par||545.28 E, senhor, sol non pensedes / que, pero mi morte dedes, / agravado / end’eu seja, mais pagado||548.21 por én conor- / t’eu non ei ja senon da mor- / t’, ende sõo desejador||554.13 mais ben sei / que me non podedes tolher / per ren nen un ben nen prazer, / pois end’eu nada non ouv’én, / des que vos non vi, senon mal||560.4 e no meu coraçon / ei mui gran pesar, ... / porque vej’end’a vós aver pesar||560.12 e partir-m’-ia de vos querer ben, / mais tolhe-m’end’o coraçon poder||561.6 e ben o pod’acabar, / pois end’o poder oer||562.18 ei mui gran razon, / pois non poss’end’o coraçon tirar / de viver en camanho mal vivi||576.8 ben sei / que lhi seria end’atan gran ben / que lh’averian d’entender por én / qual ben mi quer||576.16 mais, por eu non errar end’o melhor, / non o quero [guarir nen o matar,||577.7 Aja Deus ende bon grado / porque o faz viir aqui||581.15 Ela trabalha-se, á gran sazon, / de lhi fazer o vosso desamor / aver e á ende mui gran sabor||588.10 entender pod’end’el mui ben que non / pod’el poder aver d’aver prazer / [de nulha ren senon de vos veer]||591.28 nunca d’outr’ome tan leal oi / falar, e quen end’al diz non diz nada||598.3 Mais Deus, que end’o poder á, / lhi rog’eu que El quera escolher, / por vós||603.10 mais, pois ja esto passou esta vez, / fic’end’eu leda||605.10 mia madre, que end’á poder / e vos sabe gran mal querer||607.15 Por quanto mal á levado, / amiga, razon farei / de lhi dar end’algun grado||611.6 que ũa, que Deus maldiga, / vo-lo ten louc’e tolheito, / e moir’end’eu con despeito||614.5 que lhi faria end’eu o prazer, / mais tolhe-m’ende mia madr’o poder||614.6 que lhi faria end’eu o prazer, / mais tolhe-m’ende mia madr’o poder||618.11 u se louva de min que lhi fiz ben / e que vós soubestes end’a razon||619.22 E foi-s’end’el tan coitado / que tom’end’eu ja coidado||619.23 E foi-s’end’el tan coitado / que tom’end’eu ja coidado||620.2 Vai-s’o meu amig’alhur sen mí morar, / e, par Deus, amiga, ei end’eu pesar||633.3 e verdad’é per com’end’a mí aven / d’ũa dona u tod’est’ei osmado||633.6 ca de quanto ben na sa face vi / ven end’, amigos, tanto mal a mí||633.13 por quanto mal end’a min ven d’ali / está o verv’en meu dan’acertado||633.17 de tod’est’a min non fal ende ren||668.7 Vira-vos eu, non fezera end’al||680.22 e non sacou ende morte nen al||684.4 e tal queixum’end’ei / que direi, amigo, per bõa fe, / como parec’e seu nom’e quen é||686.10 mais deste ben farei-vos end’eu mal||692.15 ben, grad’a Deus, que m’end’assi guardou||696.3 e á end’el tan gran pesar / que dizen que morre por én||701.4 e de tal preito non sei end’eu ren||701.7 ca, pero m’end’eu gran sabor ouver / e mui gran coita no meu coraçon / de lho [a]guisar||705.4 Quen m’end’ora soubesse / verdad||711.19 e, se eu end’al soubesse, / que nunca lhi ben quisesse||713.10 e fez mal sé[n], nunca tan mal sén vi, / porque o fiz, e acho-m’ende mal||722.17 E sabe Deus o pesar que end’ei||734.20 E tenho que desmesura fiz i / porque lh’end’algũa ren non tornei i||739.4 des que end’el verdade soubesse / non averia queixume de mí / com’oj’el á||744.9 ca noutro dia vos achei / falar no voss’e non en al / con outra, e foi-m’ende mal||752.14 El mi jurou que se non cuidava / que end’ouvess’[eu] atan gran pesar||762.13 Sempr’avera Don Joan de Guilhade, / ..., das mias dõas, / ca ja m’end’el muitas deu e mui bõas||770.3 e crece-m’end’ũa coita tan fera / que non ei o cor migo||773.22 E de tal preito non sei end’eu ren||787.20 E, amiga, quen alguen sab’amar, / mal pecado, sempr’end’á o pesar||792.3 e non façades vós end’outra ren, / ca morr’agora ja por me veer||793.10 pois vós a meu amig’ides querer / mal, direi-vos que vos end’averra||797.9 E, pois aquestes olhos meus / por el perderan o dormir / e non poss[o] end’eu partir / o coraçon||798.8 E, se non, Deus non mi perdon / se m’end’eu podesse partir||807.11 e, se morrer por én, gran dereit’é, / ca ben soub’eu quanto m’end’averria||807.25 e poden-se guardar / mellor ca m’end’eu guardei, que morria||827.14 E máis de cen vezes lhi perdoei / per sas juras e achei-m’end’eu mal||834. – Filha, fazed’end’o melhor||837.20 que sabiádes] / filha, ca perd[er]edes i / no voss’end’, e máis pesa a min||838.10 e son / maravilhados todos end’aqui||849.26 e, quando s’end’ela quiser cousir / ou lho alguen ousar dizer, guarir / poderia per sol non s’én queixar||851.5 e desto xi m’atou morte, sen poder / que eu aja d’end’al fazer||854.7 ja non / me pos[s]’end’eu per nulha ren partir||854.10 e mui doado lh’ende pesará||854.13 quer lhi pes, quer lhi praza ende ja, / se morto non, nunca m’én partirei||854.16 E da gran coita que me faz levar / pesar-lh’-á end’e de que ando sandeu / por ela||862.9 ca non á verdade nemigalha / en sonho, nen sol non é ben nen mal, / e eu nunca ende creerei al||869.22 mais end’ei eu conort’e sabor||882.19 ca non poss’end’o coraçon partir, / ca mi-a faz sempr’ant’os meus olhos ir||897.12 quand’est’eu cat’e vej’end’o mellor||905.4 vi eu que fazia mal sén / d’ir osmar de vos querer ben, / e partira-m’end’eu log’i||905.11 e quisera-m’end’eu partir||905.18 ca me vos partira end’eu||906.14 Gran mal mi ven, / e no’mi ven / nen verra ben / end’, ...||911.21 nunca m’ende pode partir / que o ben non aja a dizer||912.5 poi-la end’eu máis desejo / sempre cada que a vejo||915.26 ca non viverei máis des i, / e alongar-s’-á end’assi||924.13 e, pero est’é as[s]i, / aven-m’ende o que eu non mereci||929.7 Quen quer que vos d’end’al diga / non lho queirades creer||930.1 Se vos non pesar ende, / madr’, irei u m’atende / meu amigo, no monte||936.13 E and’end’eu mui coitada, / como quer que vos al diga||941.2 Ir-vos queredes, amigo, [d’aqui] / e pesa-m’end’, assi me valha Deus||941.15 mais, pois end’al ja non pode seer||976.5 nunca led’ar andei, / mais atanto conort’end’ei||978.8 Por esto faz mal sén quen s’en vós fia / com’eu, que ouvera end’a morrer / por voss’amor||978.16 ond’eu ben averia / sol que vós end’ouvessedes prazer||980.20 Quando a viron, gran prazer / ouv’ende o meu coraçon||988.20 e levou d’aqui / a bõa Rainha, que end’é fóra, / Dona Beatrix!