a

Glosario

Voces do A
[últ. rev.: 23/12/2022]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
ante1 adv. temp. 'antes, anteriormente'
1.3 ca mui pouc’ant’, a meu cuidar, / valia||1.5 com’ant’eu / era de pobre coraçon||1.17 log’eu, des i, en prez entrei, / que mi ante d’aver era greu||8.29 Mais, se eu nunca cobrava / o viç’en que ant’estava, / saber-lh’-ia ben sofrer / seu amor||46.21 e vejo que mal baratei, / que ante non morri log’i||71.25 ca non fara per nulla ren / se o ante eu saber poder||90.28 mais vejo ja que morrerei, / e quero-m’ant’aventurar||100.13 nen Deus non me pode tolher / coita sen [eu] ante morrer||131.25 sequer mia morte desejei des i, / que ant’eu muito soia temer||166.22 E ben dev’eu ant’a querer / mia morte ca viver assi||172.12 e fez-me ja pavor perder / de mia mort’, á i gran sazon, / ond’ant’avia gran pavor||174.21 aver-ll’-ia log’eu d’escaecer / e dizer-x’ante por sí se podesse||189.21 mais ei pavor / de pesar muit’a mia sennor, / e calo-m’ante con meu mal||192.10 ca, poi-la vejo, non lle digo nada / de quanto coid’ante que lle direi / u a non vej’, ...||195.18 e quero-m’ante mia coita ‘ndurar;||197.31 e fezo-me perder / pavor de morte que ante avia||198.14 ca, por aquesto que eu fui dizer, / mi ouv’o gran ben que lle quero a saber / esta dona que ante non sabia||204.21 e por aquesto ei ja sempr’a viver / en maior coita que ante vivia||204.24 ca siquer ante algũa vez dormia / ou avia d’algũa ren sabor||209.9 Podedes-vos nembrar ben leu / de min, que sofro muito mal / por vós, e digo-vo-l’ant’eu||227.7 E, se eu ant’en mui gran coit’andava, / ja m’esta dona faz maior aver||227.12 mais en tan grave dia foi por mí, / ca máis coitad’ando ca ant’andava||227.18 nunca ll’ar pude rogar des ali / por nulla ren do que ll’ante rogava||267.20 Ja est’eu ouv’, e perdi-o per min, / mas tan mal dia ante non perdi / os ollos e quant’al no mund’avia||358.10 se s’acordasse / e acordado foss’en me partir / ante da terra e leixasse-m’ir||370.6 nunca me vall’a min Nostro Sennor / se eu cuidasse que tanto vivera / sen a veer, se ante non morrera / ali u eu dela quitei os meus / ollos||389.6 e dá por mí ben quanto x’ante dava||389.12 e anda-x’ela por qual x’ant’andava||450.12 pero quer’ante molher, / que queria volonter / que fosse eu enforcado.||481.7 que este furto fez ũu romeu / que foi [ante] ja outros escarnir||502.6 o demo lev’a ren que lh’eu falei / de quanto lh’ante cuidar’a dizer!||502.8 Mais, tanto que me d’ant’ela quitei, / do que ante cuidava me nembrei||508.5 que nunca mi valha Nostro Senhor / se ant’eu ja non queria morrer / e se mi non fosse maior prazer||519.10 creede ben / que, se non perdess’ant’o sén, / que ben lhi guisaria Deus / que vivess’en mui gran pesar||541.11 sõo sabedor / que os que troban quand’a frol sazon / á, e non ante, ... / non an tal coita qual eu ei sen par||695.22 se vós ante non souberdes / de quan muito mal, [amigo, / sofro se falardes migo]||725.27 Mais, pois que el todo aquesto fezer, / farei eu por vós quanto fazer oer, / mais ante per ren non lhi perdoarei||733.3 e dizedes-mi vós que vos guis’eu / que faledes ante comig’;...||738.4 pero mi-o eu cuitado vi / e m’el ante muito rogou / que lhi perdoasse||738.10 ca me veo ante rogar / que lhi perdoasse||752.15 ca, se non, fora ante se matar||801.4 E, se el falar / non poder ante comigo, / nunca ja ledo sera||801.15 i-lo-ei ante veer, / ca ben sei desta vegada: / nunca ja ledo sera||803.15 e, se se el for, ante me jurará, / ..., / que outra vez non se [vaia d’aqui / per nulha ren sen mandado de mí]||877.20 quanto nacestes vós ant’a sazon / que encarnou Deus en Santa Maria||880.11 por én non dev’ant’a mort’a fogir / quen sabe o ben que soia seer||904.2 nen ei a coita que ant’avia||928.13 Porque se foi, e o ante non vi, / sen mi-o dizer, a cas d’el-rei morar||931.2 Id’é meu amigo d’aqui / e non me quis ante veer||940.6 mais jur’a Deus que quisera / oir ante que mort’era||1041.17 e nós, ante [sol] que cheguemos i, / log’é [sabud’e non sei eu per quen]||1064.16 Deus, meu Senhor, se lhi prouguer, / mi-a leix’ant’ũa vez veer||1086.3 des enton / nunca dormi com’ante dormia||1099.6 quand’eu ante máis ca todos levava||1099.13 ca inda m’eu ant’a [vi]ver cuidava||1099.18 pois per ela ei / tod’aquelo que ant’eu receava||1107.6 e, pois vos vejo, maior coita ei / que ant’avia, senhor||1111.15 Pero Amor nunca me coitas deu / nen mi fez mal senon des que vos vi, / nen vós de ren se ant’el non foi i||1121.12 Se m’el desejasse tanto / como dizia, logo ant’o / tempo que disse verria||1146.4 se me lh’eu ant’assanhar, / quando m’el sanhuda vir, / non s’ousará d’aquend’ir||1158.3 e, se m’ante non vir, / achar-s’-á end’el mal se eu poder||1172.4 Mui gran temp’á que servo ũa senhor / e avia eu i tan gran prazer, / ..., / que ant’eu quisera en poder d’Amor / morrer ou viver, segundo meu sén||1215.16 sera meu gran ben, / com’eu faça a meu amig’amor / e me rogue mia madre ante por én||1237.26 – Joan Baveca, fóra da razon / sodes, que m’ante fostes preguntar||1250.10 e perdestes por én / quanto vos ant’eu fazia d’amor||1257.4 se o vós ante falardes migo||1265.9 O meu amig’e meu lum’e meu ben / non s’ouver’assi de mí a partir, / mais ante se mi ouvera a espedir||1273.2 Meu amigo sei ca se foi d’aqui / trist’, amiga[s], porque m’ante non viu / e nunca máis depois el ar dormiu||1281.16 e ora jura que ja se quitasse / de gran sandic’en que m’ante falava||1304.2 e pero non irei ala se ant’i non for, / irmana, o meu amigo||1304.5 e pero non irei ala se ant’i non ven, / irmana, [o meu amigo]||1304.11 Ja jurei noutro dia, quando m’ende parti, / que non foss’a la ermida se ante non foss’i, / irmana, [o meu amigo]||1340.4 Ja Martin Vaasquez da estrologia / perdeu feuza polo grand’engano / dos planetas, per que veo a dano, / en que tan muito ante s’atrevia||1340.8 E per esto, per que, ant’, el vivia, / lh’é defeso des que foi ordinhado, / oimais se ten el por desasperado / da prol do mester e da clerizia||1340.25 leixa crecer a cient’o cabelo / e a vezes a cobre con capelo, / o que, ant’, el mui d’anvidos faria||1356.1 Tercer dia ante Natal, / de Lecia lhi foi dar / un brial a mia senhor bela||1371.6 – Pois armas tanto desejades, / buscad’ante con quen comiádes||1377.18 e fez peior / porque s’ante non conselhou||1385.13 e quero-m’ant’eu por vós pejurar / ca vós por mouro mao pelejedes||1424.16 se migo falass’ante / ou se o visse andar fóra da via||1425.12 e ant’el-rei muito caedes ben||1456.5 Quanta carne manda cozer / quand’ome vai po-la veer, / se s’ante muito non merger, / sol non pode veer u jaz||1460.4 Pero Lourenço, comprastes / ũas casas e mercastes / delas mal, pero catastes / ant’as casas||1500.18 e non andar com’andavades ante||1532.24 devia-m’a matar / ant’ou seer ao dem’encomendado||1535.13 por que as ar faria, / senon quae-las ante tragia?||1545.12 [e] ante me lhi calar||1546.25 Destroia-m’ante Çamora||1554.6 que provará ante qual juiz quer / que a trouxe sempre des que foi nada||1580.8 non poderedes i un om’aver / ant’, e faredes i vosso prazer / en quererdes con tal dona casar||1585.7 e, ante luz, acharon-no peideiro||1585.26 o que el máis amava / e que sempr’ante muito ben fazia||1587.25 E non sabemos, de-los tempos d’ante, / tan bõo meestre||1598.10 Mais desta seerei eu escarmentado / de nunca foder ja outra tal molher / se m’ant’algo na mão non poser||1598.19 per que vos foda se me non pagardes / ante mui ben||1607.5 non dev’a começar / en mí, que ando por ela sandeu, / mais comec’ant’en reino de Leon||1637.20 e do que diz que a revolverá, / ant’esto faça, se non, matar-s’-á||1645.5 ca o manjar, que ante davan i / por dez soldos ou por maravedi, / log’esse dia cinc soldos tornou

