g

Glosario

[últ. rev.: 29/07/2021]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
guarecer v. Cf. guarir
1. v. tr. 'curar, salvar'
437.11 que diredes, se vos alguen disser / que lle digades, se vos aprouguer, / pois me podedes guarecer mui ben, / sennor, por que me leixades morrer?||461.33 E ar oi-vos eu dizer que, a quen quer que chagassen / con esta vossa espada, que nunca se trabalhassen / ja máis de o gua[re]ceren se o ben non agulhassen||889.11 e rogo-lhi que min i deste mal / me guaresca nen m’empare d’Amor||1416.4 se x’agora per eles non ficar, / venhan este maestre ben pagar, / e Deu-los pode mui ben guarecer, / ca nunca tan mal doent’ome achou / nen tan perdudo, des que el chegou, / se lh’algo deu, que non fosse catar||1416.8 Quiça non o pod’assi guarecer, / que este poder non lho quis Deus dar / a que non sabe que possa saar / o doente||1518.13 e, par Deus, grave vos foi [i] d’aver, / e punhade sempr’en [a] guarecer, / ca [vós] en talho sodes de peideira||1587.2 meestre Nicolao / (o que antano min non guareceu, / aquel que dizedes meestre mao) / vedes que fez, per ervas que colheu: / ... ||1594.3 Meestre Nicolas, a meu cuidar, / é mui bon fisico por non saber / el assi as gentes ben guarecer
2. v. intr. e pr. 'curarse, sanar'
Nalgún caso rexe de
1233.14 Dix’eu «oistes?» ja po-lo guarir, / e guareceu||1416.1 Quantos mal an se quere[n] guarecer||1416.11 que este poder non lho quis Deus dar / a que non sabe que possa saar / o doente, meos de guarecer||1416.15 ca vos non pod’el assi guarecer / o doente, meos de treminhar||1416.18 mais, pois esto for, se quis[er] filhar / seu conselho, pode ben guarecer / se se ben guardar||1529.17 Achei-o eu mal doente u jazia / desacordado todo con o mal / e non cuidava que guareceria||1599.2 Or[r]aca Lopez vi doent’ũu dia / e preguntei-a se guareceria
1333.18 Tan cruamente e tan mal / diz que foi ferido enton / que teedes i cajon / s[e] el desto non guarece||1394.6 ca lhi vi grand’olho mao aver / e non cuido que possa guarecer / dest’olho mao, tant’é mal doente||1394.17 e deste mal guarecer non podedes / tan ced[o]||1529. Deste mal non cuidei que guarecesse, / pero mandei-lhi fazer ũa ren: / ...
3. v. intr. 'salvarse, librarse, vivir, sobrevivir, ficar ben'
Nalgún caso rexe de
108.21 E ben dig’a Deus, pois que m’é ... verdade, / se das gentes algun sabor avia / ou das terras en que eu guarecia||240.15 E assi guaresc’, á mui gran sazon, / coidando muit’, e non sei que fazer||247.20 Coidand’en vós ouv’a morrer assi, / e cuidand’en vós, sennor, guareci||267.16 Mais, cativ’, eu de mellor que querria / de poder eu na terra guarecer / u a cuidass’eu a poder veer / dos mil dias ũa vez en un dia?||316.9 e por que ei mui cedo de morrer, / ca me dá coita, que de pran ben sei / que non poss’eu muit’assi guarecer, / ca ela ja non m’á ben de fazer||336.7 a quen poser preito mentir-lho-ei, / e as[s]i irei melhor guarecendo||395.16 ouç’eu as gentes no seu ben falar / e ven Amor logo por me matar, / e non guaresco se per esto non||398.19 mais, pois que ja non posso guarecer, / a por que moiro vos quero dizer||420.8 pois ei gran coita, que me dé maior / con que moira, ca mui gran sabor ei, / per bõa fe, de máis non guarecer||435.17 e por aquesto, mia sennor, máis val / de me guarirdes de mort’, ao meu / cuidar, ca per al non guarecerei||440.8 E, mia sennor, por vos eu non mentir, / sen vosso ben non poss’eu guarecer||461.26 u quer que mão metestes, guarecendo én saistes||527.5 pois tamanho temp’á que guareci / sen seu mandad’oir e a non vi||598.1 Meu amigo, non poss’eu guarecer / sen vós nen vós sen mí: e que sera / de nós?||971.23 – Afonso Anes, est’é meu mester, / e per esto dev’eu a guarecer / e per-servir donas quanto poder||978.23 e, pois sen vós non posso guarecer, / se me matassedes ja, prazer-m’-ia||1340.14 e as planetas o tornaron fol, / sen egreja nen capela de prol / e sen o mester per que guarecia||1383.9 Cuidas tu i a guarecer / por nojos||1401.25 [e] farei esso, se Deus mi perdon, / pois lhi per al non posso guarecer||1420.1 – Lourenço, soias tu guarecer / como podias, per teu citolon||1431.6 pois non sabes jograria fazer, / por que vos fez per corte guarecer?||1515.5 ca per trobar queres ja guarecer||1515.12 pois guarecer [queres ja] per trobar, / Lourenço, nunca irás a logar / u tu non faças as gentes riir||1542.12 Por valer máis e por aver, / conselh’ouvi de guarecer / per pé de cavalo||1580.14 ca as gentes son / de tal natura, se Deus mi perdon, / que non querran i su vós guarecer||1599.4 «Sõo velha e cuid’a guarecer»||1599.8 Gran folia pensades / se per velhece a guarecer cuidades||1621.9 E noutra parte tolheu mias naturas / en que eu soia a guarecer||1680.7 podia per i con el-rei / e con outros ben guarecer
240.9 quantas cousas son / eno mundo non mi an de guarecer / de morte||726.10 poi-lo poss’eu de morte guarecer||1048.19 Ja non posso de morte guarecer||1505.1 Joan Nicolas soube guarecer / de mort’un om’assi per sa razon||1596.3 Paai Rengel e outros dous romeus / de gran ventura, non vistes maior, / guarecerán ora||1596.17 ja os quis Deus de morte guarecer, / per com’agora Pae Re[n]gel diz||1596.19 e guareceron de morte por én

◆ IPr.: P1 guaresco, P3 guarece||ICp.: P1 guarecia, P3 guarecia||IPt.: P1 guareci, P3 guareceu, P6 guareceron||IFt.: P1 guarecerei, P6 guarecerán||IPp.: P3 guareceria||SPr.: P3 guaresca||SPt.: P3 guarecesse||Inf.: P6 gua[re]ceren||Xer.: guarecendo