o

Glosario

[últ. rev.: 14/08/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
oir ~ ouvir v. tr. 'ouvir, escoitar'
6.12 e máis [manso sabe falar] / das que ome falar oir||7.11 – Cavaleiro, i aviltar / nunca ja m’oiredes||13.15 e o seu preç’e un cantar / q[u]e lh’oi u a vi estar / en cabelos dizend’un son||14.33 jasco deles alongado / que me non ouçan queixar||33.6 com’eu estou mui preto de morrer / e mui longi d’oir vosso mandado||44.3 Muito per-á ja gran sazon / que mia senhor mui gran pesar / non oiu||56.28 ca saben que fui mal dia nado / porque vos vi e vos oi falar||65.16 que non ei de vós ren / senon quant’ora me oistes dizer||67.17 que El mi-a leixe oir / falar e mi-a leixe veer||85.26 porque non sõo sabedor / daquesto que ouço dizer||92.13 quan pouco quer sol de mi oir / a cuita que me faz levar||95.14 que lle nunca fize pesar, / mais non quer oir mia razon||95.15 E, macar me quisesse oir, / non ll’ousaria i falar||110.20 e se me Deus quisess’oir, ala morrerei,||114.4 segundo lh’eu oi contar||114.9 E as jornadas sei eu ben / como lhi eiri oi falar||114.23 Do sepulcro vos ar direi / per u andou, ca lho oi / a Don Soeiro||127.9 E, mia sennor, se m’eu desto temesse / u primeiro de vós falar oi, / guardara-m’én de vós viirdes i||128.18 ca m’ei d’atal don’a guardar, / de qual mi or’oistes dizer, / de a veer||129.31 por Deus, non façades atal / torto qual oiredes dizer||133.5 e por meu mal tan muito ben oi / dizer de vós||134.6 mais, pois vos vej’e vos ouço falar, / outro cuidad’ar ei log’a prender||134.21 e quanto ben de vós ouço dizer||134.26 senon de vós que[n] sol oir falar / en quanto ben Deus en vós faz aver?||142.14 se lles Deus algũa sazon / aguisou de vo-lles mostrar / ou d’oiren de vós falar||155.11 Ben m’oirá se al dizer quiser||163.17 E vós, lume dos ollos meus, / oir-vos-edes maldizer / por min se eu por vós morrer||164.4 e, se m’El non quiser oir, / logo ll’eu querrei outra ren pedir||164.8 E, se m’El á de fazer algun ben, / oir-mi-á ‘questo que ll’eu rogarei||166.3 ca mi-o nunca pod’ome oir||169.2 Pois naci, nunca vi Amor / e ouço del sempre falar||177.28 direi-o con mingua de sén, / ca vedes que ouço dizer||178.15 En tal coita qual m’oides dizer / me ten, amigos, si Deus me perdon||178.20 por tal dona, qual m’oides contar, / moir’eu e non lle posso ren dizer||182.3 de grado querria seer / sandeu por quant’ouço dizer / que o sandeu non sabe ren / d’amor||193.16 E por meu mal, amigos, non morri / u eu primeir’oi dela dizer||202.9 a todos estes eu ouço dizer / que a mello-los fez ensandecer / dona do mundo||205.23 E tod’omen que molher ben quiser / e m’esto oir e «amen» non disser / nunca veja de quanto ama prazer!||217.7 en que tanto ben / á quanto nunca d’outra don’oi||218.2 A mellor dona que eu nunca vi, / ..., nen que oi dizer, / ..., / mia sennor ést’, ...||218.7 e de tod’outro ben / de quant’eu nunca d’outra don’oi||227.14 E, u eu vi quan fremoso falava / e ll’oi quanto ben disse dizer, / tod’outra ren me fez escaescer||227.16 pois ll’eu tod’est’oi, / nunca ll’ar pude rogar des ali||231.1 Muitos que mi oen loar mia sen[h]or / e falar no seu ben e no seu prez / dizen eles que algũu ben me fez||281.3 e me non falou nen me quis oir||292.3 e, per quanto nós oimos, / amiga, e, per quanto vimos / (queredes que vo-lo diga?),||305.10 e quant’eu ouç’as outras máis loar / atant’eu máis desejo mia sennor||308.15 mais consentir / non mi-o querra nen oir||310.28 servi-a muit’e, pois que a servi, / fez-mi aquesto quant’oides contar!