ante tempo loc. adv. temp. 'antes de tempo, prematuramente'
1048.22 non lhi digan como m’el fez morrer / ante tempo porque se foi d’aqui||1528.10 este poder ante tempo d’el-rei / Don Fernando ja lhi viron aver

ante de loc. prep. 'antes de'
1663.6 ante d’ũu mes lh’amostrará / como sábia mui ben ambrar

ante que / ante ... que loc. conx. temp. 'antes (do) que'
181.8 pesa-me muito que non veerei, /  ante que moira, meu lum’e meu ben||351.4 ante que vos eu visse, d’outra ren / sei que non vira tamanno prazer / como vej’ora [sol por] vos veer||351.10 ante que vos eu visse, mia sennor, / sei que non vira tamanno prazer / [como vej’ora sol por vos veer]||351.16 mas, pero que mi assi / de vós aven, ante que vos viss’eu, / sei que non vira tamanno prazer / [como vej’ora sol por vos veer]||355.2 Gradesc’a Deus que me vejo morrer / ante que máis me soubessen meu mal||665.9 Jurastes que toda via / verriades de bon grado / ante que saiss’o dia||704.10 [E], ante que m’eu d’ali partisse, / fui pagada do que m’el[e] disse||752.10 e, ante que lh’eu esto rogasse, / chorou tan muit’e tan de coraçon / [que chorei eu con doo del enton]||1010.10 e, ante que moira ja, ũa vez / fale migo||1010.16 e ũa vez, ante que moir’assi, / fale [migo, ...||1016.6 algun conselh’i ajamos /  ante que assi moiramos||1055.8 E, ante que vos eu visse, senhor, / tan muito ben ouví de vós dizer||1094.15 – Ante que m’eu do falso non vengar||1122.4 E dissera-lh’eu, ante que se de min quitasse, / que se veesse cedo||1122.7 E dissera-lh’eu, ante que se de min partisse, / que, se muito quisesse viver u me non visse, / ca se [perderia migo]||1141.2 Se veess’o meu amigo a Bonaval e me visse, / vedes como lh’eu diria ante que m’eu del partisse||1183.5 e, ante que lh’enviasse dizer ren, / veo a luz e foi logo comigo||1331.4 por end’, ante que mo deite, / deitar quero eu toda via / o ma[s]tique a Don Macia||1366.7  ante que foss’ũa legoa, / comecei / aqueste cantar da egoa||1480.13-14 «Entremos ante / que Dona Maria jante»||1561.10 e ante que saissen daquel mes, / per com’eu a Joan Simion oi, / con olivas morreron todas tres||1644.20 ante que xo leven d’ali, / vai-m’ũa peixota comprar||1673.17 e, ante que chegu’ao mar, / tornar-me poss
Nalgúns contextos o valor comparativo predomina sobre o valor temporal
13.18 mal dia non morri enton, / ante que tal coita levar / qual levo||98.23 ante que en coita viver / sempre, direi-lho por morrer!||580.15 Feze-o por encoberta, / ca sei que se fora matar / ante que min fazer pesar||797.15 E a min era mui mester / ũa morte que ei d’aver / ante que tal coita sofrer
345.2-3 O meu amig’, amiga, que me gran ben fazia, / fez-me pre[i]t’e menage que ante me veria / que se fosse||789.18-19  ... uer migo falar, / mas ante pod’aqui muito morar] / que migo fale||807.15-16 E tod’aquesto m’ant’eu entendia / que a visse||1015.6-7 que Iesu Cristo non me perdon / se ant’eu non queria un capon / que ũ[u mui] gran corvo carnaçal||1349.6-7 ca mi disse que queria / seer ante mal talhada / que aver corpo delgado