m

Glosario

Voces do M
[últ. rev.: 29/10/2022]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
mandar v. tr. e intr.
1. 'mandar, ordenar'
21.5 tantas vezes o mandei atender / que lho non posso máis vezes dizer||39.1 Des quando me mandastes, mia senhor, / que vos nunca dissesse nulha ren||40.1 Quando m’agora mandou mia senhor / que non vivess’u a visse per ren||88.10 mandade-m’ir e log’enton / poderedes dereit’aver / de min qual vos ora direi||89.15 E, se m’ela por Deus mandasse / o que me nunca quis mandar||89.16 E, se m’ela por Deus mandasse / o que me nunca quis mandar||98.19 Se lho disser e me mandar / que a non veja, morrerei||162.2 Ora vej’eu que me non fara ben / a mia sennor, pois me mandou dizer / que me partisse de a ben querer||165.8 E dizede-me en que vos fiz pesar, / por que mi assi mandades ir morrer||165.9 ca me mandades ir allur viver||251.1 Pois minha senhor me manda / que non vaa u ela éste||310.16 E, pois me queria desemparar / quando a vi, mandasse-me partir / logo de sí||310.17 E, pois me queria desemparar / quando a vi, mandasse-me partir / logo de sí e mandasse-m’end’ir||381.17 Mia sen[h]or (que m’oje manda), / a vós manda fiz sen falha||381.21 mais aquele que vos manda / sei tanto, se Deus me valha||381.23 que pero convosco manda / por vós pouc’ou nimigalha||392.5 mais, se foss’eu rei, / eu as mandaria por en[de] queimar||454.11 Mandou-m’el furtar a ‘lvor / o meu podengo melhor / que avia||456.3 mandou cozer o vil ome / meio rabo de carneiro||456.7 E outro meio filhou / e peitea-lo mandou||460.19 mandade log’est’, e non á ja i al||491.24 manda-os ante sí todos trager||564.15 «Pois que me mandades ir», / dixi-lh’eu, «senhor, ir-m’-ei; / ... ||578.4 e por aquesto, senhor, vos mand’eu / que, ... / ..., façades enfinta de mí||578.10 E por aquesto vos mand’eu, senher, / que, ... / ...façades enfinta de mí]||578.16 e por én, senhor, vos mand’ora ja / que, ... / ...façades enfinta de mí]||579.6 mais non vos mand’i, filha, máis fazer||579.10 e por én, filha, [vos] rog’e mando / que vos non [pes de vos el ben querer,||595.20 – Guarrei, ben o creades, / senhor, u me mandardes||601.10 ca sab’el que lhi mandei eu / que non fosse, per nulha ren, / [per u eu foss’, ...||601.16 pois lh’eu defendi e mandei / que non fosse, per nulha ren, / [per u eu foss’, ...||607.16 amiga, razon farei / de lhi dar end’algun grado, / pois ven como lh’eu mandei||634.24 ca de viver eu en tan gran tristura / Deus Senhor non no mande!||667.8 Por al vos non mandaria / ve[e]-lo||667.13 mandei-vo-lo veer por én, / por mal que vos del seria||667.19 mandei-vo-lo veer enton / por aquesto, que por al non, / filha, par Santa Maria||675.1 – Que me mandades, ai madre, fazer / ao que sei que nunca ben querer / soub’outra ren?||675.4 – Par Deus, filha, mando-v[o-l’ir veer / e sera ben]||697.12 Pero mi-o ela non quer outorgar, / i-lo-ei veer ali u m’el mandou||700.9 Pero mia madre non foss’i, / mandou-mi que o viss’, ...||700.15 E mandó-o migo falar / (vedes que ben mi á feito)||707.5 ca me mandou que falasse migo, / quant’el quisesse, o meu amigo||731.9 Quanto me vós quiserdes mandar / que por vós faça, ben sabede / que o farei||751.4 – Non mi-o digades, ca vos non val ren, / nen mi mandedes a ess’ala ir||761.5  mando-me-lh’eu que s’enfinga / da mia cinta e xa cinga||764.3 Par Deus, amigas, ja me non quer ben / o meu amigo, pois ora ficou / onde m’eu vin e outra o mandou||828.6 Madre, vós, que me mandastes que mentiss’a meu amigo||843.2 Foste-vos vós, meu amigo, d’aqui / noutro dia sen vo-lo eu mandar||872.3 – Bailarei eu, madre, pois me vós mandades||872.6 pois me vós ma[n]dades que baile ant’el ben||896.28 ca sempr’eu serei pagado / de quanto s’ela pagar, / e de fazer seu mandado / se m’ela quiser mandar||933.4 Madre, pois amor ei migo / tal que non posso sofrer / que non veja meu amigo, /  ma[ndade-mi-o ir veer||950.8 que a manda muito guardar / de mí e d’outren ala entrar||961.3 sempr’eu farei quanto m’ela mandar / a meu grado que eu possa fazer||968.11 el ouve de min despeito / e mandou-me desafiar||968.16 Senhor, por Santa Maria, / mandad’ante vós chamar / ela e min algun dia||968.18 mandade-nos razõar||969.20 e ir-m’-ei quando mandardes, / máis aqui non ‘starei||989.34 Mais façamos tal oraçon: / que Deus, ... / o mande muito ben reinar||1013.8 Se vo-lo fustan estevesse mal, / non vos mandaria ir ant’os seus / olhos||1017.6 fazed’i ambos o que eu mandar||1017.20 E mal [l]h’én venh’a quen non outrogar / antre vós ambos o que eu mandar!