||990.28 assi o lev’a bon logar / pelo gran poder que end’á!||1008.4 mais, a la fe, non ei end’eu pavor||1009.15 e moir’end’eu, mia filha, con pesar||1010.6 e ũa vez, se a vós aprouguer, / fale migo, pois end’atal prazer / é,saberemo-lo que quer dizer||1012.10 e maravilho-me ende / por non saberdes quando m’eu / venh’ou quando vou d’aquende||1013.10 mais guisade cedo por Deus / que vos veja, non façades end’al||1014.16 mais ouv’i pavor / de mi pesar e, par Nostro Senhor, / p[ro]uguera-m’end’, ...||1017.14 non sera ben / e sei que faredes end’o melhor||1018.10 e, se end’al fezer, / farei que en tal [coita o tenha / por mí Amor que rogar me venha]||1019.4 mais voss’amigo diz end’o melhor||1031.5 mais, pois vos ja tant’aficades i, / faze-lo quer’e non farei end’al||1031.10 mais, pois end’avedes tan gran sabor, / faze-lo [quer’e non farei end’al,||1032.5 e quero-vos end’eu desenganar||1038.22 E ben sei del que non cataria / o que m’end’a mí depois verria||1042.19 E rog’a Deus, que á end’o poder, / que El me leix’end’o melhor fazer||1042.20 E rog’a Deus, que á end’o poder, / que El me leix’end’o melhor fazer||1043.8 Alguen sabe que mi queredes ben / e pesa-lh’end||1050.7 e min, se end’eu fui merecedor||1055.5 mais a min, mia senhor, aven end’a[l]||1057.9 e, pero m’end’eu nunca atend’al||1057.16 e, pois, mia senhor, non / atend’end’al, creed’esto, por Deus||1064.23 se m’El mostrar ũa razon, / de quantas end’eu cuid’aca / a dizer, que lhi diga enton||1072.21 e pero nunca lh’end’ousei falar||1076.10 log’en cuidar sempre cuidei assi, / por cuidar end’o melhor, e cuidei||1081.4 pero non ei end’o poder||1087.25 E quer’end’eu todos desenganar||1137.8 e and’end’eu mui leda, pois tal mandad’ei migo||1137.11 e and’[end]’eu mui leda, pois mig’é tal mandado||1138.9 fiar-m’-ei máis en voss’amor / e sempre m’end’averedes melhor||1147.5 e non os poss’end’eu quitar / estes meus olhos de chorar||1158.4 e, se m’ante non vir, / achar-s’-á end’el mal se eu poder||1158.6 se ora for sen meu grad’u ir quer, / achar-s’-á ende mal se eu poder||1160.2 Ir-vos queredes, amigo, / e ei end’eu mui gran pesar||1194.6 pesa-mi a mí porque paresco ben, / pois end’a vós, meu amigo, mal ven||1198.10 pero direi-vos quant’end’ap[re]ndi||1213.5 Non mi-o neguedes, se vos valha Deus, / ca eu quer’end’a verdade saber||1213.9 ca ja m’end’eu o máis do preito sei / e non vos é mester de mi-o negar||1223.2 – Amigo, mando-vos migo falar / cada que vós end’ouverdes sabor||1229.17 ca non sei molher / que se del[e] possa partir per al / senon per esto que m’end’eu farei||1238.5 se por mí morre, fic’end’eu mui mal||1238.10 mais vedes ora com’estou end’eu||1238.20 E, amiga, por Deus, conselho tal / mi dade vós que non fiqu’end’eu mal||1250.17 ca, [pero] m’end’eu queira fazer al, / o demo lev’o poder que end’ei||1250.18 ca, [pero] m’end’eu queira fazer al, / o demo lev’o poder que end’ei||1264.3 Pois vós, meu amigo, morar / queredes en casa d’el-rei, / fazed’e[n]d’o que vos direi||1278.4 e diss’end’ũa, mia senhor: / ... ||1311.9 e queixou-se-m’ende, / ca el morre||1317.14 Se con de cabo non for rechantada, / nen un proveito non pod’end’aver||1317.16 ca per ali per u a fez reer / ja end’o nembr’está pera secar||1333.8 Non no posso end’eu partir, / pero que o ja roguei||1333.10 Non no posso end’eu partir, / ..., / que se non queix’ende al rei||1335.4 ja end’eu sei quanto saber queria / per maestr’Ali||1344.7 mais ainda m’end’eu rio / como s’end’el nunca ria||1344.8 mais ainda m’end’eu rio / como s’end’el nunca ria||1350.9 que nunca end’ouve seu padre sabor / nen lho mandou nunca||1359.25 vi end’o brial talhado / e dixi-lh’eu assi: / ... ||1367.8 Ela fez end’o melhor, / a Deus seja gracido||1386.4 e quen end’al disser dira nemiga||1386.14 e, por veerdes ca vos quer gran ben, / non sacou ende mí, que a fodia||1403.14 ou, per força, fica ende aaguada||1409.4 e non / poss’end’a verdade saber||1411.21 mais tant’é grand’a nossa folia / que nulhas graças lhis ende non damos||1413.9 Das casas ouve sabor / e foi tal preitejador / que foss’ende jazedor, / con minguas que avia||1422.12 jaz / con [a] vossa molher, e m’end’é mal||1426.16 E, pois vos assi departi este «grave», / tenho-m’e[n]d’ora por máis trobador||1427.4 e, pois fodo, se Deus mi valha, / fic’end’afrontado ben por tercer dia||1431.7 Ou vós ou el dad’ende bon recado||1434.4 e oi end’o meirinho queixar||1437.3 Ven un ricome das truitas, / que compra duas por muitas, / e coz’end’a ũa||1460.17 vós sofred’end’o despeito, / que as non catastes ben||1461.11 dé-lhis Deus [a]tan gran sabor / com’end’eu ei||1482.13 e ar dizen que mercou atan mal / que nunca end’avera seu cadal||1495.9 E, Don Bernaldo, se o non sabedes, / quero-vos eu dizer quant’end’oi||1509.11 sigo na casa o ia jeitar / e dixi-lh’eu quanto lh’end’averria||1524.15 E pesa-m’ende, par Santa Maria, / deste seu mal||1528.7 dizede: quen lhi deu end’o poder?||1528.28 e por én met’en escomunhon qual / xi quer meter, e qual quer saca én||1531.7 que manda [end]’o Livro de Leon?||1534.5 nen end’o poder / non á de dar-vo-l’ome nen molher||1570.10 ca, porque eu foi end’ũa servir, / sempre mi gran mal quis e querra ja||1590.9 log’i [e]stando mil vezes jurou / que non morreu por quant’end’el talhou||1594.19 e máis vos quer’end’ora dizer eu||1597.2 Covilheira velha, se vos fezesse / grand’escarnh’e[nde], dereito faria||1603.21 e deu-mi-o en tal son / come quen s’ende moi mal log’achasse||1608.10 trobei-lh’end’eu, e perdeu-s’el comigo / e eu con el quando vin d’Ultramar||1620.29 ca non quero end’eu outro escarmentar / que me dé do seu, po-lo ajudar||1629.4 e sõo mui maravilhado / de ti, por non rebentares, / Marinha, end’e folegares||1633.24 e, como quer que vos end’eu al diga, / nunca mi-a ome viu [e]na pousada||1635.5 e de bu[r]las, cuid’eu, ri[i]r-s’end’ia / quen lhe dissess’aqueste meu cantar / a dona gaia do bon semelhar||1636.6 [E] esto que pode seer, / ca vej’ende os erdeiros queixar?||1651.8 e cresca-vos ende gabo||1652.23 E direi-vos del outra ren / e non acharedes end’al||1652.31 Mas pero lh’eu grand’aver sei, / que á el máis do que eu ei / pois s’end’el non ajuda ren?||1673.29 E, pois end’as novas souber, / tan ben poss’eu, se mi quiser, / come un gran palmeiro chufar||1677.16 Marinha Mejouchi, muitas vegadas / Pero d’Ambrõa achou-t’en[de] mal||1680.21 por todos diz el[e] ca non / lhis quer end’avantada dar