||314.21 e quanto mal me fez / non sera ren se m’oir esta vez / meu Sennor Deus||323.1 Quen me vir e quen m’oir / que algũa molher amar / non se vaa dela quitar||334.8 ca vós ouç’ende cousecer / de mi fazerdes tanto mal / a muitos||372.14 e nunca mi quisestes fazer ben / nen oir ren do que por vós sofri||373.13 quand’eu d’algũu ben oisse dizer||373.19 que, se oisse en algũa sazon / alguen falar en algun ben, que non / [...]||389.16 ca, se ll’alguen na mia coita falava, / sol non oia nen tornava i||393.16 e direi-vo-lhes eu por én / quanto mi ora oistes dizer||395.14 ouç’eu as gentes no seu ben falar / e ven Amor logo por me matar||408.3 e que foi ja sazon / que vos prazia d’oirdes enton / en mí falar||422.20 mais, por Deus, que vos foi dar o maior / ben que eu d’outra dona oi dizer||423.8 ca ben me pode partir da maior / coita de quantas eu oi falar||428.1 Ũa dona, de que falar oi, / desej’a veer||429.9 Eu non na vi, mais oi / dela muito ben||460.23 – Garcia Perez, non sabedes dar / bon conselho, per quanto vos oi||461.30 Ca vos oi eu dizer: «Con estas petei e frango»||461.31 E ar oi-vos eu dizer que, ... / ..., que nunca se trabalhassen / ja máis de o gua[re]ceren||464.6 porque vós sodes a melhor / dona de que nunca oisse / omen falar||486.1 Cirola oi andar-se queixando / de que lhi non d[av]an sas quitações;||486.3 mais, des que oi ben sas razões / ..., / logo tenho i que non dissera ren||501.3 Ca logo m’El guisou que vos oi / falar||512.9 Un tal ome sei [eu], aquest’oide, / que por vós morr[e], e vó-lo partide||527.6 pois tamanho temp’á que guareci / sen seu mandad’oir||533.3 e que me nembra que ben a oi / falar!||539.9 ca des aquel tempo, senhor, / que vos vi e oi falar, / non perdi coitas||564.9 Tornou sanhuda enton / quando m’est’oiu dizer||564.24 Non vos ten prol / esso que dizedes nen / mi praz de o oir sol||572.15 nen vio el mí / nen ar oio meu mandado||590.1 – En grave dia, senhor, que vos oi / falar e vos viron estes olhos meus!||590.7 – U vos en tal ponto eu oi falar, / senhor, que non pudi depois ben aver||590.13 – Des que vos vi e vos oi falar, [non] / vi prazer||591.27 ca, des quand’eu naci, / nunca d’outr’ome tan leal oi / falar||633.1 Ouç’eu dizer ũu verv’aguis[a]do||637.1 Ouç’eu muitos d’Amor que[i]xar||637.8 pero que al / ouço i eu a muitos dizer||638.8 e fazer-me Deus, morrendo, viver / en tal vida, qual mi oides dizer||639.1 Do que ben serve sempr’oi dizer / que ben pede||667.9 mais oi dizer / a quen o viu assi jazer / que tan coitado jazia / que ja non guarria per ren||683.1 Que boas novas que oj’oirá / o meu amigo||686.13 Senhor filhastes, com’oi dizer, / a meu pesar||689.7 E mui pouc’á que lh’eu oi jurar / que non queria ben outra molher / senon min||700.10 nunca tan bon man[dad]’oi / come quando mi-o disse||710.1 Oi ora dizer que ven / meu amigo||720.16 enton quando non oides, / amigo, de mí mandado||722.11 nen encobrir / que lhis eu non fale en al pera oir / en mí falar||722.14 e nunca el maior / pesar oio, mais non pôd’al fazer||742.18 E, pois m’oiren, outorgar-mi-o-an||775.7 Tanto que lh’eu este cantar oi, / logo lh’eu foi na cima da razon / por quen foi feit’, e ben sei por que[n] non||787.16 e moir’, amiga, por oir / se é mort’ou se [guariu do pesar<||807.16 mas tant’oi falar / no seu ben que me non soube guardar||807.23 É por esto que ben consellaria / quantos oiren no seu ben falar / non a vejan||812.1 Oi eu sempre, mia sennor, dizer / que peor é de sofrer o gran ben / ca o gran mal||812.22 e de qual eu, sennor, ouço contar / que o ben ést’, ...