p

Glosario

Voces do P
[últ. rev.: 05/09/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
pesar1 v. intr. 'causar pena, dor ou desgusto, aflixir'
Este verbo rexe con frecuencia a preposición de
24.15 e por én / me pesa, porque com[e]çar / foi convosc’, a vosso pesar||36.7 e pois, quando a vir, rogar- / -lh’-ei por Deus que lhi non pes én||36.8 E non lhi devi’a pesar, / ante lhi devi’a prazer||44.9 e pesou-lh’[o qu]e foi dizer||46.18 e máis temi / de vos pesar én ca morrer / como ora por vós morrerei||57.14 E, mia senhor, direi-vos én com’é / o meu, e, por Deus, que vos non pes én!||76.7 E pesa-vos porque non ei / eu poder no meu coraçon / d’amar, mia senhor, se vós non||76.10 mais, pero vos pesa, non sei / por que end’al possa fazer / [enquant’eu no mundo viver]||80.27 mais agora ja per morrer, / se vos pesa, ou per viver, / se vos prouguer, vo-lo direi||90.8 e, se vos én pesar, / no’mi-o façades entender||90.21 ca me non sei / consell’aver nen viverei, / per bõa fe, se vos pesar||98.7 que nunca lh’ouso dizer ren, / ca ei pavor de lhi pesar / se lho disser||135.4 e non lles quer’end’eu falar / con medo de vos pesar én||153.17 por lle non pesar, / non ll’ei a dizer ren / de com’eu poderia led’andar||160.9 sol non lle pesa nen lle praz / nen quer en min mentes meter||168.10 mais pesa-me de coraçon / de que seredes, mia sennor / [fremosa, de min pecador]||168.16 mais pesa-me máis d’outra ren / de que seredes, mia sennor / [fremosa, de min pecador]||176.20 dizede-me por que vos pesa én||181.7  pesa-me muito que non veerei, / ante que moira, meu lum’e meu ben||189.20 mais ei pavor / de pesar muit’a mia sennor||197.8 Tant’ouve medo que lle pesaria / que non dixe qual era mia sennor / de todas tres||197.14 non a quige dizer, / tant’ouve medo que lle pesaria||203.4 de a veer non lle pesava én / nen lle pesava dizer-lle «sennor»||220.4 a que non ouse ren dizer / con gran pavor de lle pesar||232.14 que da morte, que m’ora ven, / pesar-lh’-á porque é meu ben||237.16 se vos non pesar, / sennor fremosa, quero-vos rogar / que vos non pes, por Deus, de vos veer||237.21 e, quant’é meu sén, / tenno que non á por que vos pesar||254.7 E quant’El sabe que me pesará||259.6 e, mia sennor, pois que vos pesa én, / dizer-vos quer’eu a quen vos tornedes||259.30 Pois que vos pesa porque vos amei, / sei, se viver, que viverei coitado||266.3 e, por Deus, sennor, que vos non pes én||287.9 e tal rogo non vos dev’a pesar||294.20 se vos pesar mia morte e vos prouguer mia vida||294.21 se vos pesar mia morte e vos prouguer mia vida||333.6 se vos por mí, meu amigo, ven mal, /  pesa-m’ende, mais non farei i al||333.13 – De vos pesar, senhor, ben ést’e prez||335.4 e ben vos digo / que me pesa||340.6 pero mi pes, ei-a ja de servir.||358.15 e me dissesse pois se lle pesasse, / pero m’a min pesaria muit’én||358.16 pero m’a min pesaria muit’én||360.7 non catan Deus nen ar catan mesura / nen catan min, a quen pesa muit’én||372.9 E, pois souberen qual coita sofri / por vós, senhor, muito mi pesará||372.23 E, pois assi é, venho-vos rogar / que vos non pes, senhor, en vos servir||377.6 non sei / se me praza porque vos quero ben, / se mi ar pes én por quanto mal me ven||389.9 e lle sempre con meu trobar pesava||441.6 [n]on quer’outra sennor fillar / senon vós se vos non pesar||441.8 [S]e tanto de vós poss’aver / que vos non pes, sempr’andarei / por voss’om’...