p

Glosario

Voces do P
[últ. rev.: 08/06/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
polo, pola ~ pelo, pela ~ [porlo], porla aglut. da prep. porper co art. 'polo, pola'
1.26 e que polo meu gran mal vi / e de que sempre atendi / mal||14.5 pola ira en que mi andades / tan graves dias levei||41.15 por meu mal foi, ca polo meu ben non||53.27 ca non poss’eu i per nen un logar / a min nen a vós máis perda entender, / ... / polo vosso||79.14 e a dona servirei des aqui / pola donzela que eu muito amei||130.6 Tolle-me vós, a que non sei rogar / pola mia cuita nen vo-la mostrar||150.12 viver / coitado pola que non quis dizer / a min noutro dia / o per que guarria||167.18 que foi trist’, á i gran sazon, / polo seu ben, ca non por al||169.10 mais quer’eu mia sennor rogar, / polo gran med’en que me ten, / que me mostr’aquel matador||169.16 mais quer’eu mia sennor rogar, / polo gran medo que del ei, / que mi amostr’aquel matador||170.7 direi-lles ca ensandeci /  pola mellor dona que vi||170.11 nen pola que oj’eu sei máis de prez||183.1 Pola verdade que digo, sennor, / me queren mal os máis dos que eu sei||188.8 non por al senon polo seu / bon parecer da mia sennor||193.20 a coita de quantas Deus fez maior / en que eu vivo polo seu amor||199.6 cuidando en ũa destas tres que vi, / polo meu mal||200.25 tal que por min lle fezess’entender / com’oje moiro polo seu amor||202.17 Se verdad’é que eles por atal / dona qual dizen perderon-no sén, / pola mellor do mundo||204.4 ca, se a viss’eu, i diria / com’oj’eu moiro polo seu amor||225.8 E ja eu sempre serei rogador / des oje-mais pola mia mort’a Deus||241.4 porque me parti / de mia sennor mui fremosa, que vi / polo meu mal?||247.15 e polo vosso mui bon parecer / morrera eu||266.21 catade, sennor, non vos esté mal, / ca polo meu non vos venn’eu rogar||299.7 Mais quer-me mal polo que vos direi||333.1 – Senhor, por vós e polo vosso ben, / ..., ven muito mal a mí||338.16 muito mi praz polo que vos direi||338.22 e tenho que mi Deus [faz] i / ben, mia senhor, polo que vos disser||376.3 polo grand’amor / que vos sempr’ouvi al m’end’aven||380.10 e digo que sode-la milhor / do mund’e trobo polo voss’amor||383.17 pola Virgen gloriosa||384.10 eu trobo e trobei pola melhor / das que Deus fez||384.21 e por én / vós pola morta trobar non devedes||384.26 eu trobo pola que m’en poder ten / e vence todas de parecer ben||402.4 e servi-vos assi, / per bõa fe, polo que vos direi||410.7 e tẽer / pola maior coita de quantas son / coita d’amor a quen a Deus quer dar||410.13 tẽer / pola maior coita, per bõa fe / de quantas foron nen son nen seran||419.19 pois que mi-a fez aver pola mellor / dona de quantas fez Nostro Sennor||420.2 Nostro Sennor, que eu sempre roguei, / pola coita que m’Amor faz sofrer||429.6 é Dona Joana, / por que moir’eu polo seu / parecer que lhi Deus deu / a esta louçana||429.25 ca non perço cuidado / do coraçon en guisa tal que me trax aficado / pola melhor das que sei||454.2 Penhoremos o daian / na cadela, polo can||454.8 ca o quer’eu penhorar / na cadela, polo can||454.16 e filhar-lh’-ei a maior / sa cadela, polo can||454.24 e querrei-me ben servir / da cadela, polo can||482.21 Deus, meu Sen[h]or, / esta paixo[n] sofro por teu amor, / pola tua, que sofresti por min||494.11 pero non veo polo San Martinho||497.7 e, senhor, non vos venh’esto dizer / polo meu, mais porque vos está mal||504.4 e polo voss’amor / esta coita sofr’eu / por vós||504.7 esta coita sofr’eu / por vós, senhor, que eu / vi polo meu gran mal||504.13 esta [coita sofr’eu / por vós, senhor, que eu] / polo meu gran mal vi||539.7 E tod’este mal eu sofri / por vós e polo voss’amor||579.16 e por esto, pola mia beençon, / que vos non pes de vos el ben querer||581.9 e tod’aquest’ela faz polo seu||585.13 – Vós me preguntades polo voss’amigo||585.16 – Vós me preguntades polo voss’amado||596.9 e jurastes-mi polo meu amor||624.18 mui ben posso con verdade jurar, / polos que dizen que an mal d’amor, / que con verdad’o non poden dizer||633.11 mais d’outro mui gran ben / que eu, amigos, polo meu pecado / na sa fremosa face conhoci||662.4 Quando m’el viu, non foi polo seu ben||695.8 nen de com’ameaçada / fui un dia pola ida, / que a vós fui, e ferida||722.4 ca receei de mi querer gran ben / como m’el quer polo que vos direi||737.7 Log’oj’, amiga, polo meu amor / preguntad’os que aqui chegaron / com’ou de qual guisa o leixaron||794.5 Pola coita que mi destes foi ferida e maltreita||818.13 ca pola gran coita que sofr[ere]i / non dou eu ren||829.20 Pois o que assi morria / polo meu bon gasalhado / ja xi por outra sospira||866.3 por estes ramos e por estas flores / e polas aves que cantan d’amores||877.2 Martin Moxa, a mia alma se perca / polo foder se vós pecado avedes||877.4 mais avedes pecado pola erva / que comestes||900.12 endurar / a coit’en que me vi andar / pola força que vos prender / vi||903.4 logo mi veen ondas / al cor pola velida||903.10 Nunca ve[j]o las ondas / nen as altas debrocas / que mi non venhan ondas / al cor pola fremosa||903.16 logo mi veen ondas / al cor pola ben-feita||909.8 Pero que perdia o sén / pola fremosa mia senhor||910.2 Que doo que agora ei / dos meus olhos polo chorar / que faran||924.3 polo seu plazer, / de tod’esto me poden vencer ben||956.19 se eu mia senhor amo polo meu / ben e non cato a nulha ren do seu||1000.7 ca ja perdi o dormir e o sén / polo seu ben||1000.13 ca ja perdi o dormir e o sén / polo seu ben||1007.2 Do que sabia nulha ren non sei, / polo mundo, que vej’assi andar||1052.9 e, se ficardes polo meu amor, / direi-vo-lo que vos por én farei: / ... ||1075.8 Preguntan-me cada dia / polo que non ousaria / dizer||1085.9 e muitas coitas polo seu amor||1091.23 E, meus amigos, pois eu moir’assi / pola melhor dona de quantas vi||1092.34 ca ensandeci / pola máis fremosa dona que sei||1096.11 e, polos outros, que [ja] o leixaron, / quer matar min por esto||1120.16 non se pode meu amigo guardar / que me non aja pois muit’a rogar / polo que m’agora non quer gracir||1151.2 polo seu amor, / i-lo quer’eu, madre, veer||1154.2 e por én / á-mi jurado que polo meu ben / me quis e quer mui melhor d’outra ren||1167.4 «Venhan-nas barcas polo rio / a sabor»||1167.9 [«Venhan-nas barcas polo alto / a sabor»]||1220.14 E fez-mi Deus nacer, per bõa fe, / polo meu mal||1235a. [e] moiro-m’eu pola frei / mais non pola de Nogueira||1235a.3 [e] moiro-m’eu pola freira, / mais non pola de Nogueira||1235a.4 [e] moiro-m’eu pola frei / mais non pola de Nogueira||1235a.4 [e] moiro-m’eu pola freira, / mais non pola de Nogueira||1263.19 ca sei ca non posso viver / polo que fiz||1265.1 Polo meu mal filhou [agora] el-rei / de mar a mar||1266.5 mais eu soo aleivosa / se s’ele foi polo seu ben||1310.9 que me non queiras meu sono tolher / pola fremosa do bon parecer||1311.5 des que vós el vira / [p]olo seu mal||1311.9 e diz que morte lhe foi voss’amor / des que vós el vira / polo seu mal||1340.2 Ja Martin Vaasquez da estrologia / perdeu feuza polo grand’engano / dos planetas||1359.22 Logo fui maravilhado / polo ascari||1359.24 e assi fui espantado / polo soceri||1361.5  polas selas que lh’oio / renger, por essas guario||1363.6 Sela aleivosa, polo teu cantar / perdi Rodrig’e non o poss’achar||1368.18 mais, polo meu grado, / dar-mi-á ben dobrado / o sinal que lh’eu dei||1391.6 e vos correga, polo meu amor, / as feituras e o cos que avedes||1403.18 e est’é pola casa molhada / en que as met’, e na estrabaria||1414.9 aqui non dades vós ren polo mar / come os outros que i van enton||1434.17 que troben os melhores trobadores / polas máis altas donas e melhores||1436.2 Malaventura mi venha / se eu pola de Belenha / d’amores ei mal!