||815.1 Vedes, amig[o], o que oj’oi / dizer de vós, assi Deus mi perdon: / ... ||815.7 Oi dizer: por me fazer pesar, / amades vós outra, meu traedor||821.5 Porque á gran sazon que non oi / nen un cantar que fezesse por mí||838.5 dizen que oio / dizer non sei que, e morre por én||838.17 el quer sempr’oir / novas de pouca prol pera morrer||849.12 se eu non moiro, farei-lho eu oir, / ca sérvio eu outren||864.1 Oi oj’eu ũa pastor cantar / du cavalgava per ũa ribeira||864.12 e eu mui passo fui-mi achega[n]do / po-la oir e sol non falei ren||864.17 E eu oi-a sospirar enton||875.15 E muitas vezes oi eu dizer||879.13 e á el-rei sabor de os oir, / mais eu non sei que lhe van conselhar||882.27 que entenda, pois meu cantar oir, / o que non posso nen lh’ouso a dizer||888.17 Ja de verdade / nen de lealdade / non ouço falar||898.18 prazer-ll’-á / d’oir o mal que me per amor ven||912.19 Esto soo non é d’oir||939.15 dixi-lhe eu: «Que farei se vos non vir / ou se vosso mandado non oir / ced’?»||940.2 Amiga, do meu amigo / [o]i eu oje recado||940.6 mais jur’a Deus que quisera /  oir ante que mort’era||946.9 e a vós g[ra]v’é sol de o oir||949.14 preguntei / por donas muitas, que oi loar / de parecer nas terras u andei||953.1 Ouço dizer dos que non an amor / que tan ben poden jurar que o an, / ..., come min ou melhor||964.5 mais fuj’ant’el e non lho quer’oir||991.19 e tod’ome que m’i oir / sempr’avera que departir / en quanto bon prez del ficou||991.29 E quen a ben quiser oir, / que forte palavra d’oir!||991.30 E quen a ben quiser oir, / que forte palavra d’oir!||992.3 senhor, se mi non valedes, / sei ca mia mort’oiredes / a mui pouca [de] sazon||1004.22 E, pois m’el quer, com’oides dizer, / de sa fala non ei ren que temer||1007.6 ca vej’agora o que nunca vi / e ouço cousas que nunca oi||1007.6 ca vej’agora o que nunca vi / e ouço cousas que nunca oi||1009.3 e moir’eu, filha, porque o oi||1021.8 Mui gran temp’á, e tenho que é mal, / que vos non oi ja cantar fazer||1021.14 Ja m’eu do tempo acordar non sei / que vos oisse fazer un cantar||1026.15 e moiro por oir / novas del||1027.19 E, amigo, querede-lo oir?||1028.15 teen ben quantos me lh’oen loar / que eu muito que [lhi] gradecer ei||1029.19 – Bon dia naceu, com[e] eu oi, / que[n] se d’outro castiga e non de sí||1039.3 que nunca máis mi ren demandará, / sol que lh’ouça quanto dizer quiser||1055.3 todos an ben per oir e veer / e per entendimento e per falar||1062.3 [vós] oid’un pouc’e direi / o por que eu ante vós vin||1067.10 por Deus, oide-m’, e rogar-vos-ei / que vos non pes de vos eu muit’amar||1082.10 e, se vos non pesar, / oide-m’, e rogar-vos-ei / que vos non pes de vos amar||1090.10 nen o sabor d’oir en vós falar||1090.16 ca moiro por oir de vós falar||1104.1 Senhor fremosa, oi eu dizer / que vos levaron d’u vos eu leixei||1111.7 ca muitos vej’a que ouço dizer / que d’Amor viven coitados, non d’al||1113.3 [... / ...] meu trobar / mi muitas vezes oiron loar||1124.3 mais oi / un verv’antig’, onde mi ben / verdadeir’é||1140.9 E, pois vos eu ouço dizer ca non amades tan muit’al / come mí||1140.13 Porque oi sempre dizer d’u ome muit’amou molher / que se non podia end’ir||1211.6 o meu amigo sera oj’aqui, / e nunca eu tan bon mandad’oi||1211.20 Melhor mandado nunca ja, per ren, / daqueste, madre, non poss’eu oir||1233.13 Dix’eu «oistes?» ja po-lo guarir, / e guareceu||1237.42 esto vi sempre e oi departir / do mui bon ome||1242.3 Pesa-m’, amiga, ... / d’ũas novas que de mí e do meu / amig’oi||1242.7 E ben vos digo que des que oi / aquestas novas sempre trist’andei||1277.5 oj’eu foss’aventurada / que oiss’o meu amigo / com’eu este cantar digo!||1278.14 Que gran sabor eu avia / de as oir cantar enton!