v

Glosario

[últ. rev.: 08/06/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
verdade s. f. 'verdade'
61.15 ca me soub’eu sempre mui ben guardar, / ..., de m’omen fazer / nen a molher a verdad’én saber||70.6 Ca vós por al non o ides fazer, / mais a verdade vos quer’eu dizer||85.3 e, se verdad’é, ben estan||90.24 e faz-mi a verdade dizer / ... / da gran cuita que por vós ei||109.19 Eu perjurar-me posso, mais nunca verdade desto saberan per min||135.5 nen quer’a verdade dizer||170.5 direi-lles eu a verdade e non al||170.19 dizer-lle-la ei / a meus amigos, e a outros non, / mui gran verdade||170.26 e, se o non ar quiseren fazer, / querê-lles-ei a verdade dizer||183.1 Pola verdade que digo, sennor, / me queren mal os máis dos que eu sei||183.7 mais, enquant’eu viver, / nunca lles tal verdade negarei||202.5 se verdad’é, sei eu a dona ja||202.11 mais, se verdad’é, / log’eu a dona sei, per bõa fe||202.15 Se verdad’é que eles por atal / dona qual dizen perderon-no sén||212. Mais torne-se na verdad||233.4 ben vos posso con verdade dizer / que a mí aveo en guisa tal / que vi todo meu ben por gran meu mal||233.16 con gran verdade posso dizer eu / que a min avẽo en guisa tal / [que vi todo meu ben por gran meu mal]||284.4 e non mi valla ela nen Amor / nen Deus se vos verdade non jurar||304.10 mais Deus, que pod’a verdade saber, / me dé seu ben se ll’eu quero me[llor / ca nunca quis no mund’om’a sennor]||336.21 e pojará meu prez e meu valor / con mentira, pois con verdade dece||433.1 Ora poss’eu con verdade dizer, / sennor fremosa, que faço mal sén / en vos amar||510.4 ũa verdade vos direi, / se mi valha Nostro Senhor||624.17 mui ben posso con verdade jurar||624.19 que con verdad’o non poden dizer||633.3 e verdad’é per com’end’a mí aven / d’ũa dona u tod’est’ei osmado||633.24 é con verdad’en [meu] dan’acabado||705.5 Quen m’end’ora soubesse / verdad’e mi dissesse, / e se o verei, velida?||739.4 des que end’el verdade soubesse / non averia queixume de mí||744.10 mais, pois que a verdade sei, / oimais faze[de des aqui / capa d’outra, ca non de min]||769.14 que vosso bon prez verdad’é, / meu amigo||782.20 – Vó-lo andades dizendo, / amiga, est’é verdade||808.9 ca ess’é o meu ben, / e que seja verdade, que é assi||815.4 mais, se verdad’é, vingar-m’-ei assi||815.9 e, se verdad’é, par Nostro Senhor, / direi-vos como me cuid’a vingar||862.1 Ora vej’eu que non á verdade / en sonh’, amiga, se Deus me perdon||862.7 ca non á verdade nemigalha / en sonho||862.14 Per min, amiga, entend’eu ben que / sonho non pode verdade seer||865.1 Porque no mundo mengou a verdade, / punhei un dia de a ir buscar||865.10 Non busquedes vós a verdad’aqui||865.15 E en Cistel, u verdade soia / sempre morar, dis[s]eron-me que non / morava i avia gran sazon||865.26 ca, se verdade quiserdes achar, / outro caminho conven a buscar||888.15 Ja de verdade / nen de lealdade / non ouço falar||897.16 Verdad’, u é? Quen á amigo leal?||947.3 gran verdad’é, quand’eu alhur guarir / ei sen vós, que non posso ben aver||947.9 e verdad’é, seed’én sabedor||953.6 ca nunca pod’o mentiral tan ben / jurar come o que verdade ten||971.33 – Afonso Anes, filharei eu don, / é verdad’, e vós, ai cor de leon?||974.7 non me vos pod’al apoer / que seja con verdade||1032.17 ca, se a verdade poder osmar, / nunca veredes ja máis u eu for||1050.21 e que cofonda min, se verdad’é||1056.10 con gran verdade vos posso jurar / que mi valera mui [máis non veer / eu vós nen al quando vos fui veer]||1087.7 se al disser alguen< / con verdade non vos pod’al dizer||1145.3 direi-vos con verdade quant’eu del entendi||1213.5 Non mi-o neguedes, se vos valha Deus, / ca eu quer’end’a verdade saber||1242.5 e, se verdade for, / por maravilha pod’a ben sair||1255.12 se Deus quer / ou se eu verdad’ei migo||1409.4 e non / poss’end’a verdade saber||1432.1 – Quen ama Deus, Lourenç’, ama verdade||1513.12 pero non sodes tan desloador / que con verdade possades dizer / que meus mesteres non sei ben fazer||1513.16 – Lourenço, vejo-t’agora queixar / pola verdade que quero dizer||1534.18 desto podedes guaanhar ou perder / tanto que x’ome a verdade souber||1536.5 verdad’é de pran / que ja el esto nunca er pod’aver||1536.11 verdad’é que ja / non pod’aver el (assi se parou)||1536.17 verdad’é que dar / non lhi poden esta, nen si nen s||1636.8 – Pae Gomez, quero-vos responder / por vos fazer a verdade saber||1655.9 E deste ricome quen-quer / vos pod’a verdade dizer||1665.4 mais non o creo, per bõa fe, / ca mi fui eu a verdad’én saber||1667.1 Mort’é Don Martin Marcos, ai Deus, se é verdade?||1667. mais que vos diga onde / [...] ben verdade / non ést[e] rei nen conde||1668.13 Direi-vos eu a negra da verdade / se mi-a creverdes