||454.6 e, quant’é a meu cuidar, / estes penhos pesar-lh’-an||459.2 Pois a vosso padre pesa, / non lhi de[de]s o castelo||485.9 pesar-mi-á én se vos pois a ben sal / ante o diaboo, a que obedecestes||487.27 o arcebispo, voss’amig’e meu, / a que o feito do sagrado jaz / e a que pesa do mal, se s’i faz||493.10 e pesa-m’ende porque essa ida, / de prez que ouve máis, ... / venceu ela||521.9 A que mi faz querer mal mí medês / e quantos amigos soia aver / e de[s]asperar de Deus, que mi pes||529.1 Senhor, non vos pes se me guisar Deus / algũa vez de vos poder veer||560.10 e do pesar que vos eu vej’aver, / par Deus, senhor, a min pesa muit’én||580.4 mais sei eu que non / cuidou el no seu coraçon / de mi pesar||580.7 Non cuidou que mi pesasse / do que fez||583.14 Porque mentiu o desmentido, / pesa-mi, pois per sí é falido||583.17 Porque mentiu o perjurado, / pesa-mi, pois mentiu per seu grado||604.8 ca o partiu mia madr[e], a que pesou / daqueste preit’, e pesa||604.9 ca o partiu mia madr[e], a que pesou / daqueste preit’, e pesa||615.14 por én ja morrerá, / [e] a min pesa muit’én||618.1 Por Deus, amiga, pes-vos do gran mal / que diz andand’aquel meu desleal||618.7 De vos én pesar é mui gran razon||618.13 De vos én pesar dereito per-é||631.2 Ai boa dona, ... / que vos non pes do que vos eu direi||631.7 E non vos pes, senhor, pois vos Deus deu / per-mesura e bondad’e bon prez||638.3 como viver pesand’a vós e non / aver eu ja d’outra cousa sabor / senon da morte||646.2 e chegou / mia madr’e fez-m’end’ir tal que mal me pesou||646.9 Pesar-lh’-ia a mia madre quen quer que lh’assi / fezesse||648.10 e pesa-mi do que tarda, sabe-o Santa Maria||684.20 E, poi-lo eu disse[r], per bõa fe, / pesar-vos-á, pois souberen quen é||686.20 E, pois vos eu tornar qual vos achei, / pesar-mi-á én, mais pero vingar-m’-ei||690.3 mais pesar-lh’-á muito quando souber / que vos eu dig’esto que vos direi||690.7 Pes a quen-quer e mate-se por én, / ca post’é ja o que á de seer||691.5 e ũa pastor siia / cantando con outras tres / pastores, e non vos pes||696.14 Se por mí morrer, perda mi é, / e pesar-mi-á se o non vir||698.9 falei con outr’en tal que o provasse, / e pesou-lhi máis ca se o matasse||701.5 e pesa-mi, que m’enviou dizer / que lhi faça o que non sei fazer||719.20 porque mi pesa, tardarán||734.6 e eu ben lh’entendi / que lhi pesou porque lho defendi||757. non quer morrer por non pesar del a’lguen / que lh’amor á||768.2 Diss’, ai amigas, Don Jan Garcia / que por mi non pesar non morria||769.19 A toda-las donas pesou, / quando me viron sigo estar||787.3 pesou-lhi muit’en se partir de mí||787.13 Mui ben vej’eu quan muito lhi pesou / a meu amig’en se d’aqui partir||789.3 ca mi pesava én, / vedes, amiga, o que aprendi||797.16 e pesar-mi-á se non souber, / ..., que sera / [do meu amig’ou que fara].