||1436.5 E cofonda-me San Marcos / se pola donzela d’Arcos / d’amores ei mal!||1469.3 trobei eu sempre polo seu amor||1479.11 e, pola velha que foi deostar, / deostou-m’ora Maria Balteira||1482.6 se, polo custo, queria filhar / o mercado que [e]l [á] algur feito||1486.3 polas oitavas de Natal / ia por sa missa oir||1513.16 – Lourenço, vejo-t’agora queixar / pola verdade que quero dizer||1514.2 – Muito te vejo, Lourenço, queixar / pola cevada e polo bever||1514.2 – Muito te vejo, Lourenço, queixar / pola cevada e polo bever||1520.14 ca nunca eu donas mandei tecer / nen lhis trobei nunca polas maladas||1523.4 e log’a Nostro Senhor / pormeteu, polo mal en que andou, / que tevess’un clerig’a seu poder||1523.6 que tevess’un clerig’a seu poder / polos pecados que lhi faz fazer / o demo||1533.10 polo vilão, ... / pon ora assi en seu degred’el-rei / que se non chame fidalgo per ren||1547.4 fezera-vos én pesar u diria, / pola mia senhor, que mi vós fil[h]astes, / que vissedes vós que mal baratastes||1562.10 mais quer-lhe-la malada esnarigar, / pola sua, que trag’esnarigada||1564.3 pola manceba que se desaven / dela e pois lh’ali non quer viver||1564.16 pola manceba que xi lh’ora vai, / ena Moeda Velha vai morar / [Dona Maria Leve, a seu pesar]||1576.2 Rei Judeorum, Iesu Nazareno, / en que gran coita andamos polo len[h]o!||1586.6 fazed’ora (e faredes melhor) / ũa soldada polo meu amor / a de parte||1598.24 mandade preguntar / polos naturaes deste logar / se foderan nunca en paz nen en guerra||1605.14 jasc’eu mor[r]endo d’amor e, sen falha, / polo seu rostro velh’e enrugado||1613.7 e tod’esto, amigo, soubestes perder / polos narizes, que lhi non posestes||1617.27 ca tan coitado sejo / pola mia senhor do bon sén||1634.3 Non casará con ele nen polos seus dinheiros||1634.9 Non casará con ele, ... / nen polos seus dinheiros velhos, que ten nas olas||1635.14 e, polo que máis val, / non pararian os do [E]spital / de melhor mente a lide nen besonha||1645.13 ca nunca eu tan gran miragre vi / polo açougue refeçar assi||1662.10 como vos meteron en un cantar / polo peior trobador que eu sei||1678.2 Quer’eu gran ben a mia senhor / polo seu mui bon parecer
73.11 e mui máis loado / o vosso prez pelo mundo seer||74.25 e, per bõa fe, ja pelo grado / de mia sennor, per que m’est’aven, / seu amor non faria mal / a null’ome nado||176.7 ca vos non quero ben pelo meu grado||176.16 por Deus, que máis loado / fez vosso prez pelo mundo seer||199.26 castigar-s’én pelo seu coraçon / qual pera sí non quisesse||259.5 non vos quer’eu pelo meu grado ben||259.21 non vos faç’i pesar pelo meu grado||271.1 Pelos meus ollos ouv’eu muito mal||277.20 e ben maravillado / sera quen vir a sennor que eu vi / pelo seu ben||307.15 que morreria én pelo mẽor, / dereito faç’en me maravillar||371.30 – Juião, [de]pois que t’eu filhar / pelos cabelos e que t’arrastrar||392.13 Outra bõa dona, que pelo reino á / de bon prez e rica, de bon parecer||453.13 Vi-a cavalgar indo pela rua||478.22 e irei pela marinha / vendend’azeite e farinha||481.9 E tenho que nos non veo mentir, / pelos sinaes que nos el diss’é[n]||493.12 mais [pel]o cavaleiro, / ..., / ja sempre end’ela seera sinalada||634.27 ca pela morte me sera partida / gran soidad’e vida mui coitada||819.11 ca sei eu ja pelo seu coraçon / mui ben que log’el [morto seria]||864.30 Pela ribeira do rio / cantando ia la virgo / d’amor||905.15 Senhor, e non foi pelo meu / grad’u vos fui amar||969.1 Pelo souto de Crexente / ũa pastor vi andar / muit’alongada de gente||969.11 todas d’amores cantavan / pelos ramos d’arredor||990.28 assi o lev’a bon logar / pelo gran poder que end’á!