n

Glosario

[últ. rev.: 10/04/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
nulho, nulha pron. cuant. absoluto 'ningún, ningunha'
674.9 e nulh’amor nunca de min sentiu
1.22 pois [que] eu al non ei / nen averei nulha sazon / senon vós||47.24 por én non / vos amarei nulha sazon||61.2 Muitos teen oje por meu trobar / ca mi-o non faz nulha dona fazer||65.11 con tod’est’ora non ei eu poder, / ..., de null’enveja aver / a null’ome de quantos vivos son||72.3 De cuita grand’e de pesar / non á oj’o meu coraçon / nulla mingua||148.2 Pois boas donas son desemparadas / e nulho ome non nas quer defender||152.9 nulla culpa non me dev’a põer / por eu morar u podesse veer / a mia sennor por que moiro||152.12 ca non / m’ei a partir d’aqui nulla sazon / aguardando que lle possa falar||236.28 e, par Deus, ar jurar-ll’-ia mui ben / que nulla culpa i non avia / de m’entender||289.14 Porque sei ben que nunca prenderei / dela prazer per el nulla sazon||523.13 pois que non / vejo de mí nen d’al, nulha sazon, / prazer||649.6 Ouv’én por vós tal coita eno meu coraçon / que nunca vos cuidar’a veer nulha sazon||695.4 nulha parte non sabedes / de quan muito mal, amigo, / sofro se falardes migo||721.17 Nulha coita non avia / (tanto creede per mí) / outra nen el non viinha||773.10 mais pedir cinta non é nulho mal, / e por aquesto non se perdeu migo||979.25 nen eu non perderei afan, / mal pecado, nulla sazon||1018.14 Nen avera meu amigo poder / de nulha sanha filhar contra mí||1064.10 no mund’outra cousa non á / que me coita nulha sazon / tolha se Deus ou morte non||1092.31 e non sei, / per bõa fe, nulha parte de min||1298.8 Com’eu senneira estou en Vigo / e nullas gardas non ei comigo||1298.11 Com’eu senneira en Vigo manno / e nullas gardas migo non trago||1298.13 E nullas gardas non ei comigo, / ergas meus ollos que choran migo||1298.16 E nullas gardas migo non trago, / ergas meus ollos que choran ambos||1386.9 non tenhades, per nulha jograria, / de vos nulh’ome dela dizer mal||1411.21 mais tant’é grand’a nossa folia / que nulhas graças lhis ende non damos||1414.3 sempr’oi cantar / que nunca vós andastes sobre mar / que med’ouvessedes nulha sazon||1531.16 – Rei Don Alfonso, ladron por atal / en nulha terra nunca chamar vi||1598.20 nulho medo, grado a Deus e a el-rei, / non ei de força que me vós façades||1600.5 Por Deus, que vos fez, / non trobedes a nulha velh’aqui

nulha cousa 'nada / algo'. Cf. nulha parte, nulha ren
O valor de nulha cousa depende da súa presenza en frases negativas (‘nada’) ou positivas (‘algo’)
55.18 ca Deus vos fez tanto valer / que nunca devedes fazer / en nulha cousa se ben non||65.20 nulla cousa non me pode guardar / d’aquesta cuita, que levo, levar||73.13 pois a mí contra vós mester non ten / nulla cousa, dizede-me ũa ren||166.16 e de que me non á quitar / nulla cousa se morte non,||207.1 Nunca Deus quis nulha cousa gran ben / nen do coitado nunca se doeu||235.18 ca ja niun prazer / de nulla cousa nunca prenderei||502.9 que nulha cousa ende non minguei||909.14 De quant’eu cuidei acabar / nulha cousa non acabei
66.16 ca de pran, se m’end’ouvesse a quitar / nulla cousa sen morte, mia sennor