2. 'de aquí, de aí, daquel lugar'
27.6 pois ora non ei poder d’ir / i nen poss’én meu cor partir||42.13 ante me faz cada dia peor, / e non atendo de m’én ben viir||81.7 e, mal / que me pes, a partir-m’ei én||88.21 de pran morrerei se m’én for||108.6 e a Deus gradesco porque m’én vou||108.19 E ben dig’a Deus, pois que m’én vou, verdade||114.3 muito sei eu a terra ben / per Soeir’Eanes que én ven,||136.4 O que consell’a min de m’eu quitar / de mia sennor porque me non faz ben / e me por tan poderos’ora ten / de m’én partir||196.5 porque me disse que me partiss’én||211.20 e pois, quand’én / me quis partir, non foi sazon / de m’én partir||211.22 non foi sazon / de m’én partir||213.21 e Deus, que m’én fez alongar / por viver sempr’en gran pesar / de min e por perder o sén||323.11 pero quen s’én quiser sair / sera ja quite d’ũa ren / du a non vir, de veer ben||323.21 ca muitas vezes perdi / [...] / cativo, porque m’én parti||864.26 Pois que a grilanda fez a pastor, / foi-se cantando, indo-s’én manselinho||917.10 quitar-s’-á én com’eu vi min quitar||1080.7 pois m’én quitei, / nunca [eu] me depois paguei / de min nen me cuid’a pagar||1263.13 e cuido sempr’a tornar i / e fiz, por quanto m’én parti, / sandic’, ...||1285.3 por mui fremosa, que triste m’én parti||1387.21 e nunca i tan forte preso jaz / que én saia, [a] meios de morrer||1404.22 E dix’eu logo, pois m’én partia||1408.19 e, se con guisa diz, logo s’én sal||1502.21 log’entrad’i e, a vosso poder, / vós said’én con o rostro britado||1543.17 ouve an’e dia e quero-m’én partir||1677.14 e dizes que non tornou én?
81.8 E, ja que m’end’a partir ei, / esto pod’ela veer ben||203.23 e non poss’end’o coraçon partir / nen os ollos, mais non ous’ala ir||213.6 mais quen end’á long’a viver, / aquesta coita non á par||268.5 [d]e mui bon grado querria a un logar ir / e nunca m’end’ar viir||281.14 E sei mui ben, u me dela quitei / e m’end’eu fui e non me quis falar||310.17 mandasse-me partir / logo de sí e mandasse-m’end’ir||339.11 e ficará desemparad’enton, / pois m’end’eu for, que mia senhor fez ir||339.19 e, por vos non mentir, / quero-m’end’ir||465.7 «De mui bon grado queria ir / logo e nunca [m’end’ar] vĩir»||646.2 e chegou / mia madr’e fez-m’end’ir tal que mal me pesou||716.5 e non poss’end’eu os olhos partir?||789.14 quando s’end’el partiu / e non me falou enton nen me viu||917.11 quitar-s’-á én com’eu vi min quitar, / mais non com’e[n]d’eu vi quitar alguen||970.3 de Castr’a Burgos e end’a Palença||970.5 e de Palença sair-mi a Carrion / e end’a Castro||988.5 que a melhor dona que era i / nen ouve nunca, vossa madre fóra, / levastes ende?||991.6 ante o quise destroir, / pois que Don Telo fez end’ir||1047.4 a quantos end’eu vir viir, / a todos eu preguntarei / como vos vai en cas d’el-rei||1107.7 e, pois vos vejo, maior coita ei / que ant’avia, senhor, porque m’ei / end’a partir||1107.13 porque m’ei / end’a partir||1107.19 porque m’ei / end’a partir, mia senhor||1125.11 e parta-m’end’agora assi, / mais non de vos gran ben querer||1140.14 Porque oi sempre dizer d’u ome muit’amou molher / que se non podia end’ir||1149.5 mais non quis oje mia madre que fezess’end’eu a ida||1263.10 por quanto provei / de m’end’alongar||1304.10 Ja jurei noutro dia, quando m’ende parti, / que non foss’a la ermida||1393.13 tan estreito lhi fez end’o caston / que lhi non pôd’i o olho caber||1606.17 e mal sén / faz se o ende quer quitar alguen||1677.13 come romeu / que ven cansado, atal o vi end’eu / tornar

por én ~ por ende loc. adv. caus. 'por iso'
1.29 e por én vos rog’eu, Amor, / que me façades dela aver / algun ben||1.39 cofonda-vos por én quen ten / en seu poder máis ca m’ar [vi]||3.3 e, se xe m’ela queixasse por én, / gran dereit’é, ca eu o mereci||3.19 se por én sanha tal / filhou de mí e me sa mercee fal, / ai eu, cativo, e por que naci?||12.11 por én lhi direi ũa vez / que faça o que nunca fez||24.14 e por én / me pesa, porque com[e]çar / foi convosc’, a vosso pesar||26.3 pero non me fazedes vós por én / maior ben ca se vos eu o peior / quisesse||28.9 leixei-vos por én [de] veer / atẽ[es] ora, que poder / non ouve de fazer end’al||30.5 porque non á coraçon / de me fazer melhor por én / de quand’én non sabia ren||30.9 se m’eu per ventura queixar / a quen non á por én de dar / nada quanto x’agora dá?||47.23 por én non / vos amarei nulha sazon||52.7 mais, por end’, ora que farei, / que non sei eu est’en sazon / de por én conselh’i poer?||52.10 Que nunca eu ja poderei / por vós tanta coita prender / que m’eu por én possa creer / se[m]pre voss’om’e quite non||54.27 mais [pero] non quis [Deus] que m’eu por én / daquesta perda podesse guardar||59.21 ca, de pran, mi-a cuidei veer / e non lazerar pois por én||66.19 quitar-m’end’-ia o mui gran sabor / que vos vejo aver de m’alongar / de vós mui máis ca outr’ome por én||66.28 non me dé sén / nen poder de vos por én desamar||67.12 atal moller / que dá mui pouco ora por én||69.13 ca me vos non quit’eu por én / de vosso vassalo seer||71.17 direi-ll’eu que faça por én: / ... ||72.11 esso pouco que eu poder / viver no mundo, se quiser / Deus, assi viverei por én||73.6 e viv’assi por én / sen consello e del desasperado||77.23 cedo moira por én||81.14 e sei-ll’eu un seu ome atal / que ll’aver’a morrer por én||82.12 que me quer mui gran mal por én||84.6 mais, perque m’aqueste mal ven, / en tamanna cuita sera / por én migo que morrerá||84.11 e, por én, / un vassalo soo que á, / de pran, de morte perde-l’-á / por esta cuita en que me ten||86.10 Mais, de pran, algũa sazon / an esses sabor d’outra ren / e queren-xe viver por én||87.18 ca toda via crec’o mal / a quen amor en poder ten / se non é sa sennor atal / que lle queira valer por én||89.20 a mui gran coita’n que me ten / lle perdõasse Deus por én||90.4 nen me quis valer / Deus, a que fui por én rogar||93.8 E por én e por voss’amor / ja sempr’eu gran coit’averei / aqui enquant’eu vivo for||93.18 po-las aver eu todas non / perderia coita por én||101.7 e, por fazer a mí peor, / por én me non leixa morrer||116.22 Por én, senhor, cousimento seria / e mesura grand’, ...