||1024.10 dizede-lhi que lhi mand’eu dizer / que se [venha mui ced’...||1029.2 – Ai mia filha, de vós saber quer’eu / por que fezestes quanto vos mandou / voss’amigo||1034.15 e vós, madre, mandades-mi-o fazer||1040.16 pero, se eu per ventura / fezer todo quant’el manda, / non leixará el, amiga, / [nulh’ome a que o non diga]||1120.3 ca toda ren que m’el a mí mandou / fazer fig’eu e nunca lh’[er] errei||1164.2 En Lixboa, sobre-lo mar, / barcas novas mandei lavrar, / ai mia senhor velida!||1164.5 En Lixboa, sobre-lo ler, / barcas novas mandei fazer, / ai mia senhor [velida!]||1164.7 [B]arcas novas mandei lavrar / e no mar as mandei deitar||1164.8 [B]arcas novas mandei lavrar / e no mar as mandei deitar||1164.10 [B]arcas novas mandei fazer / e no mar as mandei meter||1164.11 [B]arcas novas mandei fazer / e no mar as mandei meter||1165.2 El-rei de Portugale / barcas mandou lavrare||1165.6 El-rei portug[u]eese / barcas mandou fazere||1165.9 Barcas mandou lavrare / e no mar as deitare||1165.13 Barcas mandou fazere / e no mar as metere||1195.5 e, pois faz esto, manda-m’escolher||1195.6 que mi mandades, amigo, fazer?||1199.1 Diz meu amigo que eu o mandei / ir, amiga, quando s’el foi d’aqui||1199.9 dizen os que o viron, com’el diz, / que o mandei ir||1199.15 E que gran torto que m’agora ten / en dizer, amiga, per bõa fe, / que o mandei ir!||1199.20 E, se el ven aqui, a meu poder, / preguntar-lh’-ei quen lho mandou dizer||1215.10 e quanto o meu amigo quiser / e que mi-o mande mia madre fazer||1223.1 – Amigo, mando-vos migo falar / cada que vós end’ouverdes sabor||1231.22 e, pois eu esto sei, u al non á, / mando-me-lh’eu falar con quantas vir||1232.18 mais, amiga, per quen o sabera / que lho eu mando, ou quen lho dira?||1244.8 ca sempr’ouvestes a fazer por mí / quant’eu mandass’, e mentides-m’assi||1248.2 Madr’, o que sei que mi quer mui gran ben / e que sempre fez quanto lh’eu mandei||1251.8 E pero vós ant’elas jurar ides / que non fazedes quanto vos eu mando||1257.15 e ora manda-vos preito trager / que vos veja, por tal que veja min||1268.7 – Dizede, pois vos mando, / por que ides chorando||1283.2 Mal faç’eu, velida, que ora non vou / veer meu amigo, pois que me mandou / que foss’eu con el ena sagraçon / fazer oraçon a San Treeçon||1294.2 A do mui bon parecer / mandou lo adufe tanger||1294.5 A do mui bon semelhar / mandou lo adufe sonar||1294.7 Mandou lo adufe tanger / e non lhi davan lezer||1294.10 Mandou lo adufe sonar / [e] non lhi davan vagar||1307.2 Pois vós, filha, queredes mui gran ben / voss’amigo, mando-vo-l’ir veer||1307.6 non vos entendan, per ren que seja, / que vos eu mand’ir u vos el veja||1307.7 Mando-vos eu ir a Far’un dia, / filha fremosa, fazer oraçon||1307.15 ide, vos mand’, e ve[e]-lo-edes||1316.17 «Grav’é de creer / que eles, con mengua d’aver, / manden taes panos vender / por quan pouco por eles dan»||1317.11 ca en tal tempo a mandou podar / que sempr’e[la] lhe ficou decepada||1322.11 nen a reinha nen seu filh’el-rei, / pero lhe manden, nunca m’oirá||1333.3 que o mandastes atar / cruamente a un esteo / dando-lh’açoutes ben mil||1350.10 que nunca end’ouve seu padre sabor / nen lho mandou nunca||1381.3 e mandaron-lh’algo dar / en tal que a leixasse||1384.3 e mandou-lh’ele por don dar / tres couces na garganta||1415.6 que tan ben mandastes pensar / i do vosso comendador!