q

Glosario

[últ. rev.: 22/07/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
quitar v.
En xeral, o verbo quitar rexe a preposición de e ocasionalmente a
1. v. tr. 'afastar(se), separar(se) de, apartar(se) de'
66.15 ca de pran, se m’end’ouvesse a quitar / nulla cousa sen morte, mia sennor, / quitar-m’end’-ia o mui gran sabor / que vos vejo aver de m’alongar / de vós||722.24 non pod’én ja o coraçon quitar||917.10 E quen ali, com’eu cheg ... chegar / se[n] mentir’e non tever mal por ben / quitar-s’-á én com’eu vi min quitar||917.11 mais non com’e[n]d’eu vi quitar alguen||1606.17 e mal sén / faz se o ende quer quitar alguen
51.9 Muit’é contra mí pecador / el-rei, fort[e] e sen amor, / porque me quita do sabor / e grande prazer de guarir||70.14 mais o vosso fremoso parecer, / que eu por mí non ouver’a veer, / me quitou ja de mi-o Deus nunca dar||70.15 E quitou-me por sempre, mia sennor, / per bõa fe, de nunca eu saber / sen veer-vos, sennor, que x’é prazer||128.22 por én, non devi’a quitar / os seus ollos de a veer||128.26 porque os quitaria d’i / por tal cuit’aver come mí||132.29 pois que me Deus non quer quitar / d’en vós cuidar||134.23 Deus!, como pod’o coraçon quitar / de vós, nen os ollos de vos veer||136.1 O que consell’a min de m’eu quitar / de mia sennor porque me non faz ben||150.20 E, poi-la eu vi, sempre a vi punnar / en me de seu preito e de sí quitar||166.15 o por que m’ajan de saber / quan gran sandece comecei, / e de que me non á quitar / nulla cousa se morte non,||264.13 mais non os quise Deus quitar / de grand’afan e de pavor / que pois ouveron d’endurar||370.7 se ante non morrera / ali u eu dela quitei os meus / ollos e me dela triste parti||712.13 Que a dur quitou de meus olhos [os] seus||898.7 que non queria sen sennor viver / com’or’assi me foi d’amor quitar||1053.5  quitade ben o coraçon / de min e ide-vos enton||1057.7 E non poss’eu [os] meus olhos quitar / desses vossos, que viron por meu mal||1071.8 mais des quand’eu de vós quitar / os meus olhos non dor[mirán]||1084.3 A maior coita que Deus quis fazer, / senhor fremosa, a min a guisou / aquel dia que me de vós quitou||1104.3 Senhor fremosa, oi eu dizer / que vos levaron d’u vos eu leixei / e d’u os meus olhos de vós quitei||1147.5 e non os poss’end’eu quitar / estes meus olhos de chorar||1237.39 e, pois el entende o ben e o mal / e por esto non na quita de sí, / quant’é melhor, tant’erra máis i
2. v. tr. 'deixar (de facer), pór de lado, evitar'
126.7 e Amor, todos estes son / os que me non leixan quitar
1.14 e des que m’eu a vós cheguei, / Amor, de tod’al fui quitar / senon, de vos servir, punhar||66.13 no’me quitará ren, eu ben o sei, / de vos querer assi se morte non||142.6 todos maravillados son / de non poder meu coraçon / per algũa guisa quitar, / por tod’esto, de vos amar||699.14 Nen nunca o meu coraçon / nen os meus olhos ar quitei / de chorar
3. v. tr. 'librar, exonerar, eximir dunha obriga'
1099.12 ca de guisa me ten / o seu amor ja fóra de meu sén / que lhi quito quanto lh’eu demandava
483.17 e non quis ende dar / ũu s[ol]do pera sa alma quitar / sequer do que lhi avia emprestado||1332.8 – [E]stevan da Guarda, pode quitar / qual judeu quer de peitar os senhores
4. v. tr. 'pagar'
1539.11 ai Deus, pois ma[n]dan quita-lo, / se lha dan por aguilando!||1541.1 Quite-mi a mí meu senhor / e dé-m’un bon fiador / por mia soldada||1644.28 e, depois, quite quen poder!