||121.4 Como morreu quen nunca ben / ouve da ren que máis amou / e que viu quanto receou / dela e foi morto por én, / ai mia sennor, assi moir’eu!||122.6 dizen-vos ca vos quero ben, / sennor, e non devo por én / eu escontra vós a perder||128.22 por én, non devi’a quitar / os seus ollos de a veer / a quen Deus quisesse guisar / de llo querer ela sofrer||131.8 Por én me leixa viver des aqui / Amor||138.19 e, mal pecado, non moir’eu por én||139.21 e, se a vós prouguer que sej’assi, / sempre por én bõa ventura ajades||145.17 matar-mi-á voss’amor por én||148.13 ca me non an por én a desfiar / seu linhagen nen deitar a Castela||148.19 nunca por én serei desafiado / nen pararei mia natura peior||152.2 Quisera-m’ir, tal consello prendi / e fui coitad’e tornei-me por én||156.23 Mais venho-vos por Deus rogar / que vos prenda doo por én / de mí||159.15 E rog’eu a Nostro Sennor / que, ... / que me dé mia morte por én||162.4 pero sei eu que lle farei por én||165.15 por én quero saber: / e quando vos non vir nen vos falar,||166.19 Mais a Deus rogarei por én / que me dé cedo dela ben||172.26 pero non querria por én / morrer||173.16 quer’eu a Deus rogar por én / que me valla||175.12 por én, cativo, mal dia naci||176. non atendo de vós, por que me ven / muito de mal, mentr’eu vi ... por én / senon desej’e afan e coidado||178.3 que tanto mal me verria por én / como me ven||178.30 ja ll’eu quitaria por én / seu parais’e outro ben-fazer||182.7 por én querria ‘nsandecer||182.11 e rog’a Deus por én / que me faça perder o sén / e pavor que ei de morrer||184.10 aquesto posso ben jurar, / senhor, e non mentir por én||186.4 mais non vos direi / seu nome, mais tanto vos direi én||186.11 que por én, / ... / ..., / teend[o] olho, saio de meu sén!||187.7 direi-a ja, ca sei que nulha ren / non ei por én máis ca perç’a perder||188.18 E vedes que mi ar fez por én: / ... ||189.14 a min se ven queixar / por én, que culpa non ei i||191.13 e a vós praz de coraçon por én||194.7 e confonda-me por én!||196.12 meus amigos, ca, de pran, [n]a maior / coita do mundo viv’oje por én||198.9 E por quant’eu esto dixe, devia / mort’a prender, per bõa fe, por én||198.23 por mui gran ben que lle quis toda via / des que a vi, que me soube por én||199.9 E vou-me d’ontr’as gentes alongando / por tal que me non pregunten por én||199.22 Por én tod’ome devia acordado, / que sén ouvesse, daquest’a seer||202.17 e son por én / sandeus e non an d’outra ren sabor||203.19 e por én sei eu ben, per bõa fe, / que non fez Deus a esta coita par||205.6 e por én / sei eu ca me non pode mal fazer||206.14 e por én / perdi o dormir e perdi o sén||207.8 por én / non creerei que o Judas vendeu||207.23 E se El aqui ouvess’a viver / e lh’eu por én podesse mal fazer||208.7 e, pois non moiro, venn’a vós por én||210.16 mais non a rogarei por én||212.9 por én serei sempr’a Deus rogador / de min e dela, que m’esto buscou||216.19 e Deus cofonda min por én||236.26 e con tod’est’ainda seria / en gran pavor de m’estraiar por én||237.13 por én / non me deviades leixar morrer||238.6 ajan de seu quen delas diga ben / e a quen façan muito mal por én||238.13 e enton / nunca lles por én façan se mal non||238.16 E, se m’eu ei de mi-a loar sabor, / non an por én por que se mi assannar||238.18 mais ar ajan de seu quen as loar / e a quen ajan por én desamor||240.11 e por én non / me sei consello nen sei ora ben / se prove d’ir i, se non||240.19 mais sei al por én||242.11 servirei as outras donas por én||244.8 e vejo que vos queixades por én||244.14 e, por én, coita do meu coraçon, / aque-m’aqui eno vosso poder||251.3 er / quero-lho eu por én fazer, / pois mo ela as[s]i demanda||251.6 mais non me pod’ela tolher / por én / que lh’eu non quera gran ben||254.16 mais vedes que vo-ll’eu farei por én||260.9 rogo-vos eu por én / que, ... / ..., / que me non façades én sabedor||265.17 se ll’algun tempo fiz pesar, por én / me leix’assi desemparad’andar||270.6 ca dix’eu ca morria por alguen, / e dereit’ei de lazerar por én||272.10 Levei-os d’u a viian por én||289.9 por én me fora ben, / per boa fe, des que o entendi, / que me matasse||289.15 por én querria, ... / o que vos digo||295.4 por én non moiro||307.3 porque sei eu ca morreron por én, / maravillado me faço per mí||308.7 mais Deus mi-a mostre por én / cedo, que a en poder ten||312.10 e por én vou aquel buscar||316.13 nen rog’a Deus eu ja por outra ren / senon por morte que me dé por én||316.21 e por én querria morrer||317.17 porque saben ca lle quero gran ben, / que me devian a preçar por én||317.18 e por én sõo máis pouco preçado||320.6 ca lle rog’eu que nunca me dé ben / de vós, e cuido que mi-o dé por én||329.4 e por én non sei, / ... / de nós qual sofre máis coita d’amor||330.2 E ja por én chorei||330.14 «Sen[h]or minha, tan gran pesar ei én, / porque filhastes orden, que morrerei por én»||338.6 moiro por vós, a que praze muit’én / de que moir’eu, e praz a min por én!