m

Glosario

Voces do M
[últ. rev.: 10/05/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
mentir v.
1. v. intr. 'mentir'
Nesta acepción pode rexer a preposición de
25.4 e j’a poder / non vos menti, ca de pran é, / a poder e per bõa fe||47.14 ca mui milhor / dona ca vós ei por sen[h]or, / e que no[n] sabe assi mentir||60.28 [e] vós devedes-mi a creer, / que nunca vos eu mentirei||94.23 E averei muit’a jurar / po-la negar, e a mentir||135.26 vedes como lles mentirei: / d’outra sennor me lles farei||184.10 aquesto posso ben jurar, / senhor, e non mentir por én||194.3 e, sennor, nunca vos eu mentirei, / ca vos quero mui mellor d’outra ren||215.3 Quen vos foi dizer, mia sennor, / que eu desejava máis al / ca vós mentiu-vos||215.18 e, se o non fezesse assi, / de dur verri’aqui mentir / a vós||276.8 e, se vos menço, Deus non me perdon||278.4 mais u menti quero-mi-o eu dizer||279.3 e, se vos mentir, non me venna ben / nunca de vós nen d’outri nen de Deus||336.12 mais mentirei e firmarei log’al||336.19 mentirei ao amigo e ao senhor||345.4 e sempre mi assi mente e non á de mí vergonha||345.13 e mentiu-me cen vezes e máis o perjurado||361.20 mais, se menti, ja Deus non me perdon||481.8 E tenho que nos non veo mentir, / pelos sinaes que nos el diss’é[n]||507.10 E essa que vos vai dizer / que trobo porque me pag’én / e non por vós, ... / mente||507.16 E, pero que vos diz que non / trobo por vós, que sempr’amei / máis o gran sabor que m’end’ei, / mente||565.4 Deus, que non mente, mi mença, / senhor, se oj’eu sei ben / que semelh’o voss’en ren||565.4 Deus, que non mente, mi mença, / senhor, se oj’eu sei ben / que semelh’o voss’en ren||574.20 Mais, pois non ven nen envia / mandad’, é mort’ou mentia||583.8 Por que mentio o desmentido?||583.11 Por que mentiu o perjurado?||583.13 Porque mentiu o desmentido, / pesa-mi, pois per sí é falido||583.16 Porque mentiu o perjurado, / pesa-mi, pois mentiu per seu grado||583.17 Porque mentiu o perjurado, / pesa-mi, pois mentiu per seu grado||655.9 Quando se foi, fez-me preito / que se verria mui cedo, / e mentiu-m’e tort’á feito||664.2 mentiu-mi o meu amigo, / sanhuda lh’and’eu||664.5 Do que mi ouve jurado, / pois mentiu per seu grado, / sanhuda [lh’and’eu]||665.10 mentistes-mi, ai perjurado, / e queredes falar migo, / [e non querrei eu, amigo!]||689.5 ca mi mentiu o que mi soia / dizer verdad’e nunca mentia||689.6 ca mi mentiu o que mi soia / dizer verdad’e nunca mentia||689.15 e mentiu-m’ora tan sen guisa mal / que non fiarei en ren des aqui||689.19 E, se outr’ouvesse, mentir-m’-ia, / pois mi mentiu o que non mentia||689.20 E, se outr’ouvesse, mentir-m’-ia, / pois mi mentiu o que non mentia||689.20 E, se outr’ouvesse, mentir-m’-ia, / pois mi mentiu o que non mentia||710.4 Oi ora dizer que ven / meu amigo, de que eu ei / mui gran queixum’e averei, / se m’el mentir, por ũa ren: / como pôd’aquesto fazer,||803.9 sei que sera mui coitado por én / e jurar-mi-á e querra-me mentir||827.9 e, pois que vi que m’avi’a mentir, / non lho parci nen lho quis sol caber||828.2 Menti-lh’e vai-mi sanhudo, mia madre, ben vo-lo digo||828.6 Madre, vós, que me mandastes que mentiss’a meu amigo, / que conselho mi daredes ora, poi-lo non ei migo?||837.10 e ja Deus nunca mi perdon / se menç’, ...||849.11 que veja ela ca poss’eu achar / quen sérvia e que [eu] lhi non menti||937.2 Amiga, o voss’amigo / soub’eu que non mentiria||945.5 se disser «ben», mentir-lhis-ei||1039.9 Mui ben cuid’eu que con mentira ven, / pero jura que mi non quer mentir||1043.14 E ben sei de quen tan gran sabor á / de mentir, ... / que mi assaca tal mentira e al||1049.6 dizede-lhi que mente e dizede-lhi que mente!||1049.6 dizede-lhi que mente e dizede-lhi que mente!||1110.17 E os ben desamparados d’Amor / juran que morren con amor que an, / ..., e menten de pran||1110.19 mais, quand’ar veen os que an amor, / ja elas cuidan que veen mentir||1121.21 Ai, fals’é porque mentia / quando mi ben non queria!||1133.4 con el me perdi / porque lhi menti||1158.7 Torto mi fez, que m’agora mentiu||1200.2 O meu amig’, a que preito talhei, / con vosso medo, madre, mentir-lh’-ei||1200.7 E non ei eu de lhi mentir sabor, / mais mentir-lh’-ei con vosso pavor||1200.8 E non ei eu de lhi mentir sabor, / mais mentir-lh’-ei con vosso pavor||1200.10 De lhi mentir nen un sabor non ei, / con vosso med’a mentir-lh’averei||1200.11 De lhi mentir nen un sabor non ei, / con vosso med’a mentir-lh’averei||1208.13 – Mentir, mia filha, mentir por amigo!||1208.13 – Mentir, mia filha, mentir por amigo!||1208.16 – Mentir, mia filha, mentir por amado!||1208.16 – Mentir, mia filha, mentir por amado!||1222.10 ca fez el por mí o que vos disser, / mias amigas, que vos non mentirei||1233.16 mai-la que vos disser / que ama tant[o] om’outra molher / mentir-vos-á||1244.8 ca sempr’ouvestes a fazer por mí / quant’eu mandass’, e mentides-m’assi||1251.10 quanto lhis máis ides en min falando / atant’en[ten]den máis que lhis mentides||1254.3 nunca ja máis creerei per amor, / pois [que] me mentiu o que namorei||1254.5 nunca ja máis per amor creerei, / pois que mi mentiu o que namorei||1254.6 E, pois m’el foi a seu grado mentir, / des oimais me quer’eu d’amor partir||1268.5 – Filha, se ben ajades, / dized’e non mençades||1286.3 oje non mi mençades, amigo||1305.10 ca nunca lhi cuid’a mentir por quanto m’el diss[e] enton||1351.2 Vistes o cavaleiro que dizia / que Joan Moniz era? Mentia||1352.19 Quen a vós chamou jograr a pran mentiu||1408.11 e verveja u se dev’a calar, / e nunca diz verdad’u máis non mença||1424.9 Quen diz d’Estevan que non vee ben / dig’eu que mente, ca diz mui gran falha||1453.16 e, par Deus, que nunca mentiu, / ... / ...ja vos eu sempre querrei ben||1476.5 se vos mentir do que vosco poser, / seja de vós e de nós como quer||1497.10 por én diz que non é torto quen faz traiçon e mente||1498.2 Don Estevã[o] diz que desamor / á con el-rei, e sei eu ca ment’i||1673.16 E poss’en Mompirler morar / ben como el fez por nos mentir
19.4 e Deus non me dé [de] vós ben / se vos de nulha ren mentir||45.3 que non tornei a mia senhor veer / e lhi menti de quanto lh’ar ouv’i||585.8 Se sabedes novas do meu amigo, / aquel que mentiu do que pôs con migo?||585.11 Se sabedes novas do meu amado, / aquel que mentiu do que mi á jurado?
2. v. tr. 'enganar, romper o acordado'
336.6 a quen poser preito mentir-lho-ei, / e as[s]i irei melhor guarecendo||938.2 Boa senhor, o que me foi miscrar / vosco por certo soube-vos mentir / que outra dona punhei de servir||1430.27 e meus preitos talhei / con Frei Rodrig’e mentiu-mi-os, e sei / per aquest’a sa fazenda daquestes