nulha parte 'nada'. Cf. nulha cousa, nulha ren
695.4 e, quant’eu de vós conhosco, / nulha parte non sabedes / de quan muito mal, amigo, / sofro se falardes migo||1092.31 esmoresco mil vezes, e non sei, / per bõa fe, nulha parte de min
nulha ren 'nada / algo'. Cf. nulha cousa, nulha parte
O valor de nulha ren depende da súa presenza en frases negativas (‘nada’) ou positivas (‘algo, calquera cousa’)
17.2 Ei eu tan gran medo de mia senhor / que nunca lh’ouso nulha ren dizer||24.5 pois vós non avedes sabor / que vos eu diga nulha ren / de quanto mal me por vós ven||39.2 Des quando me mandastes, mia senhor, / que vos nunca dissesse nulha ren||82.5 e nulla ren / me non fica daquel gran ben||110.3 [e] sei que contra vós nulha ren me non val,||130.27 ca non mi avi’a dizer nulla ren / ond’eu nen outre fosse despagado||142.10 Maravillan-se, mia sennor, / e eu deles, por niun ben / desejaren de nulla ren / eno mundo se de vós non||143.1 Non ouso dizer nulla ren / a mia sennor||154.5 Non ll’ouso dizer nulla ren / da mui gran coita’n que me ten!||158.4 a máis fremosa que eu nunca vi, / a que non ouso nulla ren falar?||170.9 ca lles non quero negar nulla ren / de mia fazenda||187.6 direi-a ja, ca sei que nulha ren / non ei por én máis ca perç’a perder||190.14 nunca vos eu ousei / de mia coita nulla ren ementar / que mi a min fez o voss’amor levar||204.6 mais vi-a tan fremoso parecer / que lhi non pudi nulha ren dizer||205.2 Ja eu non ei oimais por que temer / nulha ren Deus||205.13 ca esta non menguava nulha ren / de quanto ben dona devi’aver||213.9 non sabe nulha ren / de gran coita||216.18 ca non ei sabor / de nulla ren u vo-lles eu mostrar / non poss’, ...||219.10 Pero que dizen que negar / non xe lle pode nulla ren / que El non sábia||240.5 e sei que non / ll’ousarei end’eu dizer nulla ren||253.8 E partir-s’-an os ollos meus / de non veer de nulla ren / prazer||261.3 assi vejo que contra vós gran ben / que vos quero non me val nulla ren||263.9 Non ar soube parte d’afan / nen de gran coita nulla ren / o que non sofreu est’afan||275bis.6 pero non ll’ous’én dizer nulla ren||288.6 ca nunca ja poderei gran prazer, / u vos non vir, de nulla ren veer?||298.5 e, pois i vou, / non ll’ouso dizer nulla ren, / pero lle quero mui gran ben||310.18 mas non lle vi de nulla ren pesar / que ll’eu dissesse||341.1 Per boa fe, non saben nulha ren / das mias coitas||389.2 A bõa dona, por que eu trobava / e que non dava nulla ren por mí||445.4 nunca fui ledo nen dormi / nen me paguei de nulla ren||466.10 nen atan coitado / foi eno mundo por sa senhor / omen que fosse nado, / penado, penado, / se[n] nulha ren||547.9 Mais nulha ren / non atendo de vosso ben||553.6 Nunca vos dixi nulha ren / de quanto mal mi por vós ven||563.8 De mi valerdes, senhor, nulha ren / non errades||566.4 e o que sofre ben sempr’outro tal / do mal non pode saber nulha ren||588.6 par Deus, amiga, que non sei eu quen / o veja que non entenda que non / pod’el poder aver d’aver prazer / de nulha ren senon de vos veer||604.13 Que vos non vi á muito e nulha ren / non vi des aquel tempo de nen un ben||729.22 e da coita que por min á / non m’ousar nulha ren dizer||747.7 Nunca lhi ja