||346.10 e por én me faço / maravillado de como vivo / [en tan gran coita com’oj’eu vivo]||347.10 enos cantares que eu fiz por én / en guisa soube mia coita dizer / [que nunca mi-a poderon entender]||348.8 Por nunca ja ren saberen per mí / os que me veen por én preguntar / de que me veen en gran coit’andar||352.10 por én, se dela ben non ei, / nunca me pode toller al / ...mal nen gran coita||359.4 e por én ei a todos a dizer / ca non saberan quen é mia senhor / per mí||361.16 ca, por quant’eu depois por én perdi, / ben entendi, fremosa mia sennor, / [ca vos nunca poderia maior] / pesar dizer do que vos dix’enton||367.16 por én / tal coita ei que non poderia viver / [se non foss’o sabor que ei de a veer]||374.6 pois me deu por én / mui grand’afan e desej’e cuidado / que ouvi dela, poi-la vi, levado||374.15 [e] al me fez peior, ca me fez quen / servo servir e non seer amado / por én||375.4 e por én, / quer me queirades, senhor, ben, quer mal, / pois me de vós non veer mal nen ben||375.14 Pois de vos servir é meu coraçon / e non atendo por én galardon / de vós||375.16 ar sei, ... / que non faredes mal por én, senher||376.9 e por én, / ... / ..., / ..., / daqueste ben cuid’eu de min / que me non tolhades vós én / nada||377.4 e por én, mia senhor, non sei / se me praza porque vos quero ben||377.10 e por én non sei ben partir / se me praza porque vos quero ben||377.16 e por én non sei escolher / se me praza p[or]q[ue vos quero ben]||378.5 e quanto servid’ei / perdi por én||380.6 come se fosse ben, quer-me por én / gran mal a quen [o] nunca mereci||381.15 por én son eu o que leva / por vós coitas noit’e dia||382.17 por én dig’eu con gran coita mortal||384.20 e por én / vós pola morta trobar non devedes||387.3 e vós non dades por én ren / nen vos queredes én doer||388.10 ca perdi o lume por én||391.19 e, sennor, por én / sempre m’eu querria viver / e atender e atender||393.15 e direi-vo-lhes eu por én / quanto mi ora oistes dizer||394.15 e eu morrerei por én des aqui / se lho negar||400.3 e non diredes vós por én de non||403.19 E, quando m’eu de vós partir, por én / ou morrerei ou perderei o sén||405.4 por én / me faz a min sen meu grado viver / longe dela e sen seu ben-fazer||411.18 ca desejo qual vos vi, e por én / vivo||414.9 mais non / perdi por én coita do coraçon||415.30 e por én / se semellan, quen o ben entender||417.6 mais sei ũa ren / se assi for: que morrerei por én||423.5 e, por én, quanto m’el quiser matar / máis cedo tanto llo máis gracirei||423.15 e, por én, gran sabor / ei de mia morte se mi-a quiser dar / Amor e Deus, que me fez gran pesar||424.18 e por én, / se mi der mort’, ei que lhi gradecer||426.6 e non / soub’eu catar qual pesar vos dizia / nen quanto mal me pois por én verria||428.10 pois que a vir, u a non vir, non sei / ren que me guarde de morte por én||430.14 ca mui gran sazon / á que a quis e desejei por én||435.5 por én vos estara / mal se me ben non quiserdes fazer||441.16 e por én / [n]on quer’outra sennor fillar / senon vós||443.10 non cha direi eu, ca o dirias / e perder-t’-ias por én comigo||448.10 e, se al digo, faz-m’esto por én||461.8 e por én vo-lo juro muit[o] a firmes e a fio||465.12 atanto lhi direi por én||466.14 que tant’ei desejado / que ja o sén / perdi por én||481.3 ca Gris furtaran tanto que por én / non lhi leixaron que possa cobrir||483.7 E por én foi Coton mal dia nado||483.25 E, pois non á quen no por én retar / queira, seera oimais por min retado||485.19 E por én, Don Pedr’, e[n] Vila Real / en mao ponto vós tanto bevestes||486.7 por én faz mal d’andar-s’assi queixando||486.19 por én faz mal, que non pode peor||490.18 nen se as cuidan per i d’enganar / que sejan deles por én namoradas||493.20 e deu-lhi por én tal colpe de suso / que ja a chaga nunca vai çarrada||493.28 mais vai en redor come perafuso, / e por én muit’á que é fistolada||498.13 e, por én, quen tal feito faz, ben sei / que en Deus nunca pod’achar perdon||498.20 e por én mal / vos sera quand’ant’El formos ala||500.19 E por én, ... / coita deste meu coraçon, / a quen direi o meu pesar?||505.14 E non sei quando vos ar veerei / e por én vos quero dizer aqui / mia fazenda||514.13 mais non con asperança / que aja do mal que mi ven / por vós nen galardon por én / senon mal e viltança||517.12 por én dezia chorando||526.13 e por én vós, a que Deus non fez par, / non me devedes i culp’a põer||526.20 e por én non dev’eu a lazerar, / sen[h]or, nen devo por end’a morrer||527.16 julgar-m’-á por én por traedor seu||534.15 E, por én, quen ben soubesse / esta coita ben diria||536.10 e non diria eu por én de non||536.20 e por én fazedes, de me matar, / mal||538.13 por én querede-vos doer / de min, coitado pecador||539.15 E por én seria, senhor, / gran ben de vos amercear / de min||545.4 Deus seja por én loado||546.10 e por én, senhor, / se eu a Deus [mal mereci, / ben se vinga per vós en mí]||548.19 por én conor- / t’eu non ei ja senon da mor- / t’, ...||558.3 E por én / peç’eu tant’a Nostro Senhor: / que vos mud’esse coraçon||558.9 e por én peç’a Deus assi||561.36 por én rog’e rogarei / a Deus, ... / ..., / que mi quera dar guarida / de mort’ou de melhor vida||563.11 e por én / veed’agora se seria ben, / ... / de vos prazer de mi querer valer||564.6 e por én dixi-lh’assi||566.5 por én querede, ... / ..., / que algun tempo sábia que é ben||566.19 por én querede, ... / ..., que por vós sábia eu / o ben, senhor, por quanto mal sofri||568.9 e por én, / por mercee, teede por razon / de mi teer poridade, senhor||569.9 [e] por én, / por De[u]s, mia senhor fremosa, / querede-vos de [min doer<||570.19 e por én seede certo / que non foi o vosso pesar / [que s’ao meu podess’iguar]||571.16 e por én mil vezes cuid’eu / que algur morreu con pesar||572.16 e por én faz gran d[er]eit’i / meu amigo de trist’andar||576.9 ben sei / que lhi seria end’atan gran ben / que lh’averian d’entender por én / qual ben mi quer||576.10 por én esto farei||578.16 e por én, senhor, vos mand’ora ja / que, ... / ...façades enfinta de mí||579.4 e por én vos rog’e vos castigo / que vos non pes de vos el ben querer||579.10 e por én, filha, [vos] rog’e mando / que vos non [pes de vos el ben querer,||580.10 por én sei, se én cuidasse, / que ant’el [queria morrer / ca mi sol un pesar fazer]||600.10 e por én creede per min / que non ei, de vos ben fazer, / [pero m’eu quisesse, poder]||604.15 ca o partiu mia madr[e] e fez por én / que vos non viss’, amig’;...