486.14 e pero digo-lh’eu que [o] mal é / de quen o el quitou muitas de vegadas||1539.3 Quen nunca sal da pousada / pera ir en cavalgada / e quitan come mesnada / d’el-rei ou de Don Fernando||1539.9 Quen non ten aqui cavalo, / nen alhur nen quer compra-lo, / e quitan come vassalo / d’el-rei [ou d]e Don Fernando||1539.15 Quen nunca troux’escudeiro / nen comprou armas d’armeiro / quitan come cavaleiro / d’el-rei ou de Don Fernando
5. v. tr. 'quitar, coller, sacar'
66.17 quitar-m’end’-ia o mui gran sabor / que vos vejo aver de m’alongar / de vós mui máis ca outr’ome por én||178.30 E, se me Deus quisesse dar seu ben / dela, ja ll’eu quitaria por én / seu parais’e outro ben-fazer||1533.13 se non, os dentes lhi quiten por én
806.6 nen ben nen mal non ma poden quitar / do coraçon, e que sera de min?
6. v. pr. 'deixar de facer algo, librarse de'
1669.4 mais non me poss’a seu jogo quitar
61.19 E vedes que me faz assi quitar / de máis daquesto end’ela fazer||67.22 logo mi averei a quitar / de nunca ja cuita sentir / enos dias que eu viver||69.3 assi m’ar quit’eu de querer / al ben, enquant’eu vivo for, / senon vós||69.13 mais vós en preito sodes én, / ca me vos non quit’eu por én / de vosso vassalo seer||70.2 Vós, que mi assi cuitades, mia sennor, / que eu me quite de vos ben querer, / de pran cuidades que algun poder / ei eu, sennor, de me vos én quitar?||70.10 ca logo m’eu quitaria d’aver / gran cuita e de vos fazer pesar||315.19 e empero non me poss’én quitar / nen quitarei, ... / de vos servir, sennor, e vos amar||331.5 pero, senhor, non m’én quer’eu quitar / de vos servir e vos chamar «senhor»||337.13 E de chorar quitar-s’-ian os meus / olhos||409.18 ca sei ca me diria / que me quitasse ben de a veer||436.2 Des oje-mais me quer’eu, mia sen[n]or, / quitar de vos mia fazenda dizer||440.17 todos dizen que fill’outra sennor / e que me punne [mui] ben de quitar / de vos amar||440.20 Mais esto non quer’eu provar, sennor: / de me quitar d’atender voss’amor||562.1 Punh’eu, senhor, quanto poss’en quitar / d’en vós cuidar este meu coraçon, / que cuida sempr’en qual vos vi||681.21 quitade-vos vós de cuidardes ja / o que cuidades||898.3 e, porque m’ora quitei de trobar, / muitos me teen por quite d’amor||1032.8 Per nulha ren non me posso quitar / de falar vosc’, ...||1096.8 E des enton, por quantos se quitaron / d’amar, por én travou en min Amor||1116.6 que sol quisesse comigo falar, / e quitar-m’-ia de lh’al demandar||1377.10 Tan pouco soub’el de mercar / que nunca eu tan pouco vi, / ca se quitou de se comprar||1515.1 Lourenço, pois te quitas de rascar / e desemparas o teu citolon, / rogo-te que nunca digas meu son||1516.2 Ora quer Lourenço guarir, / pois que se quita de rascar
7. v. pr. 'afastarse de, apartarse de; marchar, irse'