||1431.28 e cantarei cada que me mandardes||1434.15 ca manda’l-rei, ... / que troben os melhores trobadores / polas máis altas donas e melhores||1450.1 Mandei pedir noutro dia / un alão a Paai Varela / pera ũa mia cadela||1451.3 Martin Vasquez noutro dia, / u [e]stava en Lixboa, / mandou fazer gran coroa||1456.3 Quanta carne manda cozer / quand’ome vai po-la veer, / ..., / sol non pode veer u jaz||1485.7 ela so el devedes a meter, / ca o manda o Livro de Leon||1485.14 metede-a ja so ele ũa vez, / ca o manda o dereito assi||1497.2 ben é que a nostra deviámos, pois que no-l’o Papa manda||1497.14 dade o castelo ao conde, pois vo-lo manda o Papa||1512.5 ca vos mandaron a capa de pran / trager dous anos||1512.9 que duas carnes vos mandan comer / e non queredes vós d’ũa cozer||1512.16 E fara el-rei corte este mes / e mand[ar]án-vos, infançon, chamar||1514.3 – Muito te vejo, Lourenço, queixar / pola cevada e polo bever, / que to non mando dar a teu prazer||1514.6 pois que t’agora citolar oi, / e cantar, mando que to den assi / ben como o tu sabes merecer||1514.11 non mi mandedes a cevada dar / mal nen o vinho que mi non dan i / tan ben com’[o] eu sempre mereci||1514.19 e logo o mandarei / pagar a [un] gran vilão que ei / se un bon pao na mão tever||1518.6 mandade sempr’a best[a] achegar / a un caralho de que cavalguedes||1520.13 ca nunca eu donas mandei tecer / nen lhis trobei nunca polas maladas||1525.20 mais mande Santa Maria / que prenda i mal joguete / o d’Ambrõa, que a fode||1527.3 mais, por Deus, mandad’ora justiçar / por end’aquel que os couces levou||1527.10 E, senhor, nunca Don Ansur cuidou, / ..., / que lh’os couces non mandassen dobrar / os alcaides||1527.12 mais, pois que vos achou, / por Deus, mandad’agora vós por én||1527.17 e vós mandade-lh’os mil couces dar, / ca ben os aqui el os outros dou;||1529.4 eu pug’a mão en el, e caente / o achei muit’e mandei-lhi fazer / mui boa cama||1529.11 e, pois eu vi que era mal coitado, / mandei-o ben caentar e cobrir||1529.23 Deste mal non cuidei que guarecesse, / pero mandei-lhi fazer ũa ren||1531.7 que manda [end]’o Livro de Leon?||1533.17 ca manda el-rei que, ... / [...] / ..., / que lhi non dé ome [o] seu aver||1537.7 A concelhos e a cavaleiros / mandan comer vacas e carneiros||1539.11 ai Deus, pois ma[n]dan quita-lo, / se lha dan por aguilando!||1540.17 pero mi-o el-rei non mandou, / non entraredes ja oj’i||1598.23 e vós, por Deus, mandade preguntar / polos naturaes deste logar / se foderan nunca en paz nen en guerra||1619.7 ca o meirinho en pouco terrá / de vos mandar enforcar o vilão||1619.11 e cuid’eu, a la fe, / que vo-lo mande põer en un pao||1622.16 e da Triidade, per u soia / d’ir, mandade que se guard’el mui ben||1645.14 ca nunca eu tan gran miragre vi / polo açougue refeçar assi, / mentr’o ricome mandara comprar||1646.17 E vedes que ben se guisou / de fria cozinha teer / o infançon, ca non mandou / des ogan’i fog’acender||1664.8 con medo que lhi pesará / ... / dizede-mi se lho dira / ou que mandades i fazer||1666.3 mais manda-lhis filhar raçon / da cachaça||1668.5 maa noite vos mando que lhi dedes, / pois que vos el mal dia faz aver||1675.11 Por én vos mand’eu catar / que vejades nos agüiros que ei / como poss’ir||1675.21 «Con dous ben poderiades ir, / mais un manda sol que non movades»
2. 'enviar'
1419.33 – Joan Perez, ja-u vos dou / quanto mi deu e mi mandou / e quanto mi á des [i] meter||1441.14 E por én seerei ja sempre do seu lado, / per como m’ele os panos mandou / u me partia del desconfortado
3. 'enviar petición ou mandato para'
1272.4 e manda-vos esto rogar per mí: / ... ||1272.10 e manda-vos el rogar e dizer / que perça [ja de vós med’e pavor<||1272.16 e manda-vos esto rogar por Deus: / ... ||1622.1 [E]stev[an] Ean[e]s, por Deus, mandade / a Roi Paaez logo este dia

◆ IPr.: P1 mando, P3 manda, P5 mandades, P6 mandan||ICp.: P3 mandava||IPt.: P1 mandei, P3 mandou, P5 mandastes, P6 mandaron||IAp.: P3 mandara||IFt.: P1 mandarei, P6 mand[ar]án||IPp.: P1 mandaria||SPr.: P3 mande, P5 mandedes, P6 manden||SPt.: P1 mandass(e), P3 mandasse, P6 mandassen||SFt.: P1 mandar, P3 mandar, P5 mandardes||Imp.: P5 mandade