||811.5 e, por Deus, / non vos pes, e catarán / vós||815.6 punharei ja de vos non querer ben / e pesar-mi-á én máis que outra ren||818.4 e, se [o] ora fezer, / pesar-mi-á muito||818.7 E que me non pesass’a mí por al, / pesar-mi-á [én] muito por ũa ren||818.8 E que me non pesass’a mí por al, / pesar-mi-á [én] muito por ũa ren||837.8 que sabiádes, / filha, ca perderedes i, / e pesar-mi-á de coraçon||837.20 ca perd[er]edes i / no voss’end’, e máis pesa a min||854.3 porque lhi quero ben, / que lhi pesava mui de coraçon||854.6 mais, quer lhi pes, quer lhi praza, ja non / me pos[s]’end’eu per nulha ren partir||854.9 E dizen-me, porque me chamo seu, / que lhi pesa e que me quer gran mal||854.10 e mui doado lh’ende pesará||854.13 quer lhi pes, quer lhi praza ende ja, / se morto non, nunca m’én partirei||854.20 quer lhi pes, quer lhi praza, or’assi / seera ja sen meu grado, de pran||883.11 mais, pois mi-a destes, pese-vos, Amor, / do que mi aven||887.14 e, sol que a mia sennor / non pesasse meu serviço, / Deus non me dess’outro viço||894.4 e non vos pes, e preguntar-vos-ei, / sennor de mí e de quanto ...||898.15 E, se trobar, sei ca lle pesará, / pois que lle pesa de lle querer ben||898.19 prazer-ll’-á / d’oir o mal que me per amor ven, / e ar pesar’a quen me ben quiser||904.3 e pesa-mi, par Santa Maria, / ca m’ei outra coita d’amor maior||930.1 Se vos non pesar ende, / madr’, irei u m’atende / meu amigo, no monte||935.9 Ben o sabe Nostro Senhor / que me pesa, pois que s’ir quer||939.7 A min pesou muito quando s’ia||941.2 Ir-vos queredes, amigo, [d’aqui] / e pesa-m’end’, assi me valha Deus||941.3 e pesa-mi por estes olhos meus||950.19 E pesa-mi a min porque non / posso ir u vai meu coraçon||955.3 e os que saben que vos quero ben / teen que vos pesa máis d’outra ren||955.9 e estas gentes que aqui son / teen que vos pesa de coraçon||971.8 – Afonso Anes, se vos én pesar, / tornade-vos a vosso fiador||996.20 Mais de tod’esto non lle dig’eu ren / nen llo direi, ca lle pesará én||999.9 e, mia sennor, se vos pesar, / fazed’o que quiserdes i||1014.15 mais ouv’i pavor / de mi pesar||1022.5 se vos pesar, sofrede-o mui ben||1033.13 Sempre mi pesa con sa companha||1043.8 Alguen sabe que mi queredes ben / e pesa-lh’end||1074.24 se non ouves[s]e med’en lhe pesar||1082.8 e non vos rogar ei / por al, ca ei de vos pesar / pavor||1082.9 e, se vos non pesar, / oide-m’, e rogar-vos-ei||1088.4 e con pavor de vos pesar / non lhis ouso dizer per ren, / senhor, que vos eu quero ben,||1089.5 rogar-vos quero, por Nostro Senhor, / que vos non pes o que vos rogarei||1099.23 pesa-mi que diran: «Por que leixou / assi morrer quen a tan muit’amava?»||1099.25 E pesa-mi porque perderá prez / quanto Deus en aqueste mundo fez||1100.18 pero cuid’eu, se as filhass’assi, / que tal á no mundo a que pesaria||1100.26 e pero creede, se vos non pesar, / que non ést’oj’outra no mundo nada, / ..., que eu sábia amar||1124.3 Foi-s’o meu amigo d’aqui / sanhudo porque o non vi, / e pesar-mi-á||1126.4 por én faç’eu dereit’en mi pesar||1138.6 e, se vos pesar, non o leixarei||1140.14 pesar-mi-á se eu non souber||1143.4 Se vos non pesar, mia madre, rogar-vos-ei, / por