creerei nulha ren, / pois tanto tarda, se Deus mi perdon||837.5 e ven[ho]-vos dizer / que nulha ren non creades / que vos diga||907.1 Pero mia senhor nulha ren / non mi á de fazer senon mal||931.26 ca lhi non querrei ascuitar / nulha ren do que m’el rogar||956.6 non queria que mi fezesse ben / en que perdesse do seu nulha ren||956.16 E ja eu muitos namorados vi / que non davan nulha ren por aver / sas senhores mal||956.20 se eu mia senhor amo polo meu / ben e non cato a nulha ren do seu, / non am’eu mia senhor, mais amo mí||978.18 mais vós, Amor, non queredes fazer / nulla ren de quant’eu por ben terria||1004.9 Falarei con el, que non m’estara / mal nulha ren, e mesura farei / de lhi falar||1007.1 Do que sabia nulha ren non sei, / polo mundo, que vej’assi andar||1036.21 ou non filhedes con sén nulha ren||1063.1 Non sei eu tempo quand’eu nulha ren / d’Amor ouvesse ond’ouvesse sabor||1063.4 nen filhei tal senhor / a que ousasse nulha ren dizer / do que seria meu viç’e meu ben||1089.3 pois contra vós nulha ren non mi val||1106.7 E non cuidei aver de nulha ren / med’e, por esto, m’esforcei enton||1112.1 Dizen-mi ora que nulha ren non sei / d’ome coitado de coita d’amor||1182.8 Quand’eu con meu amigo dormia, / a noite non durava nulha ren||1211.4 e direi-vo-lo mandado qual é, / que nulha ren non vos én negarei||1212.5 mais eu, fremosa, des que o non vi, / non vi depois prazer de nulha ren||1238.8 que o non pode guarir nulha ren / de morte ja se lh’eu non faço ben||1241.13 E sabe Deus que desto nulha ren / vos non cuidava eu or’a fazer||1247.2 Amigo, vós non queredes catar / a nulha ren se ao vosso non||1255.5 nen ar ouv’eu depois migo / de nulha ren gasalhado||1261.2 Fostes-vos vós, meu amigo, d’aqui / sen meu mandad’e nulha ren falar / mi non quisestes||1352.8 Rodrig’Airas vo-lo diss’e fez mal sén, / pois que vós non citolades nulha ren||1405.11 que nunca vos ome diz nulha ren / que non ouçades, se Deus mi perdon||1410.18 e ferve-lh’o sangui e fara loucura, / que nulha ren i non esguardará||1424.11 e mostrar-lh’-ei [eu] que non disse ren / nen é recado que nulha ren valha||1444.11 e dizen esses con que vós trobades / que de trobar nulha ren non sabedes||1493.19 ca a min non minguava nulha ren||1517.7 o infançon, cada que quer, / vai-se deitar con sa molher / e nulha ren non dá por mí||1524.19 ca lhi non pode nulha ren prestar / se lh’o maestre non aventurar / o corpo||1656.9 nen s’ar tem’el de nulha ren doada / que eu del lev’a todo seu poder||1661.26 ca nunca deu por molher nulha ren||1679.2 Un cavaleiro, fi’-de clerigon, / que non á en sa terra nulha ren
19.4 e Deus non me dé [de] vós ben / se vos de nulha ren mentir||26.2 Assaz entendedes vós, mia senhor, / ca vos am’eu máis ca nulha ren||32.13 e averei ora a sentir, / e non con torto, nulha ren||172.19 en cuidar i / en como podess’acabar / do que querria nulla ren||968.20 se s’ela de min queixar / de nulha ren que dissesse, / en sa prison quer’entrar||1036.8 Vós non seredes tan sen-conhocer, / se lhi filhardes nulha ren do seu, / que lhi non ajades ben a fazer||1036.11 se lhi filhardes nulha ren do seu, / [que diredes por lhi non fazer ben?]||1498.11 ca ben quit’é de veer nulha ren / Don Estevan ond’aja gran prazer