||1102.1 Dizen pela terra, senhor, ca vos amei||1102.5 Dizen pela terra que vos amei, [senhor]||1112.5  pela mia coita entend’eu mui ben / quen á coita d’amor e que lh’aven||1167.1 Pela ribeira do rio / cantando ia la dona virgo / d’amor||1167.6 Pela ribeira do alto / cantando ia la dona d’algo / d’amor||1170.1 Pela ribeira do rio salido / trebelhei, madre, con meu amigo||1170.7 Pela ribeira do rio levado / trebelhei, madre, con meu amado||1186.2 as barcas novas viir pelo mar / en que se foi voss’amigo d’aqui||1186.12 vej’eu as barcas pelo mar viir / en que se foi voss’amigo d’aqui||1309.9 non sei ren que o detenha, / amiga, pelo seu grado||1327.17 quand’el souber que, pelo vosso sén, / el-rei de vós máis d’outro bispo fia?||1332.2 pois pelos vossos judeus talhadores / vos é talhado||1332.35 de vos aver assi [mal] espeitado / com’oj’el é pelo maior juiz||1342.13 per ũa delas foi mui mal chagado / e pela outra cobrou priorado||1346.2 Pero Colos é deitado / da ter[r]a pelos meirinhos / porque britou os caminhos||1347.11 filhou-me pela barriga, / começou a sofaldrar||1396.5 cavalgades pela sest[a] aqui||1407.14 ca x’é el ome que x’á poder tal / ben come vós, ... / de vos dar én pelo vas’a bever||1419.24 ca pelo vinh’e per foder / perd’el o cantar e o sén||1421.17 e do que se pelo mundo faz sei / que se faz [i] por mí ou por alguen||1422.4 nunca vos eu tal cousa negarei / qual oj’ouço pela terra dizer||1428.2 Jograr, mal desemparado / fui eu pelo teu pescar||1440.30 que con a pissa tragedes / a Marinha pelos pees||1448.5 e ũu dia pela sesta, / ..., / de cada part’espeçada / foi toda pela Meestra||1448.8 de cada part’espeçada / foi toda pela Meestra||1448.12 que toda non foss’a dano / pelo apoderamento / da Maestra||1448.14 que, tirando / foi tanto pelo esteo / que por esto, ... / se foi toda [e]speçando||1465.2 pela carreira de Mora||1483.2 Don Beeito, ome duro, / foi beijar pelo oscuro / a mia senhor||1483.5 foi beijar pelo furado / a mia senhor||1483.8 beijou pela fendedura / a mia senhor||1483.11 foi beijar pelo bureco / a mia senhor||1492.5 e filhó-o i pelo cabeçon||1497.1 A lealdade dá Bezerra que pela Beira muito anda||1518.11 guardade-a de xi vos derramar, / ca pela besta sodes soldadeira||1554.10 que a non pod’ome dele levar / pelo dereito se a non forçar||1556.16 como se queixou / non se queixar’andando pela rua||1573.2 pela porta da igreja, que saiu do quiço, / irado-los á el-rei||1574.17 Se el algur acha freiras / ou casadas ou solteiras, / filha-xas pelas carreiras||1575.10 non corre senon pelas mataduras||1587.6 e faz o ceg’adestrar pelo pao||1622.4 [e], se quiser ir a Santa Maria, / que se non vaa pela Triidade||1622.6 ca mi dizen que lhe ten Fernan Dade / ciada feita pela gafaria||1650.10 e pelo mundo non poder achar / nen un ome que seja seu pagado||1677. mais, se te colhe de logar atal / com’andas tu assi pelas pousadas
263.15 Esta tenn’eu porla maior / coita do mundo, a meu coidar, / e non pud’i aver maior, / e non o quer’eu en coidar

pola fe que devedes
1526.15 E, Don Ansur, pola fe que devedes, / ... / ..., se per vós non ficar, / per vós non fique
pol’amor de Deus ~ polo amor de Deus ~ porl’amor de Deus
343.2 pol’amor de Deus, / doede-vos vós de min e dos meus / olhos que choran||487.29 E, pol’amor de Deus, estad’en paz / e leixade maa voz
163.19 E, sennor, porl’amor de Deus, / dizede-me, que prol vos á?
506.21 mia senhor, polo amor de Deus, / ... / [de vos amar non vos pes én, / senhor]
polo ben que + pron. pers. + querer
A asimilación polo aparece nesta construción, cando ben vai precedido de artigo
247.9-10 mais, polo mui gran ben / que vos quero, máis me fez Deus coidar / que nunca vos veeria des i / se morress’, ...||413.5 e polo ben que vos quer’outrossi, / ai meu lume, doede-vos de min!