c

Glosario

Voces do C
[últ. rev.: 21/10/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
conselho s. m.
1. 'consello, decisión, remedio, auxilio'
8.25 quand’eu mia senhor catava, / en tal coita me metia / que conselho non sabia / eu de min||35.14 mais foi-me-vos El amostrar enton / e guarda-me-vos ora quando non / me sei, sen vós, conselh’, ergo morrer||35.16 Sen vós, senhor, non me sei eu per ren / conselh’aver||37.9 Nen á, per quant’eu atenda, / conselho, mao pecado||43.8 Pesar lhi dixi, e non me sei / no mundo conselho filhar||45.12 se non, conselho non me sei||45.17 que me non poss’achar / nen un conselho bõo que filhar / porque non fiz seu mandad[o] enton||46.35 mais leixar-me-vos-ei matar, / pois m’outro conselho non sei||60.5 e que far[ei]?, / que eu conselho non me sei||73.1 Que sen consello que vós, mia sennor, / me en este mundo fazedes viver!||73.4 E non atend’eu, mao pecado, / de nunca i máis de consell’aver||73.6 ca me non sei, sennor, sen vosso ben / niun consell’, ...||73.7 e viv’assi por én / sen consello e del desasperado||82.7 e non me sei consell’achar||82.9 nen acharei, erg’en cuidar, / consell’enquant’eu vivo for, / ca ‘ssi me ten forçad’Amor||90.2 Sennor fremosa, fui buscar / consell’e non o pud’aver / contra vós||90.5 e, pois consello non achei / e en vosso poder fiquei, / non vos pes ja de vos amar||90.20 ca me non sei / consell’aver nen viverei, / per bõa fe, se vos pesar||96.9 E, pois que lh’esto feit’oer, / outro conselho á i d’aver||104.21 Conselho no’me saberei / con medo de xi m’assanhar||107.10 Non me saben conselh’aver / senon quanto vos eu disser||109.3 e non ei poder / de m’encobrir e nen un conselh’i non sei||132.9 E que mal consello fillei / aquel dia en que fillei / vós por sennor||133.27 Que farei eu, que consello non sei?||136.8 mais non a viu, e vai-m’agora dar / tal consello en que perde seu sén||137.30 non me terrá consello que me den / dano nen prol nen pesar nen prazer||139.11 que non acho quen / me dé consello nen vós non mi-o dades||140.17 Quen m’i consello der terrei / que muit’é bon consellador||140.21 e qual consell’é ‘qui mellor?||140.23 Esforçar-m’e sofrer pavor / o mellor consell’é que sei||146.27 ca sempre vos por consello darei / que o voss’ome de morte guardedes||167.8 Mais en grave dia naci / se Deus consello non m’i der||178.14 e quand’acordo, amigos, non sei / niun consello pois aver de mí||186.2 Meus amigos, direi-vos que m’aven / e como moir’e conselho non ei / por ũa dona||195.2 Ai eu, coitado, e quand’acharei quen / me dé consello como possa ir / a un logar u eu querria ir?||195.5 E non posso nen ar poss’achar quen / me dé consello como possa ir / vee-la dona que por meu mal vi||217.21 ca, mia sennor, quen mui gran coita ten / no coraçon faz-lle dizer tal ren / a que non sabe pois consell’aver||220.8 que me non sei consell’achar / con tan gran coita de sofrer||221.15 assi m’ajude Deus / escontra vós, que me faz tant’amar / que non sei i consello que fillar||228.1 Niun consello, sennor, non me sei / a esta coita que me faz aver / esse vosso fremoso parecer||228.9 E perdud’ei o dormir, e o sén / perderei ced’, aquant’é meu coidar, / que non sei i consello que fillar||235.24 Mais a que sazon que m’eu acordei / quando a non posso per ren veer / nen quando non poss’i consell’aver!