||605.12 e por én mia morte queria||607.5 e and’eu leda por én / e faço muit’aguisado||610.3 e por én sejo / sempr’en coita tan forte / que non m’é senon morte||611.15 e por én vos digo / que ũa, que Deus estrague, / vo-lo ten louc’e to[lheito<||613.4 e por én vivo coitada / con este mal sobejo / que sofr’eu, ben-talhada||615.6  por én ja morrerá, / e por aquesto m’é greu||619.18 por én de min vos doede||626.22 Por én na sazon en que m’eu quei[x]ei / a Deus, ... / oimais poss’eu con razon Deus loar||630.10 que nunca por én / terrian meu amigo [por sandeu,||635.3 desejava por én / mia mort’, amigos||639.6 eu razon ei de lhi, por én, pidir / o maior ben dos que Deus quis fazer||639.9 Ben entend’eu que logar deve aver / o que ben serve de pidir por én / ben con razon||640.3 Viv’e cuida por én se[e]r sandeu||640.13 e nunca lhi por é[n] quis fazer al||645.4 porque entendo ca mi quer ben, / assanho-me-lhi por én||655.4 por én, por Santa Maria, / nunca me por el roguedes||662.5 ca morre agora por mí, e por én, / madre, [ora morrerei]||662.8 e por én con pesar, / madre, [ora morrerei]||667.13 mandei-vo-lo veer por én, / por mal que vos del seria||668.5 nen vos vi por én, / porque vos non quis [mia madre veer]||675.17 E el, que viv’en gran coita d’amor, / guarra por én||690.7 Pes a quen-quer e mate-se por én||693.2 Per boa fe, mui fremosa, sanhuda / sej’eu e trist’e coitada por én||696.4 e á end’el tan gran pesar / que dizen que morre por én||697.6 Por én, qual coita mi mia madre ten / que o non veja?||709.14 e anda por én coitado||714.6 e foi-se por én coitado||716.6 Ja me feristes cen vezes por én||722.8 e el filhou-m’à força por senhor / a meu pesar, e morrerá por én||725.9 mais eu non lho quero por én consentir||737.3 e sempre vos eu por én querrei ben||738.19 E, se o por én perdud’ei, / nunca maior dereito vi||746.4 mais ando-me por én sandeu||752.8 ca lhi parcia que nunca por én / lhi mal quisesse nen por outra ren||753.5 gran dereit’é de lazerar por én, / pois el non veo||767.3 e el mi diz logo por én / ca verra morrer u eu for||777.9 ca lhe defendi que non moras[s]e / i, e por én catou quen rogasse||786.16 ouv’én tal coita no meu coraçon / que nunca dormi e guisei por én||793.4 e direi-vos que vos por én farei||793.6 pois mal queredes meu lum’e meu ben, / mal vos querrei eu, mia madre, por én||794.2  ... anda-mi sanhuda / mia madr’e agora con ela por én sõo perduda||797.3 que morrerei cedo por én||801.20 E, se m’el visse, guarido / seria logo por én||803.8 Quand’el veer e me sanhuda vir, / sei que sera mui coitado por én||807.10 e, se morrer por én, gran dereit’é||814.12 por én rog’a Deus que me valha i||819.9 e veredes coita[d’ome] por én||823.2 e por én / queria saber de vós ou d’alguen / que ést’aquest’ou por que o fazedes||834.18 e por én, / filha, fazed’end’o melhor||838.6 dizen que oio / dizer non sei que, e morre por én||841.19 [e] venha-lhi pesar por én / de Deus ou de mí ou d’alguen||842.10 mais eu, sandia, que lhe fiz por én?||849.3 non me quer’eu por én desemparar||855.17 e por én / a mia ventura me trag’or’assi / atan coitado||856.6 e, sen[h]or, é desvairada razon, / u eu, por ben que vos quero, por én, / non aver ben de vós per nulha ren||857.5 por én, senhor, máis val d’eu ir d’aquen / ca d’eu ficar sen vosso ben-fazer||859.9 E por én sempre todo m’estranhar / devi’aquesto con mui gran razon||859.15 por én me[u] coraçon / non pode ja tanto mal endurar||873.7 ca, pero me ben non quer, / non leixarei de a servir por én||874.6 se quiseren, por cambio do reino de Leon, / filhen por én Navarra ou o reino d’Arangon||880.7 por én non ei da mia morte pavor||880.11 por én non dev’ant’a mort’a fogir / quen sabe o ben que soia seer||880.16 Os que morreran mentr’era melhor / an muit’a Deus [por én] que gradecer||880.20 e por én tenh’eu que faz sen-razon / quen deste mundo á mui gran sabor||880.22 E por én tenh’eu que é mui melhor / de morrer ome i mentre lhi ben for||882.25 e por én / am’eu e trob’e punh’en na servir||898.20 por én non trobo, ca non m’é mester, / mais, que non am’, esto nunca sera!||900.23 que Deus, que m’esto foi mostrar, / por én me leixa de matar||906.14 e por én / moir’eu||922.8 Perdi-o so-lo verde pino, / por én chor’eu, dona virgo||922.11 Perdi-o so-lo verde ramo, / por én chor’eu, dona d’algo||924.14 gran desamor que m’ela por én ten||924.24 aqui / julgad’ora se eu, amand’assi, / dev’a seer desamado por én||927.17 e a desmesura por én / me faz tal mal que me non sei / con ela ja conselh’aver||928.4 mais farei-lh’eu por én||935.17 e i-lo-ei veer por én, / madre, se vos prouguer d’ir i||938.6 se eu a molher oje quero ben / senon a vós, quero morrer por én||942.13 e non leixou de s’ir por én||943.10 e vi-o eu ali e, como quer / que vos diga, ouvi a morrer por én||945.2 e dizen-mi por én / com’estou eu con mia senhor||948.14 e por én / dizen-mi ora que faço i mal sén||956.10 por én desejo no meu coraçon / aver tal ben dela, per bõa fe||957.9 e por én / quero de vós que mi digades al||959.12 por én saben quantos no mundo son: / ... ||962.9 A morrer ouvi por én, / tanto a vi ben talhada / que parecia mui ben / en sua sela dourada||963.2 e conse[l]hou-me por én / que me partisse de lhi querer ben||964.18 por én faz mal, ... / o que trist’é, que sempre cuida mal||966.10 mais de tal guisa lhis dig’eu por én||968.7 e con quen se foi casar, / por quant’eu dela ben dixi, / quer-m’ora por én matar||986.4 e por én / rog’eu a Deus que nunca vós vejades, / senhor fremosa, o que desejades||986.16 [e] por én, mia senhor, / rog’eu a Deus que nunca vós vejades, / [senhor fremosa, o que desejades]||988.9 Que pouco me, por én, prazer devia / este mundo||989.13 por én xo quis Nostro Senhor / põer consigo par a par!