sen todo mentir loc. adv. mod. 'con sinceridade'. Cf. sen mentira
1189.16 mais dized’ora, sen todo mentir: / ...

por non mentir 'con certeza, verdadeiramente, sinceramente'
O verbo mentir é moi utilizado na frase formularia por non mentir, que pode incluír tamén o interlocutor (vos) e o suxeito (sempre eu e, nunha única ocasión, ome)
92.6 mais este ben, por non mentir, / non vo-lo quis El a min dar||950.15 mais direi-vos, por non mentir: / ...||991.13 e quen sas manhas ben cousir / pode jurar, por non mentir, / que toda-las Deus acabou||1150.5 e, se o meu amigo vir, / leda serei, por non mentir
25.19 e ja máis, por vos non mentir, / macar [m’end’eu quisesse al non / queria o meu coraçon]||339.18 e, por vos non mentir, / quero-m’end’ir||391.11 mais, por vos non mentir, / enquant’eu vos, mia sennor, vir, / sempre m’eu querria viver / e atender e atender||806.14 ca mi ven dela, por vos non mentir, / mal se a vej’e mal se a non vir||947.2 Dizen, senhor, que non ei eu poder / de veer ben, e, por vos non mentir, / gran verdad’é||951.10 e, por vos non mentir, / quantas máis donas, senhor, ala vi, / [tanto vos eu mui máis precei des i]||1131.5 fiquei, fremosa, por vos non mentir, / pequena e del [namorada]||1186.11 – Filha fremosa, por vos non mentir, / vej’eu as barcas pelo mar viir / en que se foi voss’amigo d’aqui||1212.10 mais eu, fremosa, por vos non mentir, / non vi depois prazer [de nulha ren<||1242.1 Pesa-m’, amiga, por vos non mentir, / d’ũas novas que de mí e do meu / amig’oi||1259.9 e, por vos non mentir, / se oj’i duas son / fremosas, eu serei / a ũa, ben o sei
113.16 mais, por vos eu non mentir, / non nas pudi departir||310.2 A mia sennor, que me foi amostrar / Deus por meu mal, por vos eu non mentir, / ..., / muit’ouve gran sabor de m’enganar||377.7 Por quanto ben, por vos eu non mentir, / Deus en vós pôs vos am’eu máis que al||440.7 E, mia sennor, por vos eu non mentir, / sen vosso ben non poss’eu guarecer||1665.19 mais pescad’outro, pera despender, / mui rafece, por vos eu non mentir
6.20 ca, por vos ome non mentir, / non á ela tal parecer / con que s’assi possa asconder

◆ IPr.: P1 menço, P3 mente, P5 mentides, P6 menten||ICp.: P3 mentia||IPt.: P1 menti, P3 mentiu ~ mentio, P5 mentistes||IFt.: P1 mentirei, P3 mentirá||IPp.: P3 mentiria||SPr.: P3 mença, P5 mençades||SPt.: P1 mentiss(e)||SFt.: P1 mentir, P3 mentir