c

Glosario

Voces do C
[últ. rev.: 21/02/2021]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
chamar v.
1. v. tr. 'dicir o nome de alguén para que veña, convocar, mandar vir'
Nesta acepción ás veces rexe a preposición per
199.11 e van-m’elas a meu pesar chamando||455.5 Antolha-xe-me ris’o pertigue[i]r’, e chamo / Milia nen Sancha Fernandiz, que muit’amo||524.7 ca sabe Deus ben que d’outra senhor / que eu non avia mi vos chamei||968.16 Senhor, por Santa Maria, / mandad’ante vós chamar / ela e min algun dia||1405.5 mais dix’eu que mui ben / oides, cada que vos cham’alguen||1412.24 porque o chamei, / pôs-mi o gran can enriçado||1433.16 E, pois julgardes como vos trobei, / e ar chamad’o comendador i||1441.16 foi-me chamar, e des u me chamou||1441.16 foi-me chamar, e des u me chamou||1481.2 Quando chaman Joan Airas reedor, ben cuid’eu logo, / per boa fe, que mí chaman||1481.5 Veen Joan Airas chamando per aqui todo o dia||1481.6 Veen Joan Airas chamando per aqui todo o dia, / e eu vou quando o chaman||1512.16 E fara el-rei corte este mes / e mand[ar]án-vos, infançon, chamar
383.13 quis-la chamar per seu nome, / e chamou-lhe Dona Ousenda
2. v. tr. 'invocar, apelar'
78.11 e chamo muito Deus, e non mi val||313.6 chorei tan muito destes ollos meus / que non vi ren, e chamei muito Deus||962.30 non lhi valria dizer «ai!» / nen chamar Deus nen Santa Ovaia
3. v. tr. 'clamar, berrar'
1379.8 E chamou sempre: «Non moir’Albar- / dar!»
4. v. pred. 'nomear, denominar'
3.5 e ben me pode chamar desleal||148.11 essa per ren non na quer’eu leixar / nen lhe valra se se chamar «mesela»||162.6 e sempre a ja «sennor» chamarei||274.14 E nunca vi cousa tan desguisada / de chamar ome «ama» tal moller / tan pastorinn’, ...||275bis.2 En tan grave dia sennor fillei / a que nunca «sennor» chamar ousei||310.12 nen se queixou que a chamei «sennor»||331.6 pero, senhor, non m’én quer’eu quitar / de vos servir e vos chamar «senhor»||371.5 e chamar-te rapaz / mui mao||371.10 ca vos averei de chamar «cochon», / pois que eu a punhada receber||371.24 «coteife nojoso» vos chamarei, / pois que eu a punhada recadar||383.7 des que ora foi casada, / chaman-lhe Dona Maria||383.14 quis-la chamar per seu nome, / e chamou-lhe Dona Ousenda||383.21 e ar deseja na forca / estando cerrou-lh’a boca, / e chamou-lhe Dona Gondrode||383.27 u lhe quis chamar sen[h]ora, / chamou-lhe Dona Gontinha||383.28 u lhe quis chamar sen[h]ora, / chamou-lhe Dona Gontinha||461.34 E por esto [vos] chamamos nós «o das duas espadas»||475.16 mais, pois vo-lo ja outroguei, / chamen-vos «Almiral Sison»||589.15 Ca sei que non terrá el por razon, / ..., / de m’ousar veer nen chamar «senhor»||609.20 Do que eu ben queria, / chamar-m’-an garrida / do amor||609.23 Do que eu muit’amava, / chamar-m’-an per-jurada / do amor||654.7 Sofrer-lh’-ei eu de me chamar «senhor» / nos cantares que fazia d’amor||707.7 Sempre lh’eu «madr’e senhor» chamarei||734.9 e quiso-me logo chamar «senhor»||738.13 Chamava-m’el lume dos seus / olhos e seu ben e seu mal||779.3 e cura non avedes / que chamen clerig’;...||807.2 A dona que ome «sennor» devia / con dereito chamar||807.7 mais quen a viss’e podess’entender / todo seu ben «sennor»-la chamaria||876.18 chamava minha nana «velha fududancua»||959.8 E mia vida non a devo chamar / vida, mais mort’...||971.3 foste-vos i escudeiro chamar||971.5 pois vos escudeiro chamastes i||971.10 e de m’eu i escudeiro chamar, / e por que non, pois escudeiro for?||971.21 a todo escudeiro que pede don / as máis das gentes lhe chaman segrel||1011.7 Loar-mi-á muito e chamar-mi-á «senhor»||1221.8 E dizia que perdia o sén / por mí, demais chamava-me «senhor»||1289.2 Treides, ai mia madr’, en romaria / orar u chaman Santa Cecilia||1289.11 orar u chaman Santa Cecilia, / pois m’aduss’o que [eu] ben queria||1352.5 vosso nume vos dira quen vos chamar / Sac’e non jograr||1352.13 Quen vos Saco chamar prazera a nós||1352.19 Quen a vós chamou jograr a pran mentiu||1405.18 «Cofonda Deus quen cego chama quen / assi ouve come vó-lo sarmon»||1411.10 e pero os infanções chamamos, / vedes, amigos, tanto vos direi||1426.2 Maria do Grave, grav’é de saber / por que vos chaman Maria do Grave||1426.14 e por aquesto se dev’entender / por que vos chaman Maria do Grave||1434.20 mais cham’a coteifa «senhor»||1434.23 E o vilão que trobar souber, / que trob’e chame «senhor» sa molher||1472.3 pois vos queren dar / armas e «dona salvage» chamar||1479.9 ca non pode provar / que me lhe oisse nulh’omen chamar / senon seu nome||1481.1 Quando chaman Joan Airas reedor, ben cuid’eu logo, / per boa fe, que mí chaman; mais a Nostro Senhor rogo||1485.9 e des i / nunca lhi chamava senon «senhor»||1489.2 Sedia-xi Don Belpelho en ũa sa maison, / que chaman Longos, ond’eles todos son||1531.16 – Rei Don Alfonso, ladron por atal / en nulha terra nunca chamar vi||1533.5 nen ar chamemos, per nen un amor / que lh’ajamos, nulh’ome trobador / senon [a] aquel que souber trobar||1533.12 pon ora assi en seu degred’el-rei / que se non chame fidalgo per ren
5. v. pr. 'chamarse, ter como nome'
578.2 Vós, que vos en vossos cantares «meu / amigo» chamades||854.8 E dizen-me, porque me chamo seu, / que lhi pesa e que me quer gran mal||1012.7 Pero que vos [c]hamades meu||1533.18 ou se se chamar segrel / e jograria non souber fazer
6. v. pr. 'considerarse como'
Rexe a preposición por
615.3 Amiga, quen vos [ama / e por] vós é coitado / e se por vosso chama||776.6 non ten el por ben / entender de mí que lhi consent’eu / de me servir e se chamar por meu?||1375.10 tan ben se chaman por vossos quites / como se fossen vossos comprados

◆ IPr.: P1 chamo, P3 chama, P4 chamamos, P5 chamades, P6 chaman||ICp.: P3 chamava||IPt.: P1 chamei, P3 chamou, P5 chamastes||IAp.: P6 chamaran||IFt.: P1 chamarei, P3 chamará, P6 chamarán||IPp.: P3 chamaria||SPr.: P3 chame, P4 chamemos, P6 chamen||SFt.: P1 chamar, P3 chamar||Imp.: P5 chamad(e)||Xer.: chamando