nulh’ome ~ nulh’omen 'ninguén; ningún home'. Cf. nulh’ome nado
65.12 con tod’est’ora non ei eu poder, / ..., de null’enveja aver / a null’ome de quantos vivos son||65.14 mais faç’eu esto porque sei ca non / vive null’ome que de vós máis ben / aja de mí||107.9 molher a que non ousará, / nen soo non s’atreverá, / nulh’ome de lhi falar i||108.18 ca ja por al nunca me veerá / nulh’ome ir triste nen desconortado||115.24 e, pois que lho der, / non diga el que lho nulh’om’er deu||135.16 Nen sera tan preguntador / null’ome que sábia de min / ren per que seja sabedor / [d]o ben que vos quix||419.2 A maior coita que eu vi sofrer / d’amor a null’ome, des que naci, / eu mi-a sofro||701.13 ca eu nunca con nulh’ome falei||857.18 e, mia senhor, pero que m’é mui greu, / nulh’ome nu[n]ca mi-o [e]straiará||900.35 E nunc’a Deus queira prazer / que nunca El queira mostrar / a null’ome tanto pesar / quant’el poderia sofrer||901.28 de que non sera sabedor / null’om’enquant’eu vivo for||956.13 en que non perça ren de seu bon prez / nen lh’ar diga nulh’ome que mal fez||979.1 Null’ome non pode saber / mia fazenda per neun sén||989.11 que ja máis non disse de non / a nulh’ome por lh’algo dar||991.2 Que mal s’este mundo guisou / de nulh’ome per el fiar!||1040.6 non leixará el, amiga, /  nulh’ome a que o non diga||1198.8 Anda tan triste que nunca máis vi / andar nulh’ome||1273.9 nen mi sab’oje nulh’ome dizer / o que del ést’...||1386.10 non tenhades, per nulha jograria, / de vos nulh’ome dela dizer mal||1389.15 de que lhi non tolhe nulh’ome nada||1392.9 E, se vos daquesto non castigades, / nulh’ome non sei con que ben estedes||1493.15 nen vistes nunca nulh’ome comer / com’eu comi||1516.6 e ja nulh’ome non se ten / por devedor de o ferir||1533.6 nen ar chamemos, per nen un amor / que lh’ajamos, nulh’ome trobador||1580.12 ca é de [tal] logar / que non podedes, per nen un poder, / aver nulh’ome||1609.18 E, poi-la velha puta probe for, / non a querra pois nulh’ome catar||1643.18 u non sabera parte nen mandado / de nulh’ome se d’alhur non veer||1650.4 e nulh’ome non seer seu pagado||1655.13 Ca el non faz nen un lavor / de que nulh’om’aja sabor||1665.10 ca non a vi a nulh’ome aparar||1665.14 e sol nulh’ome non a quer prender||1670.10 que trager / non quer nulh’ome máis
44.5 ca des enton /  nulh’omen non lh’ar disse ren / senon con que lhi fosse ben||96.11 guardar-se ben de lho saber / per ren nulh’omen nen molher||97.5 pois na maior / viv’eu que pod’Amor fazer / aver a nulh’omen per ren||104.6 Nulh’omen non se dol de mí / nen sab’a coita que eu ei||111.7 Non á, Dona Maria, nulh’omen, que soubesse / o ben que vos eu quero||373.17 que eu non cuido nen posso cuidar / que se podesse nulh’omen guardar||1109.19 E d’amor sei que nulh’omen non ten / én maior coita ca mi por vós ven||1479.9 ca non pode provar / que me lhe oisse nulh’omen chamar / senon seu nome||1588.19 e non na pode nulh’omen colher / na mão
nulh’ome nado ~ nulh’omen nado 'ninguén; ningún home'. Cf. nulh’ome
74.28 seu amor non faria mal / a null’ome nado, nen ben||829.18 E ja qual molher devi’a / creer per nulh’ome nado?