120.3 Meus ollos, quer-vos Deus fazer / ora veer tan gran pesar, / onde me non poss’eu quitar / sen mort’, ...||259.16 ca non é en min, mao meu pecado, / nen quer Amor que m’én possa quitar||502.7 Mais, tanto que me d’ant’ela quitei, / do que ante cuidava me nembrei, / que nulha cousa ende non minguei||526.15 ca sabe Deus que, se m’end’eu quitar / podera des quant’á que vos servi, / mui de grado o fezera log’i||905.25 ca Deus non mi perdon / se m’én non quisera quitar||917.10 E quen ali, com’eu cheguei, chegar / se[n] mentir’e non tever mal por ben / quitar-s’én com’eu vi min quitar||963.16 Tenh’eu por melhor / de vos quitardes, ca prol non vos ten, / d’amardes min||1061.2 Eu, mia senhor, non ei poder / de me vós poder qui[tar]||1080.7 pois m’én quitei, / nunca [eu] me depois paguei / de min nen me cuid’a pagar,||1609.4 acho-me mal e quero-m’én quitar
24.8 e pesa-vos de vos amar / eu, e non m’ei end’a quitar / entanto com’eu vi[vo] for||44.3 Muito per-á ja gran sazon / que mia senhor mui gran pesar / non oiu, pois me fez quitar / d’u ela é||48.21 ca tenho que baratei / ben, pois me dela quitei||49.6 U vos eu vi fremosa estar / e m’ouvi de vós a quitar, / ali tenh’eu o coraçon||63.23 agora quando m’eu quitar / aqui de vós e sen vós for / u vos non vir nen vos falar, / ben per-sei eu como sera||70.4 de pran cuidades que algun poder / ei eu, sennor, de me vos én quitar?||83.28 ir convosco, e de pesar / ouvera por end’a morrer, / tan grave me foi de sofrer / de m’aver de vós a quitar!||99.24 e Deus morrer / me leix’u m’eu de vós quitar!||134.5 enton me cuid’eu de vós a quitar||140.20 ca ela non mi-o quer i dar / nen mi ar poss’eu dela quitar||161.2 Par Deus, sennor, en gran coita serei / agora quando m’eu de vós quitar||189.5 e non s’én quer quitar, / e ora faz-me desejar / mia mort’e alongar de sí!||211.12 porque me log’i non quitei / d’u a non visse||226.1 Punnei eu muit’en me quitar / de vós, fremosa mia sennor||247.2 Direi-vos que mi avẽo, mia sennor, / i logo quando m’eu de vós quitei||252.25 E non me poss’end’eu quitar / de lle fazer este pesar||281.13 E sei mui ben, u me dela quitei / e m’end’eu fui e non me quis falar, / ca, ... / nunca ja máis con pesar morrerei||288.8 Porque entendo que vos prazera, / m’averei ora de vós a quitar||313.10 e, pois d’ali me non ousei quitar, / chorei [tan] muito d[estes] o[llos] m[eus / que non vi ren||315.18 e empero non me poss’én quitar / nen quitarei, ... / de vos servir, sennor, e vos amar||319.7 e dereit’é d’assi morrer, / de que m’eu podera quitar / se m’ende soubesse guardar||323.3 Quen me vir e quen m’oir / que algũa molher amar / non se vaa dela quitar||352.9 pois que eu ben sei / que de mia sennor muit’amar / non ei poder de me quitar||365.1 Quant’á, senhor, que m’eu quitei / de vós, tant’á que d’al prazer / non vi||367.8 Esto me fez viver de-la sazon / que m’eu quitei d’u era mia senhor||370.2 Quando m’eu mui triste de mia sennor / mui fremosa sen meu grado quitei / e s’ela foi, mesquinn’, e eu fiquei||370.13 se ante non morrera / ali u m’eu dela quitei||403.2 Muito ando triste no meu coraçon / porque sei que m’ei mui ced’a quitar / de vós, sennor, e ir allur morar||403.14 ca mi avẽo assi outra vez ja, / mia sennor fremosa, que me quitei / de vós e sen meu grad’allur morei||404.13 E des que m’eu de vós quitei / fezo-me sempr’aver, de pran, / Nostro Sennor mui grand’afan||418.8 Pois vos eu quero mui gran ben / e me de vós ei a quitar, / dizer-vos quer’eu ũa ren||418.11 pois me de vós ei a quitar / [...]