||1000.5 e, pois m’ela non val, / morrerei eu, meus amigos, por én||1007.13 E non receo mia morte por én||1009.6 dizede que morre por vós alguen / e veredes ome morrer por én||1015.11 e por én dig’eu a Nostro Senhor / que El[e] me dé, ... / capon cevado pera meu jantar||1023.6 e ora ja dizen-mi del que ven, / e mal grad’aja mia madre por én||1025.4 e por én guise-mi-o Nostro Senhor / que vos faça eu ben en guisa tal / que seja vosso ben e non meu mal||1025.16 e por én guise-mi-o Deus, se quiser||1030.3 figi-o eu por ben, / e enfengestes-vos de mí por én||1034.3 e me vós roguedes muito por én||1036.10 e venh’ora preguntar-vos por én||1039.10 mais diz que fale con mig’e por én / mentre viver non mi quer al pedir||1050.4 e por én rog’eu a Nostro Senhor / que confonda quen vo-lo foi dizer||1052.4 e, se ficardes, vos quero dizer, / meu amig’, o que vos por én farei||1052.10 e, se ficardes polo meu amor, / direi-vo-lo que vos por én farei||1052.14 Ides-vos e tẽedes-m’en desden / e fico eu mui coitada por én||1052.16 e ficade por min, ca vos conven, / e direi-vos que vos por én farei||1064.21 por én gran ben mi per-fara||1065.5 e por én vos leix’a dizer / meu mal||1066.6 Por én vos rog’, Amor, que me leixedes / viver se ben fazer non me queredes||1072.3 non poss’eu por én desejos perder / da que mi Deus non ouver’a mostrar||1075.10 e por én / non ous’eu [dizer por quen / mi ven quanto mal mi ven]||1086.10 e, se morrer por én, farei razon / cuidand’en vós||1089.16 quero-vos eu [por én] rogar / que vos non pes o que vos rogarei||1090.8 por én nunca me poden entender / o mui gran ben que vos eu sei querer||1096.9 E des enton, por quantos se quitaron / d’amar, por én travou en min Amor||1099.5 tan muito levar d’afan e de mal / que morrerei [por én]||1104.9 por én, senhor, ... / máis mi valera ja de me matar / eu||1107.13 e por én sei que non / perderei coita mentr’eu vivo for||1123.5 e por én, se quiser, ande / sanhud’e non mi-o demande||1126.4 por én faç’eu dereit’en mi pesar||1126.9 mais faç’a mí mui gran pesar por én: / viver sen vós, ai meu lum’e meu ben!||1129.10 mais Deus ora por én, / se mi der mort’, ei que lhi gradecer||1129.16 por én Nostro Senhor, / se mi der mort’, e[i que lhi gradecer||1134.8 por én guisaron que non podesse / a Santa [Maria ir]||1136.8 e creo que por én / algũu amigo queredes gran ben||1145.24 e cuido que vai ledo por én||1154.1 Foi-s’agora meu amig’e por én / á-mi jurado que polo meu ben / me quis e quer mui melhor d’outra ren||1158.14 e rogo a Deus que lhe dia por én / coitas d’amor||1184.2 Fui oj’eu, madre, veer meu amigo, / que envio[u] muito rogar por én||1211.13 E por én sei ca mi quer ben fazer / Nostro Senhor||1211.21 e por én non me quer’eu encobrir / de vós||1213.16 perder-vos-edes comigo por én||1215.16 com’eu faça a meu amig’amor / e me rogue mia madre ante por én||1216.11 sol non me soubi conselhar, / e mui triste por én fiquei / e con coita grand’e pesar||1220.19 E, pois Deus quer que eu moira por én, / sábian que moiro querendo-lhi ben||1223.16 – Nostro Senhor, que vos [fremosa] fez, / vos dé sempre mui bon grado por én||1225.9 mais eu por én / nunca veja do meu prazer||1233.5 desmaio[u] logo ben ali por én / e ouve log’i a morrer por min||1233.8 Porque lhi dixi que nunca veer / me poderia, quis por én morrer||1241.10 e por én des aqui vos [jur’e] digo / que eu vos quero dar razon d’amor||1250.9 e perdestes por én / quanto vos ant’eu fazia d’amor||1254.11 E direi-vos que lhi farei por én||1255.17 a min vos tornade por én / se achardes quen vos diga / senon assi com’eu digo||1257.9 nunca lho quix, pois naci, e por én, / ..., / / ...San Salvador mi seja irado / de Valongo||1273.13 e and’ora por én / tan triste que me non sei conselhar||1274.23 – Par Deus, amiga, mui guisado ten / de sofrer coita, ou quer morrer por én||1280.8 el por mí morr’, e eu ando por én / namorada||1308.3 e veer-s’-á migo / e por én tenh’eu que venha||1310.13 Amor, castiga-te desto por én||1318.11 por én quer-s’ir a seu tempo passar / u, gran temp’á, serviu e afanou||1319.11 ela por én neũa ren non dá||1326.19 por én non queras seer enganado / en tal razon||1328.19 por én vos compre, ... / ..., sejades / mui aguçosa||1329.8 Por én partid’este feito de cedo||1344.27 e por én quanto ten dá-o||1363.4 leixar-te quero, mia sela, por én, / e irei en ousso e baratarei ben||1366.11 e por én lhi cant[ar]ei||1394.9 e por én, / Don Fernando, non sei se vó-lo oistes||1394.12 por én vos quer’ũa ren dizer ja||1395.7 ouve sabor de foder, e fodeu, / e perdeu todo o cantar por én||1395.10 e an-lh’as gentes por én desamor||1405.17 e assanhei-m’eu e dixi por én||1406.6 e por én á coita de posfaçar, / ca non [de] posfaçar endoado||1407.6 mais ben / jura que o confonda Deus por én / se vos esto per casa non passar||1414.11 por én teen que tamanho perdon / non avedes come os que na frota / van e se deitan con medo na sota||1414.17 e por én cuidan quantos aqui son / que vossa madre con algun caçon / vos fez||1415.15 Ajades por én galardon / de Deus Senhor, se a El praz||1415.22 De[us] vos dé por én galardon / por mí||1415.29 Cento dobr’ajades por én / por mí||1417.12 ca, se ar seguissedes outros sões, / non trobariades peior por én||1420.12 veeron por én comig’entençar||1424.20 por én vos digo que non vee mal / quen vee derredo quant’é deante||1433.6 e, se vos el fez[o] juiz, por én, / de vós julgardes outorgo-vo-l’eu||1441.13 E por én seerei ja sempre do seu lado||1442.5 e por én, / se querede-lo que eu faço ben / danar, terran-vos por sen-conhocer||1445.13 se te deitan por én de Portugal, / ou mataste omen ou roubaste aver?