1643.10 ca non veerá i máis nulh’omen nado

per nulha guisa ~ por nulha guisa loc. adv. mod. 'de ningún modo'
63.13 mais [non] sõo quite de perder / per nulha guisa, sen morrer, / gran coita do meu coraçon||188.4 Por mui coitado per-tenn’eu / quen vai querer ben tal moller / que seu serviço non lle quer / per nulla guisa gradecer||328.3 dizedes que non avedes poder / per nulha guisa de mi ben fazer||996.16 mais non llo direi / per nulla guisa, ca ei gran pavor / de lle falar en quanto mal me ven||1238.3 Amiga, dizen que meu amig’á / por mí tal coita que non á poder / per nulha guisa d’un dia viver / se per mí non
1442.21 ca non faredes un cantar d’amor / por nulha guisa qual [o] eu farei
per nulha maneira loc. adv. mod. 'de ningún modo'
479.5 «Se [a] ben queredes fazer, / de tal midida a devedes a colher / e non meor, per nulha maneira»||1182.4 e quant’eu posso peç’a luz a Deus / e non mi-a dá per nulha maneira||1479.10 ca non pode provar / que me lhe oisse nulh’omen chamar / senon seu nome, per nulha maneira
per nulha ren ~ por nulha ren loc. adv. mod. 'de modo ningún'
43.15 Nunca ome pesar dira, / nen prazer, que lhi tan gran ben / queira come eu, per nulha ren||71.24 ca non fara per nulla ren / se o ante eu saber poder||92.15 ca ja toda per nulla ren / non a poderia saber / per min||94.3 Ja foi sazon que eu cuidei / que me non poderi’Amor / per nulla ren fazer peor / ca me fazi’enton||214.3 Que grave cousa, sennor, d’endurar, / pera quen á sabor de vos veer, / per nulla ren, de non aver poder, / senon mui pouco, de vosco morar||241.15 mais non viverei ja / máis des aqui, de pran, per nulla ren||241.21 ca non poss’oj’osmar / com’eu possa viver per nulla ren, / poi-la non vej’, ...||245.19 [se podesse, mais non poderia] / per nulla ren, par Santa Maria||263.11 o que non sofreu est’afan / de non poder, per nulla ren, / veer-la sennor que ben quer||263.19 e non o quer’eu en coidar / esto per nulla ren meter||272.2 Non me soub’eu dos meus ollos mellor / per nulla ren vingar ca me vinguei||272.7 ca me non podian per nulla ren, / sen vee-lo mui bon parecer seu, / fazer gran mal||291.6 e, se chegar / u a veja, esto sei ben, / non dormirá per nulha ren||299.6 ca me non quis nunca nen quer creer, /  per nulla ren, que lle sei ben querer||300.4 que non coidei que ouvesse poder, / per nulla ren, de vos querer mellor||362.6 ca non cuidei sen vosso ben / tanto viver per nulla ren||403.5 e pesar-mi-á én, ... / de me partir de vós per nulla ren / e ir morar allur sen vosso ben||529.6 o que nunca sera per nulha ren||599.14 quand’aguisastes que per nulha ren / eu non viss’o meu amig’e meu ben||601.5 pois que lhi eu defendi / que non fosse, per nulha ren, / per u eu foss’, ...||789.2 a que eu defendi / que non fosse d’aqui per nulha ren / alhur morar||803.6 e farei-lh’entender / que outra vez non se vaia d’aqui /  per nulha ren sen mandado de mí||854.7 ja non / me pos[s]’end’eu per nulha ren partir||855.20 que per nulha ren / perder non posso a gran coita que ei||856.7 e, sen[h]or, é desvairada razon, / ..., / non aver ben de vós per nulha ren||977.3 que lho non entenden per nulha ren / senon a quen no el dizer quiser||1032.8 Per nulha ren non me posso quitar / de falar vosc’, ...||1057.1 Senhor, non poss’eu ja per nulha ren / os meus olhos desses vossos partir||1067.14 que me non quer leixar per nulha ren / partir de vos ja sempre querer ben||1075.4 [e] per nulha ren / non ous’eu dizer por quen / mi ven quanto mal mi ven||1263.6 ca sei que non posso guarir, / per nulha ren, se a non vir||1424.13 ca non pode per nulha ren veer / mal ome que non vee nemigalha||1462.4 non pod’el-rei saber, per nulha ren, / quando se vai nen sabe quando ven||1488.23 ca non podedes ja, per nulha ren, / que per mí seja o preito juntado||1591.4 e ja creer / non lho quig’eu per nulha ren||1672.3 que é guardada que per nulha ren / non a podedes, amigo, veer
29.22 aquela ren nunca sera / que a min grave seja ja, / por nulha ren, de cometer / s[e] eu esto posso fazer||227.18 nunca ll’ar pude rogar des ali / por nulla ren do que ll’ante rogava||398.13 escolleria, mentr’ouvesse sén, / de nunca ja morrer por nulla ren||1048.7 Por nulha ren non me posso guardar / que non moira ced’e con gran pesar
sen nulha falha loc. adv. af. 'sen dúbida, certamente'
1677.8 Marinha Mejouchi, sen nulha falha, / Pero d’Ambrõa en Çoco de Ven / filhou a cruz pera Jerusalen