Deus, que mi non digades mal||1154.8 e logo disse, por me non pesar, / que por meu ben me soube tant’amar||1162.6 – Direi-vo-l’eu, e, pois que o dis[s]er, / non vos pes, madre, quand’aqui veer||1186.4 – Non vos pes, madre, se Deus vos empar, / irei veer se ven meu amig’i||1186.9 – Non vos pes, madre, se Deus vos perdon, / [irei veer se ven meu amig’i]||1186.14 – Non vos pes, madre, quant’eu poder ir, / irei veer se ven meu amigo [i]||1194.5 mais, pois vos eu non posso valer i, /  pesa-mi a mí porque paresco ben||1224.9 E ben vos per-vingaredes / de mí se eu con alguen / falei por vos pesar én||1229.7 – Amiga, pesa-mi de coraçon / porque o sabe||1229.10 e ide-lhi dizer / que lhi non pes, ca nunca lh’én verra / mal||1243.13 – Se mi-o negardes, filha, pesar-mi-á||1246.9 e, se vos én pesar, / que non façades ao voss’assi||1248.14 ca d’el morrer, madre, per bõa fe, / mi pesaria quanto mi pesar / máis podesse||1248.14 ca d’el morrer, madre, per bõa fe, / mi pesaria quanto mi pesar / máis podesse||1261.8 ca vós fostes sen meu mandad’e sei / que mi pesava mui de coraçon||1343.9 Pero que é cousa certa / que el-rei pôs tal defesa / ond’a bon juiz non pesa||1358.5 e pesa-m’én e é-m’i mal, / que lh’escarniron seu brial, / que era nov’e de cendal||1370.2 Saben en Morraz’e en Salnes / meu preit’e seu, e non lhis pes, / que á de min||1381.13 [...], / ar dé-lh’alg’a quen pesar||1447.20 u s’el-rei mov’a fazer ben, / com’é razon, pesa-lhes én / e razoan-no ben por mal||1478.1 Don Bernaldo, pesa-me que tragedes / mal aguadeir’e esse balandrao||1512.18 e provaran-vos, pero que vos pes, / da vossa capa||1519.9 Quero-me ja maenfestar, / e pesará muit’[a] alguen||1524.15 E pesa-m’ende, par Santa Maria, / deste seu mal||1533.8 E pesará a vós muit’, eu ben o sei, / do que vos eu direi, per bõa fe||1533.15 Ar pesará-vo-lo que vos disser||1547.8 Por que vos eu a vós esto sofresse, / senon por ela, se lhi non pesasse?||1550.11 [e] travan-lhi por algo que filhou / a seus amigos, e a todos pesou||1556.9 Se el a mũa quisesse levar / a Joan Bol’e o rocin leixar, / non lhi pesara tant’, ...||1567.5 mais vede-lo que mi máis pesa: / ... ||1653.20 e vós, a que pesará, / valer non lhi poderedes||1664.5 e lhi ren non ousa dizer / con medo que lhi pesará||1670.15 Da capa velh’, Elvira, mi pesou / porque non é ja pera cas d’el-rei / a capa velh’, Elvira
14.21 e a min pesa aficado / de quen me vai demandar||24.7 e pesa-vos de vos amar / eu||24.17 E, pois a vós pesa, de pran, / de que convosco comecei||55.6 nunca vos devi’a pesar / de vos quen-quer rogar assi||80.13 ca vos pesa de vos amar||90.7 non vos pes ja de vos amar||100.3 Muito mi pesa de viver / porque viv’a vosso pesar||108.41 Pesar / d’achar / logar / provar / quer’eu||146.11 ergo se vos pesa de vos amar||176.2 Sennor, per vós sõo maravillado / porque vos pesa de vos ben querer||203.3 de a veer non lle pesava én||203.11 e de meu mal non lle pesava én||214.10 pois a vós pesa de vos eu dizer / qual ben vos quero||214.14 mais a Deus rogar / quer’eu assi (ca assi m’é mester): / que El me dé mia morte se non der / tal coraçon a vós d’én non pesar||232.6 pesar-lh’-ia máis d’outra ren / d’eu morrer, pois a mí praz én||237.18 quero-vos rogar / que vos non pes, por Deus, de vos veer / nen de falar vosc’;...