||240.12 e por én non / me sei consello nen sei ora ben / se prove d’ir i, se non||240.14 e meu sén / e meus consellos todos aqui son||241.6 Ca, de pran, niun consello non ei / nen sei que faça nen que xe sera / de min, que moiro||241.9 e non me sei ja / niun consell’outro senon morrer||241.10 e tan bon consello non poss’aver, / pois que non coido nunc’a veer ja / esta sennor||262.9 Non sei oj’eu tan bon consellador / que me podesse bon consello dar / na mui gran coita que ei d’endurar||270.2 Ora non sei no mundo que fazer / nen ei consello nen mi-o quis Deus dar||279.15 ca todo quanto vi me foi pesar / e non me soube consello fillar||290.15 E o consello ja o eu fillei, / que eu i porrei, ca ‘ssi me conven||290.18 morrer coitado como morre quen / non á consello com’oj’eu non ei||390.9 E ja m’eu consello non sei||440.13 Este consello non poss’eu fillar||460.23 – Garcia Perez, non sabedes dar / bon conselho||461.10 Eu por en[de] vo-lo rogo e vo-lo dou en conselho||470.2 Don Airas, pois me rogades / que vos dia meu conselho, / direi-vo-lo en concelho||470.11 Conselho vos dou d’amigo||476.15 E, se queredes meu conselho filhar, / creede-m’ora, ben vos acharedes||500.18 que podedes conselh’i dar?||562.7 e por esto non sei oj’eu de mí / que faça nen me sei conselh’i dar||600.14 Caestes en [a]tal cajon / que sol conselho non vos sei||646.5 Nunca madr[e] a filha bon conselho deu||702.3 e filhad’algun conselh’i||768.6 Demo lev’o conselho que á de sí!||783.15 Mais, amigas, conselho á d’aver / dona que prez e parecer amar||788.6 Rog’eu a Deus que El me maldiga / se eu nunca por amiga tever / a que mi a mí atal conselho der / qual mi a mí deu aquela||788.9 por aquel conselho que mi foi dar||788.19 a que mi a mí [a]tal conselho der / filhe-xo pera sí se o quiser||817.16 mais este conselho cuid’i aver||819.4 – Ai amiga, que mal conselh’ess’é||828.7 que conselho mi daredes ora, poi-lo non ei migo?||828.11 – Filha, dou-vos por conselho que, ... / que toda ren lhi façades que vosso pagado seja||833.4 A como me vós soedes tardar, / outro conselh’, amigo, non sei i / senon morrer||833.10 ca bon conselho non sei i de pran / senon morrer||849.25 pero ela, que nunca soub’amar, / non saberia conselh’aver i||878.7 e na gent’é tan grande a cobiiça / que non á i conselho nen mesura||900.9 Non me soub’i consell’aver / per como podess’endurar / a coit’en que me vi andar||915.3 Aquest’é mui gran mal d’amor / que eu por vós, mia senhor, ei, / pois outro conselho non sei||915.7 Nen un conselho én me sal / contra vós, nen Deus non mi-o dá, / per que perça este mal ja||920.12 Pero eu leda semelho, / non me sei dar conselho||927.19 e a desmesura por én / me faz tal mal que me non sei / con ela ja conselh’aver||941.9 Ca outro conselh’eu de min non sei / senon viver, enquanto viver ja, / como vive quen á coita [d’amor<||970.5 e Deus mi dé conselho, / ca vedes||974.12 e por esto en coita me ten / tal que conselho non me sei||976.10 coita-m’ora por end’assi / que sol conselho non me sei / senon quanto vos eu direi||979.5 e non me sei consello dar, / ca a mia coita non á par||983.8 e rog’a Deus que máis d’oj’este dia / non viva eu se m’El i non dá consello||983.9 Non viva eu se m’El i non dá consello, / nen viverei nen é cousa guisada||1016.5 e moir’eu, amigo, / por vós e, fe que devedes, / algun conselh’i ajamos / ante que assi moiramos||1027.2 Queredes ir, meu amigo, eu o sei, / buscar outro conselh’e non o meu||1070.2 Senhor fremosa, tan gran coita ei / por vós que bon conselho non me sei / cuidand’en vós, mia senhor mui fremosa||1214.14 Irei co[n] el mui de grado, ca non / me sei conselho se mi-o Deus non der||1221.15 e jurava log’i / que non sabia conselho de sí / por mí e que non podia guarir||1238.19 E, amiga, por Deus, conselho tal / mi dade vós que non fiqu’end’eu mal||1243.15 ca, se máis á i feit’, a como quer, / outro conselh’avemos i mester||1318.9 nen pod’aqui conselho percalçar / com’alen mar, per servir, percalçou||1327.12 e, pois que vós altos feitos sabedes / e quant’en sis’e en conselho jaz||1368.12 Se m’ela crever, cuido-m’eu, dar-lh’-ei / o melhor conselho que oj’eu sei||1401.7 que farei [eu], a que faz mal Amor / de tal guisa que non dórmio, senhor, / nen posso contra el conselh’aver?