||1445.21 e non trobades por én||1446.9 por én quer ir sa guarida buscar / con gran despeit’en terra deserta||1449.14 e por én me maravilho / de bodalho fazer filho, / per natura, na camela||1453.5 per boa fe, ai mia senhor, / que me querades mal por én, / ja vos eu sempre querrei ben||1460.4 e por én, / par Deus, vós vos enganastes, / que as non catastes ben||1463.21 al rei quer mui gran mal por én||1463.28 al rei gran mal por én querra||1470a.21 e, sennor, preguntar-vos-ei, / ..., / se ei, por én, mort’a prender||1470b.13 Se prazer tomades por én, / non no dev’eu a recear||1470b.28 e, senhor, preguntar-vos-ei, / ..., / se ei, por én, mort’a prender||1485.17 foi-o ela logo matar por én||1488.7 e por én creo que non é casado||1497.6 por én diz ca non é torto de vender om’o castelo||1497.7 E por én diz que non fez torto o que vendeu Marialva||1497.10 por én diz que non é torto quen faz traiçon e mente||1501.16 E por travar no que non conhocedes / non dariamos nós nada por én||1516.13 e u non o ferran por én / os que o non queren oir?||1519.10 mais, sequer que moira por én, / dizer quer’eu do mao mal||1523.9 e por én rogador / foi log’a Deus||1527.12 mais, pois que vos achou, / por Deus, mandad’agora vós por én||1528.18 e vi-lh’eu muitos, que escomungou, / que lhi peitaron grand’algo por én / que os soltass’;...||1528.27 e por én met’en escomunhon qual / xi quer meter||1531.6 por én, / que manda [end]’o Livro de Leon?||1533.13 se non, os dentes lhi quiten por én||1538.2 e por én / mi non é con mia morte ben||1538.6 mi non é con mia morte ben / porque vos non ficou de mí / filho, ... / que mi criassedes por én||1549.19 e por én / assi and’eu||1550.4 e non perde per i, / ant’anda mui máis viçoso por én||1550.16 por én dizen que nunca máis valra / ome que filha sempre||1553.17 [e] eu sõo certo por én / del||1558.14 El seve muit’e diss’e perfiou, / e a min creceu gran nojo por én||1570.20 por én / errades vós, assi Deus mi perdon||1570.33 ca todos se queixan delas por én / senon vós, que filhastes por én don||1570.34 ca todos se queixan delas por én / senon vós, que filhastes por én don||1583.10 e por én / non dig’estes «bõos» que vós fazedes||1583.18 nunca por én contra min per-dizedes||1586.12 por én devedes do cono faz[er] / soldada||1596.19 e guareceron de morte por én||1608.3 que se non perdess’el por én comigo / nen eu con el||1611.12 e por én, ... / ..., / non mi-o tenhades vós por vilania||1628.11 por én, por Deus, / como sera peior que é / quen peior é, per bõa fe, / de quantos fez nen fara Deus?||1634.1  Por én Tareija Lopiz non quer Pero Marinho||1635.24 e, pois que esbaldir, / se s’én queixar, [por én] busque-me liça||1635.24 se s’én queixar, [por én] busque-me liça||1640.4 e por én diz o verv’antigo: / ... ||1640.9 e por én diz o verv’antigo: / ... ||1649.15 Por én vos conto quant’á d’aqui a cas Don Xemeno||1669.14 e eu por én ja mi assanhando vou / de seu trebelho mao||1672.28 e as guardas non se queren partir / de vós, e guardan-a por én melhor||1675.11 Por én vos mand’eu catar / que vejades nos agüiros que ei / como poss’ir||1678.7 que nunca ja sera molher / que mi queira por én peior
52.5 mais, por end’, ora que farei||59.16 Mais pero non ei eu razon / de me por ende a vós queixar||79.18 e por end’ei sabor / de a servir, pero que é meu mal||83.26 e de pesar / ouvera por end’a morrer||150.22 por ende me disse / que a nunca visse / en logar estar / que ll’eu non fogisse||180.8 E queixo-me dos ollos meus / por end’, assi Deus me dé ben||235.26 Ca non mi avia por end’a matar||251.12 mais non pod’ela por ende / o meu / coraçon partir do seu||392.5 eu as mandaria por en[de] queimar / porque foron mund’e prez desemparar||461.10 Eu por en[de] vo-lo rogo e vo-lo dou en conselho||464.25 e por ende per ren partir / de vos muit’amar non posso / nen farei||482.29 E por ende, ai Jesu Cristo, Sen[h]or, / ..., / nembre-ch’esto que por Ti padeci!||483.19 E por end’é gran traedor provado||485.15 por ende non é trobar natural||526.21 e por én non dev’eu a lazerar, / sen[h]or, nen devo por end’a morrer||549.15 E por end’ei no coraçon / mui gran prazer||561.15 por end’a Nostro Senhor / rog’eu mui de coraçon / que El m’ajude a tan forte / coita||593.4 por end’a partir / mi conven daqueste logar||603.16 e por end’ei prazer no coraçon||614.15 por end’, amiga, dizede-lh’assi||635.9 ia por end’a morte desejar||639.22 Por end’a min conven, quere[n]d’ou non, / de servir ben||640.8 nen lhi quer por ende outro ben fazer||640.12 E que sera do que sempre servir / foi quen lhi quis e quer por en[de] mal||798.18 sempre lh’eu por ende melhor querrei / ca lhi quer’, ...||805.10 Por end’, a senhor que eu quero ben / queria-me-lh’eu mui gran ben [querer,||805.16 por end’, a que m’estas coitas dá / queria-me-lh’eu [mui gran ben querer||841.4 e quen m’este mal fui buscar / guise-lhi Deus por end’assi||887.35 am’eu e sirvo por ende||889.29 E por end’am’e sérvi’e sõo seu, / desta senhor||976.9 coita-m’ora por end’assi / que sol conselho non me sei||987.17 e por end’, a Deus grado, / ja o bon rei en seu pode-la ten||1022.9 e querrei-vos eu ja / mal por end’, ...||1046.15 por end’el-rei non á que lhi gracir||1218.22 por end’arderá, vos digo, ant’el lume de bogia||1311.11 e de vós nunca atende / senon coitas que sofre por ende / des que vós el vira||1326.10 por end’a ti conven, / ..., / ..., / que punhes sempre, ... / seeres partido de torpidade||1363.8 e por ende te quero [ja] leixar||1406.24 «Qual cha fezer o compad[r]’, outro tal / lhi faz: por ende seras vingado»||1428.5 por end’o don que t’ei dado / quer’ora de ti levar||1499.7 E por end’anda vestid’e loução||1527.4 mais, por Deus, mandad’ora justiçar / por end’aquel que os couces levou||1546.4 por en[de] mi mingua razon||1570.17 – Joan Airas, non tenh’eu por razon / d’as molheres todas caeren mal / por end’ (ũa soo que a vós fal)||1570.19 ca Deu-lo sabe que é sen razon / por end’: a vós ũa tolher o sén

non + pron. pers. + én cal ~ non + pron. pers. + én chal 'non + pron. pers. + importa'
Rexe, en xeral, a preposición de
480.19 e diz ca non lh’én cal / de viver pobre||1358.18 e, se lhi renge, non m’én cal

495.17 E, pero que ei de sofrer / a morte mui descomunal, / con mia mort’oimais non m’én chal
O pronome pode aparecer deslocado pola atracción da conxunción subordinante
1652.24 pois el diz que lhi non én chal / de dizeren del mal nen ben