||252.6 ca lle pesa de a amar||260.6 que vos non pes de vos eu muit’amar||276.3 que vos non pes de vos én preguntar / desto que querria de vós saber||282.14 E non á no mundo filla de rei / a que d’atanto devess’a pesar||333.19 mais non farei i al] / de que mi pesa||403.4 e pesar-mi-á én, ... / de me partir de vós per nulla ren||506.7 de vos amar non vos pes én, / senhor||529.7 E non vos pes de vos veer||552.5 de vos non pesar / de vos veer se mi-o Deus [a]guisar||579.3 Roga-m’oje, filha, o voss’amigo / muit’aficado que vos rogasse / que de vos amar non vos pesasse||579.5 e por én vos rog’e vos castigo / que vos non pes de vos el ben querer||605.6 e con este mal / de morrer non mi pesa[ria]||787.7 Sei eu ca lhi pesou de coraçon / de s’ir||852.9 que vos non pes d’en vós cuidar||854.4 des i que lh’er pesa de a servir||854.16 E da gran coita que me faz levar / pesar-lh’-á end’e de que ando sandeu / por ela||881.7 quand’er cuido no mal que m’én ven / por vós, a que pesa de vos amar||881.8 ali mi pesa de vos ben querer||898.16 pois que lle pesa de lle querer ben||955.6 se vos pesa de vos eu muit’amar||976.6 sei ben ca lhi pesou de mí||998.2 Des quand’eu a mia sennor entendi / que lle pesava de lle querer ben||1000.1 Meus amigos, pese-vos do meu mal / e da gran coita que me faz aver / ũa dona||1020.13 – Non vos pes de qual pregunta fez[er]||1067.5 rogar-vos-ei, por Deus, ... / que vos non pes de vos eu muit’amar||1082.5 quero-vos agora rogar, / mia senhor, ... / que vos non pes de vos amar||1093.4 e a vós pesa de lh’eu querer ben||1126.3 muit’a pesar de mí / porque vos pesa de viver aqui||1138.3 e quero-vos dizer / que vos non pes de m’el viir veer||1242.1 Pesa-m’, amiga, por vos non mentir, / d’ũas novas que de mí e do meu / amig’oi||1259.1 Por Deus, que vos non pes, / mia madr’e mia senhor, / d’ir a San Salvador||1479.14 Muito vos deve de sobervia tal / pesar, amigos||1514.8 – Joan Garcia, se vos én pesar / de que me queix’, [é] en vosso poder / o melhor que podedes i fazer

mal que loc. conx. conces. 'aínda que'
Esta locución é utilizada sempre co verbo pesar
81.6-7 ca sempr’eu desejei máis d’al / de viver con ela, e, mal / que me pes, a partir-m’ei én||379.3 mal que lhes pes non mi-a poden tolher / que a non veja sen nen ũu pavor||409.11 mas ei-as, mal que me pes, de sofrer||802.6 ei amor, e quen amor á, / mal que lhi pes, de cuidar á||984.21 e ora, mal que pes a mia sennor, / ben me fara, e mal grad’aja én||1641.7 e tanto me convidou / que ouvi logo a jantar / con el, mal que mi pesou

e pes a quen pesar
187.18 que direi máis, e pes a quen pesar||398.23 E o que sempre neguei en trobar / ora o dix’, e pes a quen pesar||599.6 guisar-lho-ei, e pes a quen pesar||690.6 cada que migo quiserdes falar, / falade mig’, e pes a quen pesar

◆ IPr.: P3 pesa||ICp.: P3 pesava||IPt.: P3 pesou||IAp.: P3 pesara||IFt.: P3 pesará, P6 pesarán||IPp.: P3 pesaria||SPr.: P3 pes ~ pese||SPt.: P3 pesasse||SFt.: P3 pesar||Xer.: pesand(o)