||1401.23 – Pero Garcia, sempr’oi dizer / que os conselhos boos boos son||1416.18 mais, pois esto for, se quis[er] filhar / seu conselho, pode ben guarecer / se se ben guardar||1447.22 E, u comprir conselh’ou sén / a seu senhor, non saben ren / senon en todo desigual||1468.15 pero que mi oir / non quer mia coita nen me quer i dar / conselho||1469.16 ca d’outra guisa non posso aver [i] / conselho ja per esta razon tal||1470a.3 En gran coita vivo, sennor, / a que me Deus nunca quis dar / consello||1470a.11 e nunca poder fillar i / consello nen o atender / de parte do mund’...||1470b.3 En gran coita vivo, sen[h]or, / a que me Deus nunca quis dar / conselho||1470b.18 e nunca poder filhar i / conselho nen o atender / de parte do mund’;...||1489.40 que digan todos quantos pos nós verran / que tal conselho deu Joan de Froian||1518.2 Dona Ouroana, pois ja besta avedes, / outro conselh’ar avedes mester||1518.16 este conselho filhade de min||1525.6 ca x’é mui mal engan[ad]o / se lh’alguen non dá conselho||1530.3 Esta ama, cuj’é Joan Coelho, / ..., / cada u for, achará bon conselho||1538.12 mais por que non fiz (...) / un filho vosso natural / que achasse conselh’en vós?||1542.12 Por valer máis e por aver, / conselh’ouvi de guarecer / per pé de cavalo||1552.20 eu non lho tenho por bõa barata / de as trager como trag’en concelho, / chorosas e minguadas de conselho||1587.20 se meu conselho quiseres creer / ou se quiseres que en ti meta mão, / dá-me quant’ás e poderes aver||1604.4 e, meus amigos, por Deus, que farei / eu, sen conselho, desaconselhado||1680.29 E eu, que lh’o conselho dou / que leix’est’a que se filhou, / diz que ando po-l’enganar
Conselho aparece tamén nunha única ocasión como apelativo dirixido á persoa amada (dona ou amigo)
708.4 Meu conselh’e meu amigo, / por que non vivedes migo?
2. 'reunión deliberativa, corpo consultivo'
458.13 Se con os cardeaes, con que faça seus conselhos, / posesse que guardasse nós de maos trebelhos, / fez[er]a gran mercee||1327.4 Bispo, senhor, eu dou a Deus bon grado / porque vos vej’en privança entrar / d’el-rei, a que praz d’averdes logar / no seu conselho máis d’outro prelado

fazer conselho 'decidir'
1653.15 Mais que conselho faredes / se alguen al rei disser / ca molher vosco teedes / e a justiçar quiser?
pedir a conselho 'consultar'
323.9 E, se m’ende ‘lguen pedir / a conselho, per bõa fe, / direi-lh’eu quan gran coita é
poer conselho ~ põer conselho 'aconsellar, socorrer, auxiliar, asistir'
Esta expresión poer conselho pode ter antecipado o substantivo

52.7 que non sei eu est’en sazon / de por én conselh’i poer?||67.4-5 Nostro Sennor lle ponna i / consello, se a El prouguer, / atal per que lla tolla én||199.21 ca por dizer-la, si Deus me perdon, / non mi porran consello, mal pecado!||219.20 ca Deus de tal coraçon é / que, ... / ..., / que logo ll’i consello pon||290.13-14 ca eu non quero mia coita dizer / a quen sei ben ca non mi á de poer / consello máis do que m’eu i porrei||598.25-26 e Deus ponha i / conselh’, amigo, a vós e a min
290.14 ca eu non quero mia coita dizer / a quen sei ben ca non mi á de poer / consello máis do que m’eu i porrei||290. E o consello ja o eu fillei, / que eu i porrei, ca ‘ssi me conven
199.16 E faço-m’eu delas maravillado, / pois m’i non an consello de põer||538.16 Mais Deus, que de tod’é senhor, / me queira põer conselh’i
prender conselho 'decidirse, resolverse'
55.27 ou que conselho prenderei / u vos eu veer non poder?||70.27 mais non sei ora consello prender / a esta cuita’n que me vejo andar||108.38-40 e prenderei / como guarrei / conselh’agor’, a meu cuidar||110.8 Non sei eu ja no mundo conselho prender||138.31 queixar-m’-ei sempre de vós e d’Amor, / pois consell’outro non poss’i prender||152.1 Quisera-m’ir, tal consello prendi, / e fui coitad’e tornei-me por én||172.9 E dá-me tal coita que non / sei de min consello prender||262.7 Ai eu, cativo, que non poderei / prender consello, pois sen vós ficar!||412.23-24 mais eu, que me faço consellador / d’outros, devera pera min prender / tal consello