||465.4 porque me faz perder o sén / quando m’ouver del’a quitar, / direi quando me lh’espedir: / ... ||596.7 Dissestes-mi, u vos de min quitastes: / ... ||680.21 ca mi diss’el u se de mí quitou, / ..., / que nunca lhi Deus [desse de mí ben / se non veesse mui ced’, e non ven]||738.1 Amigas, quando se quitou / meu amig’un dia d’aqui||771.16 mais ben se quite de meu preito ja||784.4 mais quero-m’eu dele quitar||787.6 e or’, amiga, moiro por saber / se é mort’ou se guariu do pesar / grande que ouv’en se de mí quitar||787.15 e todo foi por quanto se quitou / de mí||886.24 ca mui gran coita per-levei, / pois me de mia senhor quitei||899.2 Quantas coitas, senhor, sofri / por vos veer e me quitei / de vós e vosco non morei!||901.14 Que ledo me fezera ja / quando s’Amor de min quitou / un pouco que mi a min leixou!||909.16 cuidei-me de coit’a quitar / sol que a viss’, e, [poi-la vi, / ouv’eu maior coita des i]||951.2 Andei, senhor, Leon e Castela / depois que m’eu desta terra quitei||963.9 «Por Nostro Senhor, / quitade-vos, amigo, de mal sén / e non amedes quen vos non quer ben»||973.3 A gran dereito lazerei, / que nunca ome viu maior, / u me de mia senhor quitei / [...]||976.2 Nunca tan gran coita sofri / com’ora quando me quitei / de mia senhor e m’espedi / dela||1053.3 e, pois vos queredes quitar / d’aqui, vedes que vos digo||1080.1 De-lo dia’n que m’eu quitei / d’u mia senhor é morador, / nunca de min ouve sabor||1080.6 ca me quitei a meu pesar / d’u ela é||1092.29 E, porque m’eu dela [enton] quitei, / esmoresco mil vezes||1096.14 ca sabe ja ca non sera vingado / nunca daqueles que se del quitaron||1096.31 E non sei al per que s’Amor vingasse / nen per que nunca dereito filhasse / dos que se foron assi del quitando||1115.2 Par Deus, senhor, muit’aguisad[o] ei, / des quando m’ora eu de vós quitar, / de vos veer mui tard’, ...||1122.4 E dissera-lh’eu, ante que se de min quitasse, / que / ca se [perderia migo]||1263.2 Deus, e que cuidei a fazer / quando m’eu da terra quitei / u mia senhor vi?||1377.2 Un cavaleiro se comprou / pera quitar-se de Jaen / u jazia pres’, ...||1420.21 quita-te sempre do que teu non for!||1445.20 maes estou / que se perdia convosc’e quitou- / -se de vós, e non trobades por én||1457.1 Comendador, u m’eu quitei / de vós e vos encomendei / a mia molher
8. v. pr. 'librarse de, salvarse de'
35.8 Assi me podera de mal quitar / se El ouvera de meu be[n] sabor||265.7  ... e, se m’aquesto non der / me dé por me de gran coita quitar||368.5 e, pois eu for i, / querrei-me de mui gran medo quitar / que ei dela||1281.15 e ora jura que ja se quitasse / de gran sandic’en que m’ante falava
9. v. pr. 'renunciar, abandonar, evitar'
1515.24 mais, pois t’én quitas tu, D[e]us ti perdon||1516.12 poderia mui ben sair / de todo, por se quitar én
179.22 E por qualquer destas me quitaria / de mui gran coita que sofr’e sofri / por ela||560.5 e queria-m’én de grado quitar, / mais non posso forçar o coraçon

◆ IPr.: P1 quito, P2 quitas, P3 quita, P6 quitan||IPt.: P1 quitei, P3 quitou, P5 quitastes, P6 quitaron||IFt.: P1 quitarei, P3 quitará||IPp.: P1 quitaria, P6 quitarian||SPr.: P1 quite, P3 quite, P6 quiten||SPt.: P1 quitasse, P3 quitasse||SFt.: P1 quitar||Imp.: P2 quita, P5 quitade||Inf.: P5 quitardes||Xer.: quitando