1.
vt. 'parar, deter'
760.4 ora vos par’e vos digo / ca nunca ja esse [preito] / mig’, amigo, sera feito||1313.2 mui pouc’o parei / e preguntei-o por que2.
vt. 'preparar, arranxar, dispor'
▸148.20 nunca por én serei desafiado / nen pararei mia natura peior||885.9 se o parardes en lezer, / ja mia vida pouco sera!||1329.18 e por parardes milhor a conquista / outorgad’ora, ... / ..., / que o poedes tod’o voss’à vista||1635.15 non pararian os do [E]spital / de melhor mente a lide nen besonha ▸1589.18 E, se eu ensinado vou / des i, senhor, deste mester / de foder e foder souber / per vós, que me Deus aparou, / cada que per-foder, direi / Pater Noster||1665.10 Endõado, ben poderá aver / Peixota quen a quisesse filhar, / ca non a vi a nulh’ome aparar 3.
refl.v. 'pararse, deterse'
Nesta acepción pode rexer a preposición de
934.13 Nunca vos máis paredes ante min / se vos en algũa sazon d’ala / con meus desejos veerdes aca 867b.18 u se pararon de trobar / trob’eu 4.
refl.v. 'prepararse, dispoñerse'
Ás veces, rexe a preposición a
270.8 ca non fora tan gran cousa dizer / se se mi a min ben ouvess’a parar / a mia fazenda||1334.16 El diz do mouro que sabe que ten o / seu coraçon en se parar a feito 1334.4 e diz que, pero parece menin[h]o, / que parar-se quer a tod’alvoroço||1334.10 sab’el do mouro que ome comprido / é pera parar-s’a todo ruido 5.
refl.v. 'resultar'
1536.12 verdad’é que ja / non pod’aver el (assi se parou)||1636.18 porque an pavor / d’aver sobre-lo seu vosco entençon / e xe lhis parar outr’ano peior
parar mentes
'prestar atención, reparar en, observar'
486.4 mais, des que oi ben sas razões / [e] ena conta foi mentes parando, / logo tenho i que non dissera ren / e era ja quite de todo ben||880.2 Amigos, cuid’eu que Nostro Senhor / non quer no mundo ja mentes parar parar sinal
'notificar xudicialmente'
485.1 Pero da Ponte, paro-vos sinal / per ante o demo do fogo infernal
◆ Pr.Ind.:
1Sg. paro||PST:
1Sg. parei, 3Sg. parou ~ aparou, 3Pl. pararon||Fut.:
1Sg. pararei||Cond.:
3Pl. pararian||Pr.Sbjv.:
2Pl. paredes||Fut.Sbjv.:
3Sg. parar, 2Pl. parardes||Infin.:
2Pl. parardes||Ger.:
parando