dizer verdade 'falar con verdade, ser sincero'
25.23 e, per bõa fe, mia senhor, / mui gran verdade vos direi||54.15 E, vedes, gran verdade vos direi||75.16 pero verdade vos direi||107.31 mais, pois vejo que morrerei, / verdade vos quero dizer||108.19 E ben dig’a Deus, pois que m’én vou, verdade||170.23 E, se a eles viren, creerán / ca lles dig’eu verdade, u al non á||182.23 se verdade dizen, ben sei / ca nunca pesar prenderei||183.4 e verdade direi||184.18 verdade vos quero dizer||194.2 Ai mia sennor e meu lum’e meu ben, / per bõa fe, verdade vos direi||194.26 nen ar digo por vos prazentear, / mais porque dig’a verdade, sennor||200.11 e, se vos eu verdade non disser, / non me dé Deus dela ben nen de sí||212.14 ca vos non disse verdad’, e o sei||259.3 direi-vos gran verdad’, e, se non, mal / me venna de vós, que me mal queredes||302.20 Pero m’ela non ten por seu, / mui gran verdade vos direi: / ... ||309.5 e gran verdade vos dig’i, / que non poderia maior||336.9 ca vej’eu ir melhor ao mentireiro / ca o que diz verdade ao seu amigo||408.5 – Dizen verdad’, amigo, porque non / entendia o que pois entendi||408.11 – [D]izen verdad’, amig’, e, pois é mal, / non i faledes||510.9 verdade vos quero dizer, / senhor, que sérvi’e servirei||511.13 ca tan muito desejei / aver ben de vós, senhor, / que verdade vos direi, / se Deus mi dé voss’amor: / ... ||551.26 «Se me queres dar guarida», / diss’a pastor, «di verdade, / papagai, por caridade, / ca morte m’é esta vida»||574.13 E, que vos verdade diga, / el sev’e muito chorando / er seve por mí jurando||628.1 De vós, senhor, quer’eu dizer verdade||689.6 ca mi mentiu o que mi soia /  dizer verdad’e nunca mentia||710.18 se mi verdade non disser, / como pôd’aquesto fazer,||717.16 mais ve[e]redes, amigo, / pois, que vos dig’én verdade||726.5 e non sei eu se el diz verdad’i, / mais non quer’eu por el meu mal fazer||726.11 e non sei eu se el verdade diz||749.1 Direi verdade, se Deus mi perdon: / ... ||785.9 e, amiga, verdade vos direi: / ... ||805.4 mais eu de mí / quero dizer verdad’a mia senhor||854.11 e, amigos, verdade vos direi: / ... ||942.11 Ben vos dig’, amiga, én verdade||946.4 pero, senhor, verdade vos direi: / ...||1045.4 – Amiga, verdade ben vos direi: / ... ||1049.3 se preguntar quiserdes, en vossa puridade / saberedes, amigo, que vos digo verdade||1075.14 Preguntan-m’en puridade / que lhis diga én verdade||1080.12 Pero que [dela] ben non ei, / verdade vos quero dizer||1116.1-2 Ben vej’eu que dizia mia senhor / gran verdade no que mi foi dizer||1116.14 E ben entendo que fiz folia / e dizen verdade por ũa ren||1206.2 Preguntar-vos quer’eu, madre, / que mi digades verdade, / se ousará meu amigo / ante vós falar comigo||1255.9 Nen vos dira nunca molher / que verdade queira dizer||1408.11 e nunca diz verdad’u máis non mença||1429.11 eu casaria, dig’a De[u]s verdade, / con aquela que cada mes emprenha||1430.7 se o sabedes, dizede verdade||1513.20 e teus mesteres conhocer-tos-ei, / e dos mesteres verdade direi||1513.33 – Joan Garcia, se Deus mi perdon, / mui gran verdade dig’eu na tençon||1520.10 Lourenço, gran verdade ti direi||1583.28 ca, se quisessedes caber razon, / dig’eu verdad’, esto non duvidedes||1620.20 Ca, poi-lo eu filhei / ja sobre min, verdade vos direi: / ...
teer-se à verdade 'dicir a verdade, ser verdadeiro'
336.16 pois que meu prez nen mia onra non crece / porque me quigi teer à verdade

por verdade loc. adv. temp. 'verdadeiramente, con certeza'
263.20 mais por verdade o dizer / como quen end’é sabedor||570.8 Mui ben soub’eu por verdade / que erades tan coitado / que non avia recado||570.12 e / sabede ben por verdade / que non fui o vosso [pesar / que s’ao meu podess’iguar]||612.4 ca d’outra sei eu ja por verdade, / a que vós atal pedra lançastes||815.13 E, se eu esto por verdade sei / que mi dizen, meu amigo, par Deus, / chorarei muito destes olhos meus||1224.13 Se vós por verdad’achardes, / meu amigo, que é assi, / confonda Deus log’i mí / muit’, ...||1577.12 Don Foão, que eu sei que á prez de liveldade, / vedes que fez [e]na guerra (sabede-o por verdade)