||1278.19 E, se as eu máis oisse, / a que gran sabor estava!||1279.14 nas entenções que eu del oi / sempre por meu amor venceu||1313.18 mais non aprendi / del senon tanto que lhi oi falar||1320.13 mais levará, per quant’oi, / quen lh’o dereito sosterra?||1322.7 sempre me diz que está embargado / de tal guisa que me non pod’oir||1322.11 pero lhe manden, nunca m’oirá||1341.5 Per essa guisa se foi cofonder / Martin Vaasquiz, per quanto lh’eu oi||1348.10 Se lh’o bon rei varre-la escudela / que de Pamplona oistes nomear, / mal ficará aquest’outr’en Todela||1350.1 Agora oi d’ũa dona falar / que quero ben||1352.20 Quen a vós chamou jograr a pran mentiu, / ca vej’eu que citolar non vos oio||1360.21 Direi-vos que lh’eu ouço||1361.5 polas selas que lh’oio / renger, por essas guario||1361.15 mais oiu-lhes el ganir / as selas, per que guariu||1361.21 mais oiu-lhis el renger / as selas, por que guariu||1362.6 nen lh’oirei o son||1362.12 Val-mi Santa Maria, / pois a sela non ouço, / a que renger soia / ao lançar do touço||1366.3 O infançon ouv’atal / tregoa migo des Natal / que agora oiredes||1381.18 e, per ren / seu cantar non ois[s]e||1386.11 ca lh’oi eu jurar en outro dia / ca vos queria melhor d’outra ren||1392.5 con quantos vos conhocen vos perdedes, / ca vos direi que lhis ouço dizer||1392.13 se vo-lo oir, terrá-vo-lo a mal / bon ome e nunca con el jogaredes||1393.4 e quanto bon maestre pôd’achar / de castoar pedras, per quant’oi, / todo-los foi provar o pecador||1394.10 e por én, / Don Fernando, non sei se vó-lo oistes||1396.3 ca ouç’as gentes de vós posfaçar / de cavalgar, de que vos non guardades||1401.15 – Senhor, direi-vos que oi dizer / a quen del foi coitado gran sazon||1401.22 – Pero Garcia, sempr’oi dizer / que os conselhos boos boos son||1405.3 oi dizer por vós que a feito / sodes cego||1405.5 mais dix’eu que mui ben / oides, cada que vos cham’alguen||1405.7 E muito vos oi eu oje mal son||1405.8 [oi] dizer por vós que a eito / sodes cego||1405.12 que nunca vos ome diz nulha ren / que non ouçades, se Deus mi perdon||1405.13 Oi dizer por vós que á sazon / que ve[e]des quanto||1409.1 Amigas, eu oi dizer / que lidaron os de Mouron / con aquestes d’el-rei||1410.10 eu oi ja que un ome d’Espanha / sobre peagen mataron aqui||1410.16 ca el ven quebrando con grand’ardura / con este mandado que oiu ja||1414.1 Pero d’Ambroa, sempr’oi cantar / que nunca vós andastes sobre mar / que med’ouvessedes nulha sazon||1414.15 E nunca oimos d’outr’ome falar / que non temesse mal tempo do mar||1418.14 E, pois que me non val rogar a Deus / nen a santos, ne[n] me queren oir, / irei a [e]l-rei mercee pedir||1421.8 – Joan d’Avoin, oi-vos ora loar / vosso trobar e muito m’én rii||1422.4 nunca vos eu tal cousa negarei / qual oj’ouço pela terra dizer||1431.2 que ouço en tenções / muitas e boas e mui boos sões||1432.15 pero t’eu oia / tençon desigual e que non rimava, / ..., / [o] demo lev’esso que teu criia||1434.4 e oi end’o meirinho queixar||1434.8 E oi noutro dia én queixar / ũas coteifas e outras cochõas||1442.17 e quen os oir / pagar-s’-á deles||1444.15 – Don Pedro, en como vos ouç’i falar, / [o]u ja vós ben non sabedes julgar, / ou dos outros ofereçon avedes||1445.4 ca vedes o que ouço a todos dizer||1468.13 pero que mi oir / non quer mia coita nen me quer i dar / conselho||1474.1 Maior Garcia sempr’oi[o] dizer / por quen-quer que, [se] podesse guisar / da sa mort’e se ben maenfestar, / que non podia perdudo seer||1474.16 quando esto oio foi buscar / clerigo e non s’atreveu a ‘lbergar||1479.9 ca non pode provar / que me lhe oisse nulh’omen chamar / senon seu nome||1480.3 e dixe-lh’eu, que non oisse: / ... ||1486.4 polas oitavas de Natal / ia por sa missa oir||1486.8 A dona, mui de coraçon, / oira sa missa enton||1486.9 e foi por oir o sarmon||1488.1 Oi d’Alvelo que era casado, / mais non o creo, se Deus mi perdon||1488.5 ca lh’oi eu muitas vezes jurar / que tan pastor non podia casar||1492.16 E o vilão enton respondia / com[o] agora podedes oir||1495.9 quero-vos eu dizer quant’end’oi||1496.11 se ouvesse bon corvo carnaçal / ou cornelha ou aguia caudal / atal qual xe Don Gomez oia||1514.5 pois que t’agora citolar oi, / e cantar, mando que to den assi / ben como o tu sabes merecer||1515.20 ja máis nunca teu cantar oirei / que én non ria mui de coraçon||1516.14 e u non o ferran por én / os que o non queren oir?||1520.2 Par Deus, Lourenço, mui desaguisadas / novas oi agor’aqui dizer||1526.2 per com’eu ouço razoar, / nunca foi ome do vosso logar / que máis pojasse ca vós pojaredes||1531.17 nen vós, senhor, non o oistes a min||1531.24 oi dizer que trajeitou assi / ja ũa vez un rei en Portugal||1535.24 nunca de tal ome falar oi||1557.22 ca, se lh’enton trobara ali, / vingara-me do que lh’oi||1558.3 a mí começou gran noj’a crecer / de muitas cousas que lh’oi dizer||1561.11 per com’eu a Joan Simion oi, / con olivas morreron todas tres||1564.1 Direi-vos ora que oi dizer / de Maria Leve, assi aja ben: / ...||1564.9 e vedes que oi, amigos, ja: / ... ||1580.17 ca seus vassalos, com’ouço dizer, / non queren om’estranho sobre sí||1580.21 e sabedes buscar / gran mal detras a muitos, com’oi||1581.1 Dizer-vos quero com’oi chufar / [...]||1583.8 – Pero d’Ambroa, vós non m’oiredes / dizer cantar||1589.1 Abadessa, oi dizer / que erades mui sabedor / de todo ben||1619.3 e oi eu dizer / que, se o colhe o meirinho na mão, / de tod’en tod’enforcar-vo-lo-á||1635.22 Mais quen este meu cantar oir / caer-me-á ben||1652.1 D’un tal ricome ouç’eu dizer, / ..., / de quant’en gran requeza jaz||1661.2 De Fernan Diaz, ... / oi dizer novas de que mi praz||1665.1 Eu en Toledo sempr’ouço dizer / que mui maa [vila] de pescad’é||1671.8 E nunca tal mentira oi / qual el diss’aqui ant’el-rei||1672.1 Don [E]stevan, oi por vós dizer / d’ũa molher, ... / que é guardada||1672.5 e al oi, de que ei gran pesar||1672.19 É gran sandice d’ome, por oir / ben da molher guardada, que non vir, / d’ir despender quant’á por seu amor||1673.25 ben as posso oir / tan ben come el en Mompirler||1680.23 Ainda de seu citolar / vos direi eu quanto lh’oi
334.4 e quantos-lo ouven dizer, / senhor, ar maravilhan-s’én / de mi fazerdes sempre mal||384.17 que ouví dizer / que aquela, ... / ..., / que vos morreo á gran temp’, ...||633.23 este vervo, que eu sempr’ouví, / é con verdad’en [meu] dan’acabado||764.15 outro m’ouvira dizer!||804.15 ca tanto ben ouví de vós dizer||968.4 eu amei ũa donzela / por que m’ouvistes trobar||1055.9 tan muito ben ouví de vós dizer, / per bõa fe, que non pud’al fazer||1233.12 «Ouví ũa dona falar»||1322.13 ca ja me disse que me non compria / d’ir per d’ant’el, pois m’ouvir non podia||1346.22 ca eu a seu padre ouví-lho||1361.3 mais ouviu-lhes el cantar / as selas, por que guariu||1522.4 e dix’eu, que os ouvia: / ...

◆ IPr.: P1 ouço, P5 oides, P6 oen ~ ouven||ICp.: P1 oia ~ ouvia, P3 oia||IPt.: P1 oi ~ ouví, P3 oio ~ oiu ~ ouviu, P4 oimos, P5 oistes ~ ouvistes, P6 oiron||IAp.: P3 oira ~ ouvira||IFt.: P1 oirei, P3 oirá, P5 oiredes||SPr.: P1 ouça, P5 ouçades, P6 ouçan||SPt.: P1 oisse, P3 oisse||SFt.: P1 oir, P3 oir, P6 oiren||Imp.: P5 oide||Inf.: P5 oirdes, P6 oiren