a

Glosario

Voces do A
[últ. rev.: 11/07/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
aviir ~ avĩir v.
1. v. intr. 'acontecer, ocorrer, suceder'
21.4 e, amiga, direi-vos que mi aven||54.26 Ca, mia senhor, sempre vo-lo eu neguei / por me guardar desto que m’oj’aven||72.18 e direi-vos por que mi aven||74.26 e, per bõa fe, ja pelo grado / de mia sennor, per que m’est’aven, / seu amor non faria mal / a null’ome nado, nen ben||81.4 e o que muito receei / de mi avĩir todo mi aven||91.3 Con vossa coita, mia sennor, / ja de tod’al cuita perdi, / ca a tod’ome aven assi||98.5 e, poi-la vi, assi mi aven / que nunca lh’ouso dizer ren||136.20 E, pois-la vir, se poder sí guardar / de ll’aviir com’end’a min aven, / ben terrei eu que escapará én||137.13 e direi-vos, mia sennor, que mi aven||147.3 mais d’outra guis’aven a mí, / se me valla Nostro Sennor||186.1 Meus amigos, direi-vos que m’aven / e como moir’e conselho non ei / por ũa dona||192.5 e, poi-la vejo, vedes que mi aven||210.10 mais non / ous’, e tod’aquesto mi aven / con medo de se mi assannar / [e me non querer pois falar]||214.8 A min aven, a que quis Deus guisar / d’aver gran coita ja mentr’eu viver||233.5 ben vos posso con verdade dizer / que a mí aveo en guisa tal / que vi todo meu ben por gran meu mal||269.19 ainda vos al direi que ll’aven||273.5 ca, sennor, moir’, e vedes que mi aven||274.16 E nunca vi cousa tan desguisada / de chamar ome «ama» tal moller / tan pastorinn’, e se llo non disser / por tod’esto que eu sei que ll’aven||300.5 e ora ja direi-vos que mi aven||303.3 Tanto faz Deus a mia sennor de ben / sobre quantas no mundo quis fazer / que vos direi eu ora que mi aven||310.26 ca ll’averra com’avẽo a min||326.9 mais vedes, de guisa mi aven, / meus amigos, que ést’assi||329.7 Coitas sofremos e assi nos aven||350.4 mais ei de vós tan gran pavor / que vos direi, mia sennor, que mi aven||351.9 pero aven-mi o que vos ar direi||363.4 ca sei, de pran, pois m’eu partir, / que mi averra, per bõa fe||363.10 sei eu ben / que mi averra, sennor, par Deus||374.18 al m’er aven de que me ven peior||415.20 e tod’esto que vos cunto aven / al rei se o souberdes connocer||424.4 e, pois m’aquesto aven, / rog’eu a Deus que mi-a faça veer / ced’...||503.11 e, se aquest’é querer mal, / est’é o que a min aven||530.19 e tod’aquest’aven / a min, coitad’e que perdi o sén||616.15 mais, pois que mi aven / que vos vejo, folgarei / e veerei todo meu ben||652.2 Quando vos eu, meu amig’e meu ben, / non posso veer, vedes que mi aven||743.16 e, pois lh’assi aven, / ..., / que faria [se lh’eu fezesse ben?]||806.4 pero que sempre mi fez e faz mal / e fara, direi-vo-lo que m’aven||814.9 E pois non quer a ventura mía / que vos doades do mal que mi aven / por vós, senhor||830.19 E direi-vos que nos aven||837.14 e vedes que vos averra||850.5 pero sei o que mi averra||863.1 Vistes tal cousa, senhor, que mi aven / cada que venho convosco falar?||882.5 pero aven que algũa sazon / arç’e mi afog’e moiro||883.12 mais, pois mi-a destes, pese-vos, Amor, / do que mi aven||886.15 E direi-vos como lh’aven / a quen dona mui gran ben quer / se a vir e lhi non poder / falar||899.5 E, pois me Deus aduss’aqui, / dizer-vos quer’o que m’aven: / ... ||945.4 e direi-vos eu que m’aven||946.10 pero, senhor, direi-vos que mi aven||975.17 assi m’aven, / mais sei que é: desejei mal||1014.4 el non mi-o diz, assi Deus mi perdon, / nen lho dig’eu, e assi nos aven||1041.4 sei muitas donas que saben amar / seus amigos e soen-lhis falar / e non lho saben, assi lhis aven||1047.2 Amigo, queredes-vos ir / e ben sei eu que mi averra||1107.9 E tod’esto mi aven / por vos veer, senhor, e non por al||1108.4 ei tal coita, qual sofro, a sofrer / ca vos direi, amigos, que mi aven||1112.6 pela mia coita entend’eu mui ben / quen á coita d’amor e que lh’aven||1114.5 sol non vou i e á mui gran sazon / que non fui i e por esto mi aven||1243.3 como vos vai ou como vos aven||1247.16 e a vós non aven||1276.16 Ca sei ben quanto mi averra||1280.7 Des que nos vimos, assi nos aven||1405.10 e dix’eu log’a feito / esto que sei que vos a vós aven: / ... ||1408.20 e, u lh’aven algũa cousa tal / que lh’é mester, scient’é sen ciença||1423.14 E, se non foss’o Antecristo nado, / non averria esto que aven||1423.14 E, se non foss’o Antecristo nado, / non averria esto que aven||1501.17 ca vos direi [eu] o que vos aven / e[n] estes juizes que vós dizedes||1519.3 gran sazon á que m’est’aven / e nunca i ja farei al||1540.10 E non vos leixarei entrar, / como quer que m’avenha én||1571.4 e direi-vos per que mi aven||1583.17 direi-vos ora como vos aven||1606.10 e vedes que lh’aven||1621.1 De como mi ora con el-rei aveo / quero-vo-l’eu, meus amigos, contar||1665.17 non á i, se lhis [a]ven i, salmon
81.4 e o que muito receei / de mi avĩir todo mi aven||247.1 Direi-vos que mi avẽo, mia sennor, / i logo quando m’eu de vós quitei||310.26 ca ll’averra com’avẽo a min||403.13 ca mi avẽo assi outra vez ja||786.14 Ouv’el de mí queixum’e ũa ren / vos direi que mi avẽo des enton||1216.20 e ben des aquela sazon, / meu amig’, avẽo-m’assi||1341.1 Com’avẽo a Merlin de morrer / per seu gran saber||1542.2 Mentr’esta guerra foi, assi / m’avẽo que sempre guari / per pé de cavalo
2. v. intr. 'vir de, derivarse unha determinada situación de'
Rexe a preposición de ou constrúese con ende
20.2 Ai mia senhor, sempr’eu esto temi / des que vos vi, que m’oi de vós aven||58.14 E al vos ar quero dizer / que m’aven de vós, mia senhor||69.19 e, pois mi assi de vós aven, / ome seria eu de mal sén / se non punnass’en vos veer||93.23 Ora vos dig’eu a razon / de como me de vós aven||117.5 e, mia sennor, tod’est’a mí aven / de vós||136.20 E, pois-la vir, se poder sí guardar / de ll’aviir com’end’a min aven, / ben terrei eu que escapará én||186.19 ca lhis averra ende coma a min||233.7 ca vi ela, de que m’assi aven||245.1 De mia sennor direi-vos que mi aven||254.10 quero-vos eu dizer, / se eu poder, o que ll’end’averra||351.16 mas, pero que mi assi / de vós aven, ante que vos viss’eu, / sei que non vira tamanno prazer||376.4 polo grand’amor / que vos sempr’ouvi al m’end’aven||446.3 pero direi-vo-lo que m’end’aven / e o poder en que me ten Amor||446.10 pero end’al non ei / senon aquest’e aven-m’end’assi||505.10 e mia fazenda vos quero dizer / que vejades que mi de vós aven||633.3 e verdad’é per com’end’a mí aven / d’ũa dona u tod’est’ei osmado||722.2 Par Deus, amiga, quant’eu receei / do meu amigo todo m’oj’aven||793.10 pois vós a meu amig’ides querer / mal, direi-vos que vos end’averra||807.11 e, se morrer por én, gran dereit’é, / ca ben soub’eu quanto m’end’averria||924.13 e, pero est’é as[s]i, / aven-m’ende o que eu non mereci||1042.4 e deste preito vedes que mi aven||1055.5 mais a min, mia senhor, aven end’a[l]||1242.10 ca ben entend’e ben vej’e ben sei / o mal que nos deste preit’averra||1247.20 Vós non catades a ben nen a mal / nen do que nos pois daquest’averra||1441.2 De quant’oj’eu no mundo me [te]mia / que infançon non á sén, del aven||1509.11 sigo na casa o ia jeitar / e dixi-lh’eu quanto lh’end’averria||1657.2 De Sueir’Eanes direi / como lhe de trobar aven
852.14 E, se eu fosse emperador ou rei, / era muito de mi avĩir assi / de vós, sen[h]or, com’eu depois cuidei
3. v. intr. e pr. 'reconciliarse, chegar a un acordo'
Rexe a preposición con (incluída tamén en migo, procedente do lat. mecum)
784.3 Veestes-me, amigas, rogar / que fale con meu amigo / e que o avenha migo||928.7 El ten ora que logo s’averra / con migo, sol que veer e me vir||1546.22 Nun[c]a se Deus mig’averra / se mi non der mia senhora
454.19 Pero querrei-mi avĩir / con el se [o] consentir

◆ IPr.: P6 aven||IPt.: P3 avẽo ~ aveo||IFt.: P3 averra||IPp.: P3 averria||SPr.: P1 avenha, P3 avenha